Эбэм сэрэйээхтээбит эбит

«Эһиил Аҕа дойду Улуу сэри-итигэр Кыайыыны аҕалбыт сүрүн хабыр хапсыһыылартан биирдэ-стэрэ — Сталинград аттыгар бу-олбут уоттаах кыргыһыы 75 сылын туолар. Онно мин эһэм Прокопий Алексеевич Гаврильев сырдык тыына быстыбыт. Кини Дубно диэн сэлиэнньэҕэ көмүллэ сытар. Эһиил аймахтар буолан эһэбит сырдык кэриэһигэр сүгүрүйэ бараары сылдьабыт», — диэн Антонина Афанасьевна ахтыытын саҕалаата.

«Эйиэхэ куукула аҕала барабын»

— Эһэм дойдутугар Ньурба Чуукаарыгар холкуос кадровай булчутунан үлэлии сырыттаҕына сэрии буолбутун туһунан хара сурах кэлбит. Эһэм аах дьиэтэ Чуоҕур диэн алаас үрдүк кырда-лыгар турара. Онтон суол ыраахха диэри тыргыллар. Эбэм Даарыйа сэбиэт диэкиттэн Софрон диэн олохтоох уол атын кымньыылаан муҥунан көтүтэн иһэрин көрөн, сүрэҕэ куһаҕаны таайан, өрө мөхсө түспүт. «Сэрии буолбут, эр дьон бары сарсын Ньурбалыыр буол-лубут. Борокуоппайга тиэрдиҥ», — диэт, уол салгыы дьону мун-ньа көтүтэ турбут. Эһэм ол түүн киирбит. Эбэм ытыы-ытыы ыһык бэлэмнээбитин, эһэбин аһата сатыырын, анарааҥыта аһаабатаҕын ийэм миэхэ кэпсиирэ. Кэргэнин, түөрт кыыһын хаалларан баран эрэриттэн сүрэҕэ ытырбахтаабытын иһин, хайыаҕай… Кыра кыыһын , мин ийэбин Өлөк-сөөнү, көтөҕө сылдьан сыллыы-сыллыы: «Эйиэхэ кэһии куукула . аҕала барабын»,— диэхтээбит. Эбэм уол оҕонон улахан хат хаалбыт. Аны хаһан да көрбөтүн билбит курдук, эбэм кэргэнэ борохуокка киирэригэр сүһүөҕэр да сатаан уйуммат буолуор диэри ытаабыт соҥообут. Сталинград кыргыһыытын үөһүгэр Ыраах Саха сирин түҥкэтэх тыатыттан сылдьар эһэм тута сэрии уотун кутаатыгар түбэспититтэн сөҕөбүн. Кини булчут этэ, кыраҕы харахтааҕынан аатырара. Ол иһин буолуо, бинтиэпкэ туттараат, кыргыһыы инники кирбиитигэр сылдьар пуолкаҕа анаатахтара.  Бииргэ сулууспалаабыт табаарыһа, биир дойдулааҕа АндрееЕ Софрон Григорьевҥ сэрииттэн тыынна-ах төннүбүтэ. Кинг сэрии туһунан кэпсээниттэн өйдөөн хаалбыппын. Эһэбит чиэһинэй киһи үһү. Ньиэмэстэр Сталинград таһыгар баар уулары, биһиги аллааттарбытын кэбирэтээри, дьааттыыллар эбит. Биирдэ эһэбэр «Прокопий мантан ууну иһиэххэ ыалдьан госпитальга киирэн сынньана түһүөххэ», – диэн би-иргэ сылдьар саллаата этэн көрбүтүн, эһэм аккаастаабыт Күн тура-тура бинтиэпкэтин туппутунан, бэйэтин курдук дойдуларын туһугар олохторун толук уурарга бэлэм бойобуой табаарыстарын кытта сэрии толоонугар киирэрэ. Ол сылдьан ыараханнык бааһыран сырдык тыына сэрии хонуутугар быстыбыт. Эһэм аатын-суолун уҥуоҕар суруйан туран, чиэ-стээхтик Дубно диэн сэлиэнньэ таһыгар көмпүттэр.

Ийэбэр биэрбит тылын толорбут

Эһэбиттэн сурук кэлэрэ эбитэ үһү. Сэрии туһунан суруйара, оҕолорун туһунан ыйыталаһара. Биирдэ баһыылканан ньиэмэ-стэр куукулаларын ыыппыт. Ийэм аҕатын бэлэҕиттэн долгуйа үөрбүтүн кэпсиирэ. Кэрэ бэй-элээх куукула эбитэ үһү. 1942 сыллаахха кыһыары күһүн үс мун-нуктаах хомолтолоох сурук көтөн кэлбит. Эбэм Даарыйа эрэйдэ-эх «похоронканы» тутан баран, өрүттүбэтэх. Ол иннинэ соҕотох уола ыалдьан өлбүт. Сотору бу-олан баран, аччык, муор-туор олохтон уонна аһыытын кыаммак-ка, эбэм күн сириттэн күрэммит. Түөрт кыргыттара төгүрүк тулаай-аххааланнар,эрэйи эҥэрдэринэн тэлэн улааппыттар. Ийэм интэри-нээтинэн, ыалынан сылдьан олор-бут. Аҕата ыыппыт куукулата онно сүппүт. Кэлин мин ийэм — САССР үтүөлээх учуутала, РФ үөрэҕин бочуоттаах үлэһитэ Александра Прокопьевна эһэм аатын ирдэһэн, Дубно сэлиэнньэҕэ көмүллэ сыта-рын булбута. Онон эһэм сыдьаан-нара – 16 сиэнэ, 60-тан тахса хос, 30-тан тахса хос-хос сиэннэрэ буоламмыт, эһэбит Прокопий Алексеевич аатын сырдыктык ахтан ааһыахпыт.