Дмитрий Морозов: Чиэстээхтик сулууспалыыр кэллиэгэлэрбэр сиргэ тиийэ сүгүрүйэбин

«Доруобуйа харыстабылын бастакы сүһүөҕэ, кинини аныгылыы көрүү уонна салайыыны тупсарыы булгуччу наадалаахтар. Нэһилиэнньэлээх пууннар бэйэ-бэйэлэриттэн олус ыраахтарынан уонна кадрдар тиийбэттэринэн, дойду хотугулуу-илиҥҥи, Арктикатааҕы оройуоннарыгар үлэ ити хайысхата ордук суолталаах», — диэн ааҕар Госдума депутата, доруобуйа харыстабылыгар кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Дмитрий Морозов.

Социальнай ситимҥэ бэ­йэтин страницатыгар кини Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сырыытын туһунан кэпсээтэ: «Хаҥалас улууһугар хас да медицинскэй тэрилтэни кытта билсэргэ ураты кыах үөскээтэ». Делегация салайааччыта Дмитрий Морозовы Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев, норуот депутаттара, доруобуйа харыстабылын миниистирэ Елена Борисова арыаллаан илдьэ сырыттылар. Дмитрий Морозов Покровскайга Хаҥалас оройуонун киин балыыһатын оҕо төрүүр отделениетын, Булгунньахтаахха, Улахан Ааҥҥа уонна Тиит Арыыга учаастактааҕы балыыһалары көрдө.
Кини ханна барытыгар бэртээхэй, идэлэригэр бэриниилээх эмчиттэри кытта көрсүбүтүн туһунан суруйар.

Дмитрий Морозов Хоту сир уустук усулуобуйаларыгар: хабараан тымныыга, куйааска, өрүстэр хааларыттан тахсар, тырааныспар, массыына сырыыта атахтанар кэмнэригэр, улуустартан нэһилиэнньэ көһөн кэлиитигэр үҥсэргээбэккэ чиэстээхтик сулууспалыыр бары кэллиэгэлэригэр махтал тылларын эттэ. Кини материальнай-техническэй базалара ардыгар ирдэбилгэ сөп түбэспэтин, балыыһалар дьиэлэрэ олус эргэрбитин, уунан хааччыйыы, канализация, Интернет суохтарын да иһин, итини эмчиттэр бэйэлэрин харыстаммат үлэлэрэ, ылыммыт дьыалаларыгар эппиэтинэстээх сыһыаннара толуйарын бэлиэтээтэ.
Ханна барытыгар кэллиэгэлэрин сүбэлэрэ уонна көрдөһүүлэрэ биирин этэр: балыыһабытын баһаалыста хаалларыҥ, кини дьоҥҥо олус наадалаах. «3-5 куойкалаах үлэлии турар стационардар, учаастактааҕы балыыһалар ыраас, сылаас палааталарыгар сытар эбээлэр эмиэ итини көрдөһөллөр… Күһүҥҥү тымныы өрүһүнэн тыынан устан, “хааппыла куттара”, эмтэнэ кэлбит эмээхсиҥҥэ күнүскү стационар олох сөп түбэспэтин, ол курдук эбиэт кэнниттэн дьиэтигэр төннөрө уустугун Москваҕа бары өйдүүр буолбатахтар. Медицина менеджменин өттүттэн көдьүүһэ да суох буоллар, суукканы эргиччи куойка баар буолуохтаах», – диэн суруйар Госдума доруобуйа харыстабылыгар кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ.
Хаҥалас улууһугар үлэлиир сырыыларыгар парламентарийдар аныгы кэмҥэ маннык тэрилтэлэри үбүлээһин боппуруостарын уонна статустарын, көһө сылдьар уонна вахта ньыматынан үлэ сайдара наадатын, эмчиттэри бэлэмнээһин уонна кинилэргэ социальнай өйөбүл туһунан дьүүллэстилэр.
Ыалдьыттар ити күн иннинэ сөмөлүөттэн түһээт да өрөспүүбүлүкэ киин куоратын медицинскэй тэрилтэлэрин кэрийбиттэрэ. «Медицина Национальнай киинигэр оҕо хирура, биллэр профессор Ахмед Романович Варфоломеев 80 сааһыгар анаммыт Саха Өрөспүүбүлүкэтин хирурдарын III Конгреһыгар кытынным. РФ Госдуматын кэмитиэтин аатыттан кэллиэгэлэрбин эҕэр­дэлээтим итиэннэ “Оҕо хирургията – аныгы Россияҕа нуорма-быраап өттүнэн сүрүннээһин” диэн дакылааппын билиһиннэрдим. Тыл э­тэн сыалбын ситистим диэн са­наалаахпын – кэллиэгэлэрим толкуйга түстүлэр», – диэн кэпсиир Дмитрий Морозов.

Салгыы Саха сирин киэн туттуута буолар медицинскэй тэрилтэлэргэ сырыытын туһунан: «… ирбэт тоҥ усулуобуйаларыгар уустук үлэ ыытыллар бастакы түһүмэҕэ түмүктэммит Онкологическай киин тутуутугар, Суһал көмөнү оҥорор уонна ыраахтан сүбэлиир кииҥҥэ, ситиһиилээх рентгенорадиология отделениетыгар. Ураты сырыы – биһиги партийнай бырайыакпыт уонна кэмитиэппит хонтуруолунан тутуллубут соторутааҕыта аҕай аһыллыбыт Перинатальнай кииҥҥэ… Саҥа төрөөбүт оҕолор реанимацияларыгар киһи сөҕөр үчүгэй усулуобуйалара уонна доруобуйалара көнөн эрэр бэртээхэй кырачааннар. Ханна барытыгар – кырасыабай өйдөөх быраастар уонна сиэстэрэлэр, ис киирбэх салайааччылар. Олус үчүгэй өйдөбүллээхпин. Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголевы кытта кэпсэтии, ол кэнниттэн доруобуйа харыстабылын сайдыытын кэскиллэрин Саха сирин Баһылыга Айсен Николаевы кытта дьүүллэһии эмиэ олус дьыалабыай уонна ыллыктаах быһыыга-майгыга аастылар. Өрөспүүбүлүкэ салалтата туохха дьулуһарын чуолкайдык өйдүүр», – диэн парламентарий суруйар.
Ил Түмэҥҥэ буолбут “РФ Арктикатааҕы зонатын субъектарыгар “Доруобуйа харыстабыла” национальнай бырайыагы олоххо киллэрии” диэн темаҕа Госдума доруобуйа харыстабылыгар кэмитиэтин төгүрүк остуолун үлэтин туһунан этэригэр, Дмитрий Морозов доруобуйа харыстабылын салайааччыларын, кылаабынай быраастар, идэлээх сойуустар уонна араас таһымнаах депутаттар икки ардыларыгар көхтөөх кэпсэтии тахсыбытын бэлиэтээтэ.
«Ким да туора турбата. Түмүгэр Дьокуускайга онко­логическай киин балаһыан­ньатын, санитарнай авиация боппуруо­һун быһаарыыга биһиги кэмитиэппит өйөбүлү оҥоруоҕа диэн кэллиэгэлэрбэр эрэннэрдим. Сааскы сессияҕа Хоту сир медицинатыгар парламент истиилэрин ыытарга уонна, кылаабынайа, – хотугу уонна аҕыйах нэһилиэнньэлээх сирдэргэ доруобуйа харыстабылын сокуонунан сүрүннээһиҥҥэ кэмитиэт оробуочай бөлөҕүн тэрийэргэ быһаардым», – диэн бэлиэтиир кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ.
Суруйуутун түмүгэр Дмитрий Морозов бэйэтин кэллиэгэтэ Николай Герасименко тылларын аҕалбыт: «Олохтоох уратылары өйдүүр туһуттан манна кэлиэххэ наада».
«Туох диэҥий, нэһилиэн­ньэлээх пууннар икки ардылара – сүүһүнэн килэмиэтир, температура эмискэ түһүүтэ-тахсыыта, суол олох суох, авиацияҕа эрэ суоттаныахха сөп… Оттон көтүү орто сыаната 1,5 мөл. солк. тиийэр. Кадрдар тиийбэттэрэ улахан кыһалҕа… Кэллиэгэлэрбэр көмөлөһөр наадатын чуолкайдык өйдөөтүм, кинилэр сыччах бэйэлэрин күүстэринэн ити кыаллыбат», – диэн түмүк санаатын биллэрбит парламентарий.

Ил Түмэн пресс-сулууспатын матырыйаалларынан  Елена БАИШЕВА бэлэмнээтэ