Путин Өлүөнэ муостатыгар этиилэри киллэрэргэ сорудахтаата

МОСКВА, сэтинньи 19 к. — Новости РИА. Президент Владимир Путин Өлүөнэни туоруохтаах муоста бырайыагар этиилэри киллэрэригэр РФ Бырабыыталыстыбатыгар сорудахтаата, диэн Новости РИА судаарыстыба баһылыгын пресс-сэкирэтээрэ Дмитрий Песков иһитиннэрдэ.

Бу иннинэ “Коммерсант” хаһыат бэйэтин источниктарыгар сигэнэн, Саха сирин баһылыга Айсен Николаев бырайыакка үбү көрөр туһунан көрдөһүүлээх суругар Владимир Путин “Балаһыанньа олоххо киирэр гына уолдьаста” диэн резолюцияны ууран, Дьокуускай оройуонугар Өлүөнэ өрүскэ массыына айанныыр муостатын тутуу бырайыагын өйөөбүтүн туһунан иһитиннэрбитэ.

“Этиилэри киллэрэргэ сорудахтанна”, — диэн хоруйдаата Песков ити таһаарыыны быһаарарыгар көрдөһүүгэ.

Муоста бырайыага

Быйыл Новости РИА интервью биэрэригэр Айсен Николаев Өлүөнэ муостатын бырайыага номнуо туһааннаах биэдэмистибэлэр уонна бырабыыталыстыба өйөбүллэрин ылбытын, кинини тутуу сыл бүтүөр диэри быһаарыллыан сөбүн туһунан эппитэ.

Дойду салалтатыгар аадырыстаммыт бэйэтин суругар Николаев муостанан туорааһын хайдах буолуохтааҕын бырайыагын билиһиннэрбитэ — 3,1 км муоста уонна 10,9 км муостаҕа киирэр суоллар.

Өрөспүүбүлүкэ баһылыга федеральнай министиэристибэлэр бырайыагы өйөөбүттэрин, трасса ааһыахтаах барыйаана быһаарыллыбытын, инвестор буолуон сөптөөх хампаанньалары кытта кэпсэтии ыытыллыбытын кэпсээтэ.

Дьокуускай мэра Сардаана Авксентьева кэнэҕэски тутууну норуот үйэ тухары ыраламмыт санаатынан ааттаата. Кини Саха сирин аныгы көлүөнэ дьоно муостаны 40 сыл күүппүтэ диэтэ.

Айсен  Николаев муоста  2025 сылга тутулларыгар эрэнэр

Россия Президенэ Владимир Путин Өлүөнэ муостатын тутууну өйөөбүтүн туһунан үөрүүлээх сонун Саха сирин үрдүнэн тар­ҕанна. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга Айсен Николаев бырайыак 2020 сылтан олоххо киириитэ саҕаланыаҕар уонна региоҥҥа, дойдуга 2025 сылтан сайдыы саҥа хайысхатын  арыйыаҕар эрэнэрин биллэрдэ, диэн СИА иһитиннэрдэ.

Ил Дархан Өлүөнэ муостатын тутууга бырайыагы сөргүтэр туһунан сорудаҕы толоруу хаамыытын соторутааҕыта дойду президенэ Владимир Путиҥҥа тус бэйэтигэр билиһиннэрэр кыахтаммытын бигэргэттэ.

Судаарыстыба баһылыга, киирбит этиилэри барытын болҕомтолоохтук көрөн баран, муостаны кытта сибээстээх балаһыанньаҕа чопчу быһаарыыны ылыы уолдьаспытын эттэ. Владимир Владимирович РФ премьер-миниистирэ Дмитрий Медведевкэ бырайыагы кытта билсэригэр уонна наадалаах этиилэри киллэрэригэр сорудахтаата.

«Бу биһиги региоммутугар эрэ буолбакка, дойдуга бүтүннүүтүгэр бөдөҥ бырайыак . Онон, биллэн турар, ити быһаарыыны олоххо киллэрии иһин биһиэхэ улахан эппиэтинэс сүктэриллэр. Бүгүҥҥү күҥҥэ өрөспүүбүлүкэ сүүнэ сирэ-уота күһүҥҥү уонна сааскы ыйдарга, сылы эргиччи суолунан сибээһэ суоҕа субъект социальнай-экономическай сайдыытыгар улахан моһолунан буолар. Муоста өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар эрэ буолбакка, Саха сирин арҕаа өттүгэр бүтүннүүтүгэр наадалаах», — диэн иһитиннэрдэ Айсен Николаев.

Кини этэринэн, ити объект «Лена», «Халыма» уонна «Бүлүү» федеральнай суоллары сибээстиир сүһүөҕүнэн буолуоҕа. Онуоха эбии Бүлүү уонна Алдан өрүстэргэ муосталары тутууну эптэххэ, Мииринэйтэн Иркутскай уобаласка диэри регион сылы эргиччи массыынанан сибээстэһэр кыахтаныаҕа. Бу түгэҥҥэ дойду судаарыстыба соҕуруу кыраныыссатынан (Россия-Кытай кыраныыссата) буолбакка, Хотугулуу кэтирээһин суолунан (Ямало-Ненецкэй автономнай уокурукка тимир суол)  Чуумпу акыйааҥҥа аан бастаан тахсыаҕа.

«Саха сирин үгүс дьоно ыра санаа оҥостубут бырайыактара 2020 сылтан олоххо киирэрин, итиэннэ номнуо 2025 сылга Дьокуускай оройуонугар Өлүөнэни туоруур муоста тиксэр суоллары кытта тутулларын туһугар Россия бырабыыталыстыбата бүтэһиктээх быһаарыыны ылыаҕа диэн эрэнэбин», — диэн бэлиэтээтэ өрөспүүбүлүкэ баһылыга.

Муоста  тутуутун үбүлээһин  туһунан

СИА иһитиннэрбитинэн, Саха сирин Ил Дархана Айсен Николаев Өлүөнэ өрүскэ массыына айанныыр муостатын тутуу үпкэ-харчыга сыһыаннаах өрүттэрин кэпсээтэ.

Өрөспүүбүлүкэ баһылыга быһаарбытынан, ити бырайыагы үбүлээһиҥҥэ үс өрүт баар: федеральнай уонна регионнааҕы капитальнай граннар, ону сэргэ куонкурус түмүгүнэн талыллыахтаах бииргэ үлэлээччи инвестициялара, диэн Новости РИА иһитиннэрдэ.

«Россия бөдөҥ судаарыстыбаннай корпорациялара, дойдубут бөдөҥ финансовай институттара, омук дойдуларын бөдөҥ хампаанньалара бары аһара уустук инженернэй объект тутуутугар ирдэнэр бырайыактааһын, технологическай быһаарыы боппуруостарын хааччыйарга бэлэмнэр», — диэтэ Айсен Николаев.

Барыллааһын дааннайдарынан, диэн бэлиэтиир өрөспүүбүлүкэ баһылыга, бырайыагы олоххо киллэриигэ 83 млрд солк., ол иһигэр нолуогу киллэрэн туран, наада буолуоҕа. Кини тылыгар сигэннэххэ, муостаны тутууну 2025 сылга түмүктүүргэ былааннанар.

«Бу регион былаастарыттан уонна тутар тэрилтэлэртэн муҥутуур күүһү-уоҕу түмүүнү ирдиир олус чопчу ыгым болдьох», — диэн бэлиэтээтэ Николаев.

Өлүөнэ муостата Амурдааҕы-Саха сирин тимир суолун, «Бүлүү», «Халыма» уонна «Лена» үс федеральнай массыына суолун, 5 регионнааҕы массыына суолун, Дьокуускайдааҕы өрүс пордун уонна “Дьокуускай” норуоттар икки ардыларынааҕы аэропорду сибээстиэҕэ. 2025 сылга муоста үлэҕэ киирдэҕинэ, региоҥҥа сылы эргиччи тырааныспар тииһимньилээх буолуута 20,9%-тан  83% диэри улаатыаҕа.

РФ Президенэ В.В.Путин муостаны тутууга сөбүлэһэрин, РФ Бырабыыталыстыбатыгар этиилэри киллэрэргэ сорудах биэрбитин туһунан иһитиннэрии Саха сирин үгүс дьонугар үөрүүлээх сонунунан буолла. Манан сибээстээн, сэтинньи 18 к. Дьокуускай куоракка “Триумф” спорт киинигэр 800 киһи мустан оһуохайдаата. Киин куорат мэра С.Авксентьева тыл эттэ.

СИА матырыйаалларынан Елена БАИШЕВА бэлэмнээтэ