Шолохов сиэнин кытта көрсүһүү

Александр Шолохов – Россиятааҕы ИКОМ (Норуоттар икки ардыларынааҕы музейдар сэбиэттэрэ) президенэ, РФ Президенин иһинэн култуураҕа уонна искусствоҕа Сэбиэт президиумун чилиэнэ, РФ Уопсастыбаннай палаататын чилиэнэ, 2001-2016 сс. бэйэтин эһэтин, аатырбыт суруйааччы, Нобелевскай бириэмийэ лауреа­та Михаил Александрович Шолохов Музей-заповеднигын директорынан үлэлээбитэ.

Александр Жирков 2014 сыл балаҕан ыйын 29 күнүттэн Норуоттар икки ардыларынааҕы музейдар сэбиэттэрин (ИКОМ) чилиэнинэн буолар. ИКОМ састаабыгар спикер норуоттар икки ардыларынааҕы хас да кэмитиэккэ чилиэнинэн киирэр: быыстапкалары атастаһыыга, археология уонна история музейдарыгар уонна коллекцияларыгар, этнография коллекцияларыгар уонна музейдарыгар, регионнааҕы музейдар кэмитиэттэригэр.

Александр Жирков уонна Александр Шолохов араас сылларга Саха сирин тас өттүгэр таһаарыллыбыт итиэннэ билигин аан дойду кэккэ музейдарыгар харалла сылдьар Саха сирин норуоттарын материальнай култууратын эбийиэктэрин хомуйууга уонна системалааһыҥҥа бырайыак олоххо киириитин дьүүллэстилэр. Саха сирин норуоттарын материальнай уонна духуобунай нэһилиэстибэтин пааматынньыктарын толору хомуурунньугун Саха сирин историятын саҥа фундаментальнай таһаарыытын биир чааһын быһыытынан үөскэтии Саха АССР тэриллибитэ 100 сылыгар түмүктэниэхтээх.

Александр Жирков этии киллэриитинэн,  ИКОМ бу кинигэни таһаарыыга биир кыттыылааҕынан буолла.

Биир санаалаах дьон көҕүлээһининэн, экспонаттары көрдөөһүҥҥэ, үөрэтиигэ, дьиҥнээхтэринэн билиниигэ, ойуулааһыҥҥа уонна хаартыскаҕа түһэриигэ үлэ 2006 сылга саҕаламмыта. Билигин “Саха сирин норуоттарын XVII үйэтээҕи – XX үйэ саҥатынааҕы материальнай уонна духуобунай култуурата аан дойду музейдарыгар” системалаах альбом-каталог бастакы чааһа аан дойду төрүт норуоттарын дьыалаларыгар ХНТ Бастайааннай форумун өйөбүлүнэн бэчээттэнэн таҕыста. Манна Америка Холбоһуктаах Штаттарын музейдарыгар: Нью-Йорктааҕы естественнэй история музейыгар, Вашингтоҥҥа Смитсон институтун иһинэн естественнэй история Национальнай музейыгар хараллыбыт экспонаттар киирдилэр.

Бырайыак ааптара уонна салайааччыта Александр Жирков бэлиэтээбитинэн, научнай уонна чинчийэр үлэ салҕанар, мантан салгыы “Европа музейдара”, “Россия музейдара” системалаах каталогтар таһаарыллыахтара.

Александр Жирков бырайыагы өйөөбүтүн иһин Александр Шолоховка махталын биллэрдэ уонна киниэхэ  кинигэни – “Саха сирин норуоттарын XVII үйэтээҕи – XX үйэ саҥатынааҕы материальнай уонна духуобунай култуурата аан дойду музейдарыгар” системалаах альбом-каталог бастакы чааһын туттарда.

Госдума култуураҕа кэмитиэтин Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы бырайыак норуоттар икки ардыларынааҕы таһымнааҕар, ону олоххо киллэриигэ аан дойду араас дойдуларыттан музей исписэлиистэрэ өйөбүлү оҥороллоругар болҕомтону уурда.

Александр Шолохов ИКОМ өр сыллаах норуоттар икки ардыларынааҕы бырайыагы үрдүктүк сыаналыырын итиэннэ бу норуоттар икки ардыларыгар култуураҕа сибээстэри таһынан, Россия Федерациятыгар историяҕа, искусствоҕа уонна культурологияҕа ыытыллар чинчийиилэри сайыннарыыга көмөлөһөрүн бэлиэтээтэ.

Россиятааҕы ИКОМ президенэ кини бэйэтэ уонна РФ Президенин култуураҕа сүбэһитэ, Лев Толстой хос-хос сиэнэ Владимир Толстой 2011 сылга ЮНЕСКО Бүтүн аан дойдутааҕы нэһилиэстибэтин эбийиэктэрин испииһэгэр Өлүөнэ очуостарын киллэриигэ матырыйааллар бэлэмнэнэр кэмнэригэр Саха сиригэр Өлүөнэ очуостарыгар сылдьыбыттарын эттэ.

Александр Жирков ИКОМ президенин Саха сиригэр өссө төгүл кэлэ сылдьарыгар, Үөһээ Дьааҥыга айылҕа дьикти айымньытын – Киһилээх хайаларын эт хараҕынан көрөрүгэр анаан ыҥырда. Александр Шолохов Ил Түмэн спикерин ыҥырыытын махталынан ылынна.

Кэпсэтии хаамыытыгар Александр Жирков уонна Александр Шолохов театр үлэтин сайдыытыгар кэккэ боппуруостары, ол иһигэр Шолохов айымньыларын сыанаҕа туруорууну таарыйдылар. Александр Жирков Михаил Александрович Шолохов кэккэ айымньылара сахалыы тылбаастаммыттарын, билигин олору түмүү бэлэмнэнэрин бэлиэтээтэ. Александр Шолохов Ил Түмэн спикерин Вешенское станцияҕа М.А.Шолохов судаарыстыбаннай музей-заповеднигар кэлэ сылдьарыгар, “Роман под открытым небом” бырайыагы кытта билсэригэр ыҥырда.

Биллиилээх суруйааччы сиэнэ Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлигэр Михаил Александрович Шолохов туһунан бэйэтин аҕатын ахтыыларын кинигэтин туттарда.