Бюджекка уонна нолуокка туох уларыйыы киирдэ?

2015 с. кулун тутар 25 к. уонна ыам ыйын 27 к. уларытыылары киллэриинэн сибээстээн, «2015 сылга уонна 2016-2017 сс. былааннаммыт кэмҥэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай бюджетын туһунан» СӨ Сокуона көннөрүллүбүтэ.
2015 сылга СӨ судаарыстыбаннай бюджетын чуолкайдаммыт параметрдара маннык буоллулар: дохуоттара – 158 672,4 мөл. солк., ороскуоттара – 168 329,7 мөл. солк., дефицитэ – 9 657,3 мөл. солк.

Сыл бастакы аҥаарыгар 2014 сыллааҕы судаарыстыбаннай бюджеты уонна Булгуччулаах медицинскэй страхование сирдээҕи-уоттааҕы фондатын бюджетын толоруу туһунан отчуоттар бигэргэтиллибиттэрэ. Ону таһынан 2015 с. СӨ Булгуччулаах медицинскэй страхование сирдээҕи-уоттааҕы фондатын бюджетыгар уларытыылар киллэриллибиттэрэ.
Нолуок сокуоннарын эйгэтигэр саҥа тэриллэн үлэлиир биирдиилээн предпринимателлэргэ «нолуок каникуллара» киллэрилиннилэр.

2015-2016 сс. аэропорт үлэтин сайдыытыгар судаарыстыба өйөбүлүн миэрэтин быһыытынан
СӨ сиригэр-уотугар олохсуйбут аэропортары уонна аэродромнары үлэлэтэр казеннай тэрилтэлэр баайдарыгар-дуолларыгар нолуок 1,1% намтатыллыбыт ставката киллэриллибитэ.

ДьУоКХ объектарыгар сыһыаннаан тэрилтэлэр баайдарыгар нолуокка чэпчэтии чопчуламмыта

Кризиһи утары миэрэ быһыытынан, тэрилтэлэр баайдарыгар нолуокка кэккэ чэпчэтии, ол иһигэр нолуогу төлөөһүнтэн толору босхолооһун олохтоммута. Федеральнай сокуоннарга сөп түбэһиннэрэр сыалтан, тыа хаһаайыстыбатын, булт уонна балык хаһаайыстыбатын тэрилтэлэригэр көрүллэр регионнааҕы нолуоктарга чэпчэтиини туһаныыга ирдэбилинэн чэпчэтии көрүллэр үлэ көрүҥнэригэр оҥоһуллубут бородууксуйаны батарыыттан дохуот кээмэйэ буолар, ол табаардары (үлэни, өҥөлөрү) батарыыттан ылыллыбыт дохуот уопсай кээмэйиттэн 70% аҕыйаҕа суох буолуохтааҕа быһаарыллар.

Ону таһынан СӨ чопчу хаһаайынныыр субъектары кытта түһэрсэр сөбүлэһиилэрин (дуогабардарын) текстэригэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин өттүттэн саҥа нолуок чэпчэтиилэрин олохтооһуҥҥа уонна билигин үлэлиир чэпчэтиилэри уһатыыга эбэһээтэлистибэлэрин киллэриигэ бобуу олохтоноро көрүллэр.

СӨ бюджетын тутулун уонна бюджет процеһын тупсарар сыалтан «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр бюджет тутулун уонна бюджет процеһын туһунан» СӨ Сокуонугар судаарыстыбаннай (муниципальнай) бас билиилээх объектарга капитальнай угуулары оҥороллоругар СӨ судаарыстыбаннай бюджетыттан тэрилтэлэргэ субсидиялары биэриигэ правовой төрүттэри олохтуур ыстатыйа эбилиннэ. СӨ Бырабыыталыстыбатын Резервэтин фондатыттан бюджет ассигнованиеларын туһаныы туһунан отчуот сыһыарыытын чааһыгар уларытыылар көрүлүннүлэр. Былааннаах кэм бастакы уонна иккис сылларыгар үбүлээһин источниктарынан хааччыллыбатах ороскуоттары үөскэтэр саҥа ороскуот эбэһээтэлистибэлэрин быйылгы финансовай сылга ылыныыга бобууну көрөр нуорма олохтонно.

Итини таһынан муниципальнай тэриллии олохтоох администрациятын муниципальнай программаларын бигэргэтии чааһыгар ыстатыйа чопчуланна. Ону сэргэ судаарыстыбаннай бюджет дохуоттарын источниктарыгар реестрдэри оҥоруу бэрээдэгэр СӨ Бырабыыталыстыбатын боломуочуйаларын олохтуур эбии киллэрилиннэ.
РФ Бырабыыталыстыбатын 2015 с. кулун тутар 30 к. 292 №-дээх уурааҕар сөп түбэһиннэрэн, уопсай туһаныллар (федеральнай суолталаах массыына суолларыттан ураты) массыына суолларын тутууга, саҥардыыга, капитальнай өрөмүөннээһиҥҥэ, көрүүгэ-истиигэ анаан федеральнай бюджеттан СӨ бюджетыгар кредити биэрии туһунан РФ Үбүн министиэристибэтин уонна СӨ Бырабыыталыстыбатын икки ардыларыгар 2010 с. бэс ыйын 16 к. 01-01-06/06-208 №-дээх Сөбүлэһиигэ 2015 с. муус устар 23 к. 2 №-дээх Эбии сөбүлэһии сокуонунан бигэргэннэ.

Байыаннай комиссариаттар суох сирдэригэр, Уһук Хоту дойду оройуоннарыгар уонна онно тэҥнэниллибит сирдэргэ олорор байыаннай-учуоттуур үлэһиккэ кини уоппускатын туһанар сиригэр уонна онтон төттөрү кэлэригэр айанын уонна таһаҕаһын сыанатын кээмэйинэн харчынан толуйууну төлөөһүнү кытта сибээстээх ороскуоттары киллэрии чааһыгар, бастакы байыаннай учуоту ыытыыга боломуочуйалары оҥорууга субвенциялары тыырыы Методикатын парламент бигэргэттэ.

Парламент пресс-сулууспатын матырыйаалынан.