Балаҕан ыйыгар киирэр уларыйыылар

Балаҕан ыйыгар сокуоҥҥа уларыйыылар киирэллэр. Ханнык?

Студеннарга

Бюджекка үөрэнэр студеннарга балаҕан ыйын 1 күнүттэн стипендияларын кээмэйин 4% улаатыннарыахтара. Харчынан таһаарар буоллахха 150 сол­куобайынан. Оттон саамай кыра стипендия кээмэйэ 1633 солк. буолуоҕа. Санатар буоллахха, 2014 сылтан бу суума уларыйбатаҕа, 1340 солкуобайга тэҥ этэ.

Баан эйгэтигэр

Балаҕан ыйын 1 күнүттэн баантан потребительскэй кредиты ыларга уларыйыылар киирэллэр, ол эрэн, ол уларыйылар дьон туһугар буолбатахтар. Бааннарга халбархай суол (риск) коэффициена үөрдээбит. Кредит статистиката көрдөрбүтүнэн, гражданнар төһө да бигэ дохуоттаахтарын үрдүнэн, төлөбүрдэригэр улахан иэстээхтэр эбит. Бааннар ночоотурбаттарын курдук халбархай суол коэффициенын 60% -тан 140-200% диэри үрдэппиттэр, бу сыыппара бэриллэр кредит кээмэйиттэн тутулуктанар. Ол иһин кредит ставката улааппыт. Маны таһынан ночоотурумаарылар бааннар кредит биэрэргэ элбэхтэ аккаастыыр  уонна ылааччылар дохуоттарын кичэйэн туран үөрэтэр буолбуттар.

Массыыналаахтарга

Балаҕан ыйын 1 күнүттэн массыыналаах дьон ОСАГО полиһа суох буоллахтарына улахан ыстараапка тэбиллиэхтэрэ. Дьиэтигэр умнубут, страховкатын уһаппатах да буоллаҕына. Ыстараап кээмэйэ 500-800 солк. буолуоҕа. Техническай көрүүнү ааспытын туһунан докумуона суох буоллаҕына эмиэ ыстараап кээмэйэ улаатар – 2 тыһ. солк. тэҥнэһиэҕэ.

ОСАГО

Балаҕан ыйыттан ОСАГО полиһын сыаната уларыйда. Барыллаан 20% үрдээбит. Өскөтүн массыыналаах киһи ОСАГО полиһын иһин 5,8 тыһ. солк. төлүү сылдьыбыт буоллаҕына, быйыл күһүҥҥүттэн 7 тыһ. солк. курдук төлүөҕэ. Категориянан араарыы эмиэ уларыйбыт. Урут 5 категориянан көрөн полис сыанатын таһаарар эбит буоллахтарына, балаҕан ыйыттан 50 категориянан көрүөхтэрэ.

Булчут  ыттаахтарга

Ыты кыылга сонордуур станциялар сабыллыахтара. Балаҕан ыйын 4 күнүттэн ыты бултуур сирдэргэ эрэ эрчийэр көҥүллэнэр буолуоҕа. Оттон Ыты кыылга сонордуур станциялар бобуллуохтара, өскөтүн сокуону кэһэн, ыттары маннык станцияларга үөрэтэр буоллахтарына, тэрийээччилэр холуобунай эппиэтинэскэ тардыллыахтара. Булчут ыт диэн өйдөбүлгэ ханнык баҕарар боруода ыты киллэрэр көҥүллэнэрин туһунан докумуоҥҥа этиллибит.

Лифт   үлэтин хонтуруоллуохтара

Балаҕан ыйыттан лифт оҥоруутунан дьарыктанар уонна үлэтин тэрийээччилэр Ростехнадзорга үлэлэрин туһунан уведомление ыытар буолуохтара. Оннук ирдэбил экскалатордары уонна инбэлииттэри таһаарар оборудованиены үлэлэтээччилэргэ эмиэ сыһыаннаах. Урут маннык тэрилтэлэр ахсааннарын учуоттаабат этилэр, ол иһин судаарыстыба бу тэрилтэлэр үлэлэрин хонтуруоллуура уустук буолара. Арассыыйа лифтарын 27% эргэрэн үлэлэтэргэ кутталлаахтара биллэр.

Одькх  салаатыгар

◆ Кыбартыыра бас билээччитэ гаас оһохтоох буоллаҕына техническай көрүүтүн-истиитин туһунан дуогабар түһэрсиэхтээх. Билигин бу дуогабары түһэрсэр киһи ахсааннаах. Ол иһин гаас үлэһиттэрэ кыбартыыраҕа киирэн гаас оһох үлэтин бэрэбиэркэлиир кыахтара суох. Инникитин бу дуогабар булгуччулаах буолуоҕа уонна управляющай хампаанньа нөҥүө оҥоһуллуоҕа.

◆ РФ дьиэ-уот кодексыгар уларыйыы киирэрэ күүтүллэр. Кыбартыыра иэнин аччыгый өлүүлэргэ үллэрии тохтуоҕа. Бу сокуон барыла “эрэһиинэ” кыбартыыралар суох буолалларын иһин уонна кыбыартыыра олохтоохторун хара санаалаах риелтордартан көмүскээри оҥоһуллубут.

◆  Муниципальнай уонна атын судаарыстыба хааччыллыытыгар сылдьар дьиэттэн пенсияҕа тахсар иннинээҕи саастаах дьоннору көһөрүү бобуллуоҕа. Бу сокуон барыла 55 сааһын туолбут дьахтарга уонна 60 сааһын туолбут эр киһиэхэ сыһыаннаах.

◆ Элбэх кыбартыыралаах дьиэлэр олохтоохторо капитальнай өрөмүөнү хаһан ыытар туһунан быһаарыыны биир ый иһигэр сатаан ылымматах буоллахтарына, олохтоох салайыныы уорганнара онон дьарыктаныахтара. Бу ирдэбил капитальнай өрөмүөн кэмигэр оҥоһулларын иһин киллэриллэр. Маны таһы­нан олохтоох салайыныы уорганнара өрөмүөн төһө хаачыстыбаннайдык оҥоһулларын хонтуруоллуохтара.

◆ Ититии иһин анал ааҕар приборунан төлүүр туһунан сокуон барылын Госдумаҕа бастакы ааҕыыга ылыммыттар. Итиини туһаныыны ааҕар прибора суох кыбартыыралаах дьиэ  уопсай дьиэ счетчигынан төлүөхтэрэ. Оттон көрүдүөрү сылытыы иһин кыбартыыра хаһаайына туспа тарыыбынан төлүүр буолуоҕа.

◆ Биир кэлим төлөбүр.  Одькх өҥөтүн хас да сиринэн сүүрэ сылдьан төлөөбөт курдук биир судургу ньыманы киллэрээри гыналлар – бары өҥөлөрү холбуур биир докумуону.

◆  Биэдэмэстибэ уопсай дьиэтигэр олорор дьон быраабын көмүскүүр докумуон оҥоһуллар. Ол курдук, биэдэмэстибэ хосторун бэйэлэрин бас билиилэригэр суруттарбыттарга олороллорун иһин төлөбүрү улаатыннараллар. Сүрүннээн, оннук төлөбүртэн көмүскүүр докумуону оҥороллор.

Госдума депутатыгар хайдах суругу ыытар туһунан

РФ Суругу чопчу депутат аатын ыйан туран эбэтэр фракцияҕа уонна Госдумаҕа ыытыахтарын сөп. Судаарыстыбаннай мунньаҕын саайта суруйбутунан, дойду гражданнарын кытары быһаччы сибээстэһии депутат үлэтин биир хайысхатынан буолар. Саайтка ханнык эмэ боппуруоска эппиэти булуон баҕарар киһи госдума депутатыгар хайдах сурук суруйан ыытыан сөбүн туһунан сүбэ биэрбиттэр.

Булгуччу ыйыллар: аатыҥ-суолуҥ, оло­рор сириҥ аадырыһа, онон эппиэт ыыталлар, дьыла-күнэ уонна илии баттааһына. Электроннай ньыманан ыытар буоллахха, үөһэ этиллибиккэ эбии докумуоннар электроннай көрүҥнэрин кыбытан ыытыахтарын сөп. Аадырыс оннугар электроннай почта аадырыһа ыйыллар.

Приемнай саайтыгар регистрацияламмыт киһи кини ыыппыт суругар эппиэттээһин ханнык таһымҥа сылдьарын кэтиэн сөп. Бу саайка регистрацияламмакка да  суругу ыытыахха сөп, оччоҕо сурук ханна тиийбитин кэтиир кыаҕа суох буолар. Маны таһынан саайка регистрацияламмыт, ол эбэтэр саайка тус кабинеттаммыт киһи дьиэтигэр олорон Госдума депутатыгар приемҥа суруттарыан сөп.

Сөптөөхтүк оҥоһуллан ыытыллыбыт сурукка, суругу тутан регистрацияламмыт күнтэн эппиэт 30 күн иһигэр кэлиэхтээх. Өскөтүн сурук боппуруоһа депутат быһаарар боломуочуйатынан буолбатаҕына, онно сыһыаннаах атын ситэриилээх былаас уорганнарыгар ыытыллар, ол туһунан сурук ыытааччытын сэрэтэллэр. Өскөтүн сурук ис хоһооно чуолкайа суох уонна өйдөммөт буоллаҕына, эппиэт бэриллибэт. Ол туһунан сурук регистрацияламмыт күнүттэн сэттэ күн иһигэр суругу ыытааччыга биллэриллиэхтээх. Суругунан киирбит көрдөһүүлэр, этиилэр туһунан информацияны  8 (495) 629–68–27 телефонунан ыйытан билиэххэ сөп.

Суут быһаарыытын ааһыныы туһунан суругу ыытар буоллахха, манныгы учуоттуур наада: РФ Конституциятынан суут-сокуон суутунан эрэ оҥоһуллар.Суут былааһын уорганнара ситэриилээх, сокуону оҥорор былаастартан туспа үлэлииллэр. Суут уорганын быһаарыытын ааһыныы процессуальнай бэрээдэгинэн көрүллэр. Ол иһин маннык ис хоһоонноох суруктар суукка ааһыныы бэрээдэгин туһунан быһаарыылаах киһиэхэ төнүннэриллэр.

Госдума Приемнайын саайтыгар priemnaya.duma.gov.ru дьон ордук ханнык боппуруостарынан сурук ыытарын туһунан иһитиннэриини кытта билсиэххитин сөп.

Госдума сайтын матарыйаалларынан бэлэмнээтэ Сардаана КУЗЬМИНА