87
10 января 2020 в 09:52
Үүммүт сыл бэлиэ түгэннэринэн баай
2019 сыл түмүктэнэн, сыллааҕы үлэ түмүгүн таһаарар үгэс баар. Биһиги Өлүөхүмэ улууһун дьокутааттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлин Андрей Вячеславович Солдатовы кытары көрсөн, үлэ-хамнас туһунан кэпсэттибит.
—Андрей Вячеславович, эн 2019 сылга сэбиэт бэрэссэдээтэлинэн талыллыбытыҥ. Үлэҥ хайдах саҕаламмытай?
— 2019 сыл балаҕан ыйын 8 күнүгэр дьокутааттары талыы быыбара буолбута. Ол түмүгэр 27 дьокутаат булкаас быыбар систиэмэтинэн, 13 дьокутаат элбэх мандааттаах уокуруктарынан уонна 14 дьокутаат баартыйа испииһэгинэн талыллыбыттара. Дьэ, онтон үлэбит саҕаланан барбыта. Биһиги, дьокутааттар, баһылыгы уонна улуус дьаһалтатын кытары сутурук курдук бигэтик тутуһан үлэлиэхтээхпитин өйдүүрүм. Баһылыкпыт Николай Николаевич Харбины кытары үлэбит көдьүүстээхтик ыытылынна диэн бэлиэтиэм этэ. Ол курдук, улуус дьокутааттарын сэбиэтэ 7 сессияны ыытта, онно 66 боппуруоһу көрбүппүт, онтон 30-та – нуормалыыр-правовой аактар. Көрүллүбүт боппуруостарынан быһаарыылар ылылыннылар. Маны таһынан оройуон хонтуруоллуур-ааҕар кэмитиэтин үлэтин, РФ ИДьМ Өлүөхүмэ оройуонунааҕы салаатын үлэтин туһунан отчуоту истэммит ылынныбыт. Биһиги Ил Түмэн оҥорбут үс сокуон барылларын өйөөтүбүт.
— Оттон ордук бэлиэ үлэҕитинэн ханныгы ааттыаҥ этэй?
— Хас сессия аайы улуус биир саамай суолталаах докумуона – “Өлүөхүмэ оройуона” муниципальнай оройуон устаабын көрөбүт, Федеральнай сокуоҥҥа тахсар уларыйыылары кытта сөп түбэһиннэрэбит. Оройуоҥҥа оҕо спордун оскуолатыгар биир дойдулаахпыт, улуу спортсмен, талааннаах педагог Александр Николаевич Платонов аата иҥэрилиннэ. 2019 сылга икки дьоһун дьоҥҥо – “Эврика” гимназияҕа история учууталыгар Сергей Алексеевка уонна ат сүүрдүүтүн спордугар улахан кылаатын киллэрбит Вячеслав Нарахаевка Өлүөхүмэ оройуонун бочуоттаах гражданинын аата иҥэрилиннэ.
— Дьокутааттар хамыыһыйаларынан арахсан үлэлиигит. Дьэ, улуус социальнай-экономическай салааларынан туох үлэ барда?
— Былырыын оройуон дьокутааттарын сэбиэтин 7 президиума буолла, бырамыысыланнас, тырааныспар, тутуу, ДьУоКХ, социальнай эйгэ боппуруостарыгар уонна дьарыктаах буолууга хамыыһыйалар, тыа хаһаайыстыбатыгар уонна айылҕа харыстабылыгар, быраап боппуруостарыгар уонна, биллэн турар, экономикаҕа уонна бүддьүөккэ хамыыһыйалар араас боппуруостарынан мунньах ыытан, быһаарыылар ылынылыннылар.
Сылын аайы улуус баһылыга ситэриилээх былаас үлэтин уонна инники былааннар тустарынан дьокутааттар иннилэригэр отчуот оҥорор. Биһиги, дьокутааттар, болҕомтобутун уурар сүрүн боппуруоспутунан улуус бүддьүөтэ буолар. Бүддьүөппүтүн ымпыгар-чымпыгар диэри ырытан, сөптөөхтүк ылынарбыт улууспут социальнай-экономическай өттүнэн сайдыытыгар улаханнык көмөлөһөр буоллаҕа. Бу муниципальнай быраап аактатын суолтатыгар улахан болҕомто ууруллара чуолкай, тоҕо диэтэххэ, бүддьүөтү кэмигэр ылыныыттан уонна ороскуотун бигэргэтииттэн бүддьүөт үлэһиттэрин хамнаһын төлөбүрэ, социальнай эбийиэктэр үлэлэрэ, сайдыылара уонна да элбэх тутулуктанар. Биһиги киэҥник дьүүллэһэн баран улуус бүддьүөтүн барылын ылынабыт, ол дьүүллэһиибит кэмигэр оройуон болҕомтото тиийбэт салаалара ханныктар буолаллара быһаарыллар, үп көдьүүстээхтик туһанылларыгар үктэл буолар. Итиэннэ ылыныллыбыт бүддьүөтү олоххо киллэриини хонтуруоллааһын чэрчитинэн сылын аайы бүддьүөт хас биирдии кэппиэйкэтэ төһө туһаҕа ыытыллыбытын быһаарабыт.
— Андрей Вячеславович, билигин салалта үлэтэ нэһилиэнньэҕэ арылыччы дьэҥкэтик көстүөхтээх диэн сорук турар. Ол хайысханан тугу гынаҕыт?
— Сессиябытыгар дуоһунастаах дьону, нэһилиэк баһылыктарын, улуус уопсастыбаннай тэрилтэлэрин бэрэстэбиитэллэрин, сонуну тарҕатар сириэстибэлэр үлэһиттэрин ыҥырабыт. Сессияҕа ылыныллыбыт быһаарыылар нэһилиэнньэҕэ хаһыат, телевидение нөҥүө сырдатыллаллар. Улуус дьокутааттарын сэбиэтин быһаарыыларын “Вестник муниципального района” улуус дьаһалтатын анал таһаарыытыгар бэчээттиибит уонна интернет сайтыгар таһаарабыт. Киһи быраабын, улууспут сайдыытын таарыйар быһаарыылар улуустааҕы “Өлүөхүмэ”хаһыакка бэчээттэнэллэр.
— Быйыл Өлүөхүмэҕэ улахан тэрээһин, Олоҥхо ыһыаҕа буолара былааннанар…
— Оннук. Биһиги Олоҥхо ыһыаҕа улууспут кэскилигэр олус туһалаах буолуоҕар, улуус дьонун-сэргэтин түмэ тардыаҕар эрэнэбит. Бэлэмнэнии үлэтэ барар. Маны таһынан Улуу Кыайыы 75 сылын, Өлүөхүмэ куората төрүттэммитэ 385 сылын, Өлүөхүмэ оройуона төрүттэммитэ 100 сылын быйыл бэлиэтиэхпит. 2020 сыл үтүө дааталарынан баай буолла. Онон улуус дьоно бары дууһаларын ууран бу бэлиэ дааталарбытыгар бэлэмнэнэрбитигэр күүс-көмө буолуохтарыгар эрэнэбит. Биһиги, өлүөхүмэлэр, бу бырааһынньыктары үрдүк таһымнаахтык ыытаммыт, улууспутугар биир дьиэ кэргэн курдук эйэлээхтик олорор норуоттар култуураларын көрдөрүөхтээхпит.
— Кэлэр сылга ханнык улахан тутуулар былааҥҥа киирдилэр?
— Төһө да 2020 сыл инвестбырагырааматыгар Өлүөхүмэ оройуонун биир даҕаны тутуута киирбэтэр, ол оннугар федеральнай бырагыраамаҕа киирдилэр. Холобур, аэропорду өрөмүөннээһин, “Ыраас уу” нацбырайыагынан уу ситимин өрөмүөннээһин. Ону таһынан соторутааҕыта олус үчүгэй сонун көтөн кэллэ – Өлүөхүмэ психоневрологическай диспансерын 200 миэстэлээх сытар корпуһа тутуллар буолла.
— Андрей Вячеславович, депутаттары кытары сэһэргэһиим түмүгэр үгэс быһыытынан манныгы ыйытабын — эн санааҕар депутат диэн кимий, үлэтэ туохха олоҕурарый?
— Үөһэ эппитим курдук, мин 2019 сылтан талыллан үлэлээн эрэбин. Солбуйааччыбынан үлэтигэр бэриниилээх Евгений Геннадьевич Березин буолар. Улуус дьокутааттарын сэбиэтигэр хаһыс да ыҥырыыларын үлэлээччилэр бааллар. Ол кинилэргэ дьон итэҕэйэрин, дьокутаат корпуһугар эрэнэрин туоһулуур. Дьокутаат үлэтэ улахан эппиэтинэһи эрэйэр, кини дьон итэҕэлин ылбыт буолан талыллар, ол эрэли түһэн биэриэ суохтаах. Миэстэтигэр туох кыһалҕа баарын билэр, нэһилиэнньэни кытары биир тылынан кэпсэтэр, судаарыстыбаннай былаас уорганнарын, тэрилтэлэри кытары бииргэ үлэлэһэргэ бэлэм буолуохтаах. Улуус социальнай-экономическай эйгэтигэр сыһыаннаах салааны кытары биир сутурук курдук түмсүүлээхтик үлэлээтэххэ көдьүүстээх хамсааһын тахсарын өйдүөхтээх.
Сардаана КУЗЬМИНА
