Госдума сонуннар: Даача амнистията, чэпчэтиилээх ипотека уо.д.а

“Даача амнистиятын” уһатыахтара дуо?

Судургутук бэйэ бас билиигэ оҥотторуу болдьоҕун уһатыахтарын баҕараллар.

РФ Бырабыыталыстыбата Госдумаҕа даача сирин уонна тутуутун бэйэ бас билиитигэр оҥотторуу болдьоҕун 2020 сыл кулун тутар 1 күнүгэр диэри уһатар туһунан сокуон барылын киллэрбит. Оччотугар учаастакка баар тутуулары судургутук судаарыстыбаннай учуокка туруорарга өссө биир кыах бэриллэр. 2018 сыл муус устарыгар премьер-министр Дмитрий Медведев “даача амнистиятын” уһатар туһунан бырайыагы бэлэмниир туһунан сорудах биэрбит. 2019 сыл кулун тутар 1 күнүгэр түмүктэммит сокуон өссө биир сыл уһаатаҕына, 2020 сыл кулун тутар 1 күнүгэр диэри дьон-сэргэ даача сиригэр тутуутун уонна сирин судургутук учуокка туруорар кыахтанар.

Ыам ыйыгар “даача амнистиятын” уһатыы туһунан сокуон барылын Госдумаҕа судаарыстыба тутуутун уонна сокуону оҥоруутун палата кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Павел Крашенников киллэрбит. Ол эрээри кини 2022 сыл кулун тутар 1 күнүгэр диэри уһатар этиилээх тахсыбыт. Кини 2006 сыллаахха “даача амнистиятын” туһунан сокуон киириэҕиттэн  2019 сыл кулун тутар 1 күнүгэр түмүктэниэр диэри 13 мөл. киһи сирин, дьиэтин бэйэ бас билиигэ оҥотторбутун туһунан иһитиннэрбит.

Кини көҕүлээн киллэрбит докумуонугар бэйэ бас билиигэ оҥотторуу судургу көрүҥүнэн 2018 сыл атырдьах ыйын 4 күнүгэр диэри тутуллубут дьиэлэри киллэрэр наадалааҕын ыйбыт. Ол этиитин “Парламенсткая газета” хаһыакка комментарий биэрэригэр “даача амнстията-II” диэн аатыыр тоҕоостооҕун бэлиэтээбит. Тоҕо диэтэххэ, билигин ол судургу көрүҥ үлэлээбэт. Бас билээччи тустаах тэрилтэҕэ баран бланк толорон, дьиэ былаанын уруһуйдаан, учаастакка ханан турарын быһааран биэриэхтээх, онно сири бас билэрин туһунан докумуонун киллэриэхтээх.

Даачаны бэйэ бас билиитигэр киллэрэргэ ирдэнэр усулуобуйалар:

◆ Даача тутуллубут сирэ даача кооперативыгар  2001 сыл алтынньы 30 күнүгэр диэри бэриллибит буолуохтаах.

◆ Учаастак  бас билиигэ оҥотторор киһи аатыгар суруллубут буолуохтаах.

◆ Регистрациялыырга докумуону бас билээччи бэйэтэ бириэхтээх, эбэтэр нотариуһунан бигэргэммит бэрэстэбиитэл биэриэхтээх. Эбэтэр кэллэктиибинэн биэриэхтэрин сөп.

2019 сыл кулун тутар 1 күнүгэр диэри үлэлээбит бэрээдэк:

◆ Кадаастыр инженерыгар этиллибитин кэннэ, кини техническэй былааны оҥорон биэрэр этэ.

◆ Бары докумуону Росреестрга биэрэр, ЕГРН-тан дьиэни бас билэр бырааптааҕын бигэргэтэр суругу ылар.

2019 сыл кулун тутар 1 күнүн кэнниттэн бэрээдэк:

◆ Судаарыстыба өҥөлөрүн порталын эбэтэр элбэх функцияны оҥорор киин (МФЦ)   нөҥүө дьаһалтаҕа эбэтэр тутуу надзорын уорганыгар дьиэ тутуута саҕаламмытын туһунан сурук бэриллиэхтээх уонна ол суругу бигэргэтэллэрин кэтэһиэхтээх.

◆ Тутууну саҕалыыр.

◆ Судаарыстыба өҥөлөрүн порталын эбэтэр элбэх функцияны оҥорор киин (МФЦ)  нөҥүө дьиэ тутуута түмүктэммитин  туһунан сурук бэриллиэхтээх,  дьаһалта эбэтэр тутуу надзорын уоргана Росреестр бэйэтэ ыытар.

“Даача амнистията” диэн тугуй?

“Даача амнистията” диэн өйдөбүлүнэн норуокка учаастагы уонна онно баар тутуулары бэйэ быраабыгар оҥоруу судургу ньыматын этэллэр. Ол аата киһи учаастагар дьиэ туттан баран бэйэ бас билиитигэр оҥотторбокко сылдьар буолланына,  судургу схеманан оҥотторуон сөп.

“Даача амнистиятыгар” учаастак сирэ, даача дьиэтэ уонна уһаайбаҕа тутуллубут беседка, баанньык, гараас уонна атын тутуулар киирэллэр.

  Тоһоҕолооһун!

Регистрацияламматах дьиэлэр 2019 сыл кулун тутар 1 күнүн кэнниттэн сокуоннайа суох тутуунан аахсыллыахтарын сөп.

Дохуоттарын туһунан отчуоттуо суохтарын сөп буолуоҕа

РФ Госдуматын пресс-сулууспата иһи­тиннэрбитинэн, тыа сирин депутаттара дохуоттарын туһунан декларацияны туттаралларыттан босхолонуохтарын сөп.

Биллэрин курдук, тыа сирин депутаттара хамнаһа суох уопсастыбаннай төрүккэ үлэлииллэр. Сокуон барылын автордарыттан биирдэстэрэ Федерация Сэбиэтин вице-спикера Андрей Турчак бу курдук этэр: “Тыа сиригэр сүрүннээн учууталлар, быраастар, социальнай үлэһиттэр депутатынан талыллан үлэлииллэр. Кинилэр дохуоттара – хамнастара. Оттон депутатынан үлэлииллэригэр туох да төлөбүр ылбаттар. Ол иһин декларацияны туттарыыга докумуоннары хомуйсуу кинилэргэ эбии ноҕоруусканан буолар. Үлэлэриттэн көҥүллэтэн докумуоннарын хомуйса 100 км. ыраах сытар оройуон киинигэр киирэргэ күһэллэллэр. Бааннартан, биэдэмэстибэлэртэн ыспыраапка ылалларыгар бэйэлэрин харчыларын ороскуоттууллар. Регионнарга сырыттахпытына тыа сирин депутаттара дохуот туһунан декларация туттарыы кыһалҕаларын туһунан үгүстүк этиммиттэрэ”.

Ол курдук, Госдумаҕа ыам ыйын 29 күнүгэр бастакы ааҕыыга ылыныллыбыт сокуон барылыгар этиллэринэн, өскөтүн депутат отчуоттуохтаах сылын устата бэйэтин уонна дьиэ кэргэнин үс кэлиҥҥи сыллааҕы дохуотуттан сыаналаах тугу да атыыласпатах буоллаҕына (учаастак, дьиэ, тырааныспарт, сыаналаах кумааҕылары) ыспыраапкалары хомуйарыттан босхолонор. Ол эрээри депутат талыллан үлэтин саҕалыырыгар дохуотун туһунан декларацияны туттарара ирдэнэр.

Тыа сирин олохтоохторугар — чэпчэтиилээх ипотека?

Тыа сирин олохтоохторун ахсаана кэлиҥҥи сылларга олус түргэнник аҕыйаан иһэр. Арассыыйа үрдүнэн тыа сирин олохтоохторун ахсаана кэлиҥҥи 25 сыл иһигэр 2,5 мөл. киһинэн кыччаабыт. Бу кыһалҕаттан “2020-2025 сылларга тыа сирин территориятын сайыннарыы биир кэлим бырагыраамата” таһаарыан сөп диэн Госдума депутаттара эрэнэллэр.

Владимир Путин былырыын РФ Бырабыыталыстыбатыгар тыа сирин сайыннарыытын туһунан бырагырааманы бэлэмнииргэ сорук биэрбит. Докумуон 2020 сылга олоххо киирэрэ сабаҕаланар.

“Бырагырааманан тыа сиригэр олоҕу тупсарыыга бюджеттан үбү ыытыы олох атын усулуобуйата оҥоһуллар”, — диэн Госдума аг­рар­най боппуруостарга кэмитиэт чилиэнэ Алексей Ситников “Парламентская газета” ха­һыакка кэпсээбит. Кини этэринэн, регионнарга бырайыактар куонкурустарын түмүктэринэн судаарыстыбаннай бюджеттан эбии үбүлээһин көрүллэр. Култуура, спорт, дьон үлэлээх буолуутун, социальнай инфраструктура хайысхатынан бырайыактар күүтүллэллэр. “Бастаан утаа, үлэни түргэтэтэр туһуттан, федеральнай таһымҥа биир тииптээх бырайыактары оҥорон регионнарга ыытар наада. Оннук гымматахха, куонкуруска ситиһииллэх, сүһүөхтэригэр күүскэ турар субъектар эр мэлдьитин кыайыахтара”, — диэн депутат санаатын эттэ.

Ол курдук, 2020-2025 сылларга тыа сирин территориятын сайыннарыы биир кэлим судаарыстыбаннай бырагырааманы олоххо киллэриигэ 1,38 триллион солк. ыытарга былаанныыллар, онтон биир триллионтан тахсата федеральнай бюджеттан көрүллэр.

Бырагыраама тыа сирин олохтоохторун олорор усулуобуйаларын тупсарарга эмиэ соруктанар. “Биир ньыгыл Арассыыйа” баартыйа депутаттара тыа дьонугар чэпчэтиилээх ипотеканы киллэрэр туһунан этиилээх тахсыбыттар. Ол курдук, РФ тыа сирин хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ бааннары кытары 1-3%  ставка туһунан сөбүлэһии түһэрсибит, тыа хаһаайыстыбатын коплексын үлэһиттэригэр дьиэ ылалларыгар эбэтэр тутталларыгар субсидия көрүллүөн сөп буолар.

Маны таһынан Киин баан “Биир ньыгыл Арассыыйа” фракция депуттаттара тыа сирин олохтоохторо чэпчэтиилээх ипотеканы ыллалларыгар бастакы усунуостарын 20%-тан 10% диэри түһэрэр туһунан этиилэрин салгыы көрөргө бэлэм.

Сардаана КУЗЬМИНА