Уолаттарын армияҕа атаардылар

Оччолорго сорохторо сааны даҕаны илиилэригэр тутан көрбөтөх, хотуур, сүгэ тутуурдаах үлэлии-хамныы сылдьыбыт уолаттар, эр дьон Суотту сэттэ кылаастаах оскуолатыгар тэриллибит бэлэмниир пуунҥа кэлэн кылгас кэмҥэ байыаннай үөрэҕи билсээт, сэриигэ аттаммыттара.
Бу күн ырыа-тойук, дуораһыйар хоһоон дорҕооно барыларын долгутта. Сергей Борогонскай “Ытык Ильмень” поэматын Улуу Новгород сиригэр тиийэн, Ильмень күөл үрдүгэр туран аахпыт оскуола үөрэнээччилэрин толоруулара дьон дууһатын таарыйда. Итиэннэ үөрэнээччилэр уонна учууталлар туруорбут театральнай дьүһүйүүлэригэр 1942 сыллаахха бу Кыһыл Кырдалтан эдэр буойуттар, саха чулуу уолаттара сэриигэ барбыттара олох дьиҥнээхтик көһүннэ. Ол сылларга Уус Алдантан төрүттээх, биллиилээх поэт, публицист, П.А. Ойуунускай аатынан бириэмийэ лауреата Сергей Степанович Васильев – Борогонскай Суотту сэттэ кылаастаах оскуолатыгар дириэктэрдээбитэ. Быйыл күһүн кини төрөөбүтэ 110 сылын өрөспүүбүлүкэ уопсастыбаннаһа, биир дойдулаахтара бэлиэтиэхтэрэ. Маны сэргэ олохтоохтор эмиэ балаҕан ыйыгар Кыһыл Кырдалга улуус биир кырдьаҕас оскуола төрүттэммитэ 125 сылын көрсөргө бэлэмнэнэллэр.

Үбүлүөйдээх тэрээһиҥҥэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков, Саха Өрөспүүбүлүкэтин байыаннай комиссара, полковник Демир-Оол Артына, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Владимир Егоров, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын уонна духуобунай сайдыытын миниистирин бастакы солбуйааччы Владислав Левочкин, улуус салалтата кытыннылар. Кэлбит ыалдьыттар Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтарыгар аналлаах пааматынньыкка сибэкки, венок уурдулар. Өйдөбүнньүк тэрээһин чэрчитинэн улуус нэһилиэктэриттэн 21 уолу аармыйаҕа атаарыы сиэрэ-туома ыытылынна.
Ил Түмэн спикерэ Александр Жирков мустубут дьону эҕэрдэлииригэр: “Бүгүн Россия Федерациятын Сэбилэниилээх күүстэрин кэккэтигэр сулууспалыы баран эрэр ыччаппытын бу курдук бэлиэ өйдөбүллээх, кинилэр хос эһэлэрэ уоттаах сэриигэ айаннаабыт ытык сирдэриттэн атаарабыт. Биһиги норуоппут уоттаах сэрии сылларыгар элбэх хаарыан ыччатын сүтэрбитэ, тыылга эмиэ улахан күчүмэҕэйдэри көрсүбүтэ. Ол эрэн биһиги норуоппут сэриини кыайбыт, кыайыылаах норуот буолар. Биһиги биир дойдулаахтарбыт төрөөбүт-үөскээбит сирдэриттэн, үгүстэрэ эргиллибэттик арахпыттарын ахтан-санаан, кинилэри кэриэстээн туран, бүгүн биһиги ыччаппыт Аҕа дойдутугар ытык иэһин төлүү барар”, – диэн бэлиэтээтэ уонна уолаттарга аҕа көлүөнэ килбиэннээх үгэстэрин салҕаан, ытык иэстэрин төлөөн, чиэстээхтик дойдуларыгар эргиллэн кэлэллэригэр баҕа санаатын эттэ.

Ыччаттарга өрөспүүбүлүкэ байыаннай комиссара, полковник Демир-Оол Артына тус алгыһын тиэр­тэ: “Биир дойдулаахтаргыт 75 сыл аннараа өттүгэр бу билигин үктэнэн турар сиргититтэн Аҕа дойду Улуу сэриитигэр барбыттара. Эдэр ыччат өбүгэлэргит хорсун быһыыларын хаһан даҕаны умнубакка, бу курдук өрө тута сырыттаххытына, эһигини ким даҕаны, хаһан даҕаны самнарыа суоҕа. Өскөтүн биһиги элбэх омуктаах дойдубутугар эһиги курдук санаалаах ыччат үгүс буоллаҕына, Россия Федерацията өрүү модун, күүстээх буолуо”. Инньэ диэн туран, уолаттарга оттомноохтук уонна болҕомтолоохтук сылдьан, эт-хаан, өй-санаа өттүнэн сайдан, этэҥҥэ эргиллэн кэлэллэригэр баҕа санаатын тиэртэ.

СӨ Үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Владимир Егоров тэрээһин кыттыылаахтарыгар анаан эттэ: “Уоттаах сэрии кэмигэр Саха сирин 400 тыһыынча ахсааннаах нэһилиэнньэтиттэн 60 тыһыынчаттан тахса киһи сэриигэ барбыта. Кинилэргэ сүгүрүйэр — биһиги ытык иэспит. Ыччаттарбыт армияҕа тиийэн, мантан сэриигэ барбыт биир дойдулаахтарын ааттарын өрө тутан, чиэстээхтик илдьэ сылдьыахтара диэн бигэ эрэллээхпин”.
Ити кэннэ култуура уонна духуобунас миниистирин бастакы солбуйааччыта Владислав Левочкин Сергей Васильев – Борогонскай быйыл төрөөбүтэ 110 сылыгар анаан үгүс тэрээһиннэр ыытыллалларын бэлиэтээтэ уонна армияҕа сулууспалыы баран эрэр уолаттар Сергей Степанович аатын, норуоттарын чиэһин түһэн биэрбэккэ этэҥҥэ сулууспалаан кэлэллэригэр баҕа санаатын тириэртэ.
Үөрүүлээх тэрээһин Уус-Алдан оскуолаларын 10 кылаастарын үөрэнээччилэрин икки ардыларыгар Кыһыл Кырдалга хас да хонук устата ыытыллыбыт байыаннай үөрэх кыттыылаахтарын батальонун параадынан түмүктэннэ.