18 марта 2016 в 17:03

Күөх төлөн собуота – нефть уонна гаас салаатын тэбэр сүрэҕэ

«Сахатранснефтегаз» АО Орто Түҥнээҕи уонна Отрадненскайдааҕы гаастаах сиртэн сылга 45 мөл. куб. гааһы хостуур. Сылга уопсайа 5,3 тыһ. км усталаах ситиминэн ортотунан 1,6 млрд куб. гааһы ыытар. Сиртэн хостонор гаас хас биирдии дьиэҕэ хайдах оҥоһуллан уонна уларыйан кэлэр эбитий? Ол туһунан «Олоҥхо сирин прессата» фестивальга Саха сирин суруналыыстарын сойууһа уонна «Сахатранснефтегаз» АО тэрийбит пресс-турдарыгар араас улуустан кэлбит суруналыыстар сылдьан биллилэр-көрдүлэр.

Собуот – сайдыыны уһансар сүрүн объект

Сиртэн хостонор гааһы оҥорон таһаарар уонна бэлэмниир Дьокуускайдааҕы собуот 1995 сыллаахтан үлэҕэ киирбит. Онтон бэттэх собуот Саха сирин сайдарыгар туһуламмыт үлэлэр суолталаах объектарынан буолбута. Собуот сиртэн хостонор гааһы ыарахан уонна буортулаах эттиктэриттэн ыраастыыр аналлаах.

Собуот Дьокуускай куорат нэһилиэнньэтин сылааһынан хааччыйарын таһынан, массыыналары заправкалыыр убаҕас гааһы оҥорон таһаарар. Ол курдук, сиртэн хостонор гаас ыраастанар уонна хаачыстыбалаах пропан-бутан буолан тахсар. Дьокуускай куоракка маннык уматыгынан заправкалыыр үс станция баар. Итиэннэ туһанааччылар баллоннаах пропан-бутаны кууһунан атыылаһаллар. 2015 сылга уопсайа 15 тыһ. тонна гаас бу көрүҥүн собуот оҥорон таһаарбыт.
Быйыл собуот иһинэн баллоннары гааһынан толорор станция аһыллан, үлэлэрэ өссө тэтимирбит. Аналлаах оборудование чааска 50 лиитирэлээх 120 баллону толорор.
Гааһынан туһаныы куттала суох буолуутун хааччыйаары, станцияҕа массыынаны заправкалыырга аналлаах баллоннары бэрэбиэркэлииллэр. Маныаха хас биирдии баллон аналлаах оборудование нөҥүө бэрэбиэркэни ааһар.

Инники былааннар

Собуот дирекора Владимир Романов кэпсээбитинэн, гааһы оҥорон таһаарар уонна бэлэмниир собуот оборудованиета эргэрэн иһэр. «Быйылгыттан собуот үлэтин кэҥэтии уонна сайыннарыы үлэтин саҕалыахпыт. Сиртэн хостонор гаас 100 бырыһыанын переработкалыыр уонна бэлэмниир кыамтаны ситиһиэхтээхпит. Сотору ГРЭС-2 үлэҕэ киирэринэн сибээстээн, бу сорук биһиги иннибитигэр күүскэ турар», – диэн Сиртэн хостонор гааһы оҥорон таһаарар уонна бэлэмниир Дьокуускайдааҕы собуот директора кэпсиир.
Маны таһынан кини гааһынан заправкаланар тимир көлөлөөхтөр ахсааннара элбээн иһэринэн, инникитин заправкалыыр станцияны элбэтии боппуруоһа көтөҕүллэрин туһунан эмиэ иһитиннэрдэ.
«Сахатранснефтегаз» АУо кэскилин сүнньүнэн хампаанньа 2020 сылга диэри сайдыытын туһунан былааннаммыт докумуону ылыммыттар. Билиҥҥитэ хампаанньа салалтата саҥа собуот тутуутун бырайыагын бэлэмнээн, олоххо киллэрэр соруктанан үлэлиир. Ол курдук, сөптөөх инвестордары булбуттарын түмүгэр, 2019 сылга саҥа собуот үлэҕэ киирэр кэскиллээх.
Маныаха тэҥнээх собуот Россия атын регионнарыгар суох. Тоҕо диэтэххэ, Саха сирин тыйыс усулуобуйатыгар айылҕа гааһын сиртэн хостоон, нэһилиэнньэ туһанарын курдук оҥорон таһаарыы – бу уустук үлэ.
Биллэрин курдук, гааһы тымныттахха, кини састаабыгар ыарахан углеводородтар мусталлар уонна гааһынан хааччыйыы үлэтигэр саахалы таһаарыахтарын сөп. Ол иһин, собуот технологиятынан сиртэн хостонор гааһы искусственнайдык -65, -70 диэри тымныталлар уонна ыарахан, буортулаах эттиктэриттэн араартаан, икки туһалаах уонна наадалаах бородууксуйаны оҥорон таһаараллар – пропан-бутан булкадаһыгын уонна АИ-80 бензини.