Федеральнай сокуоҥҥа хапсыбат сирдэри чуолкайдыахтара

Ил Түмэн сир сыһыан­наһыыларыгар, айылҕа ресурса­ларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин мунньаҕар субу чугастааҕы күннэргэ ыытыллыахтаах пар­ламент пленарнай мун­ньаҕын бэбиэскэтигэр кии­риэхтээх боппуруостары дьүүллэстилэр.

Ол курдук, кэмитиэт чилиэннэрэ, норуот депутаттара ахсынньы 20-21 күннэригэр буолуохтаах Ил Түмэн 33-с уочараттаах пленарнай мунньаҕар бастакы ааҕыыга ылыныыга көрүллэр кэккэ боппуруостары киллэрдилэр. “Саха Өрөспүүбүлүкэтин территориятыгар “РФ Уһук Илиҥҥи субъектарыгар муниципальнай уонна судаарыстыбаннай бас билиигэ баар сирдэри гражданнарга биэрии уратыларын уонна РФ сорох сокуонун акталарыгар уларытыылары киллэрии туһунан” РФ сокуонунан бэриллибэт сирдэр кыраныыссаларын туһунан” Өрөспүүбүлүкэ баһылыга Е.А.Бо­рисов көҕүлээбит сокуон барылын пленарнай мунньахха көрүөхтэрэ.
Сүрүн иһитиннэриини баайга-дуолга уонна сир сыһыан­наһыыларыгар миниистир Евгения Григорьева оҥордо. 119 №-дээх федеральнай сокуоҥҥа (“РФ Уһук Илиҥҥи субъектарыгар муниципальнай уонна судаарыстыбаннай бас билиигэ баар сирдэри гражданнарга биэрии уратыларын уонна РФ сорох сокуонун акталарыгар уларытыылары киллэрии туһунан” ) киирсибэт сирдэр быһаарыллыбыттара. Ол – үгэс быһыытынан айылҕа туһаныллар олохтоох сирдэрэ, ураты харыстанар айылҕа сирдэрэ, харыстанар ойуурдар сирдэрэ, сир баайын туһанааччылар эбийиэктэрэ баар сирдэрэ, култуура нэһилиэстибэтин сирдэрэ. Онтон салгыы өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбата муниципальнай тэриллиилэри кытары улахан үлэ ыытан, бу сокуонунан хабыллыбат сирдэр кыраныыссаларын чопчулуур сокуон барылын оҥорбуттар.

“Билэргит курдук, 119№-дээх федеральнай сокуоҥҥа уларытыылар киирбиттэрэ, субъектар бэйэлэрин сокуоннарынан “Уһук илиҥҥи гектар туһунан” ФС-нан бэриллибэт сирдэр кыраныыссаларын быһааралларыгар боломуочуйа бэриллибитэ. Биһиги министиэристибэбит федеральнай сокуонунан хабыллыбат, атыннык эттэххэ, бэриллибэт сирдэр кыраныыссаларын чопчулуур сокуон барылын бэлэмнээтэ, Уһук Илини сайыннарыыга РФ министиэристибэтин кытары сөбүлэһиини ааста. Билигин сокуон барылын уочараттаах пленарнай мунньахха бастакы ааҕыыга көрөллөрүгэр киллэрэбит”, — диэн Евгения Григорьева эттэ.
Ол курдук, ханнык сирдэр “Уһук Илиҥҥи гектар туһунан” РФ сокуонунан гражданнарга бэриллибэт территориялар ахсааннарыгар киирбиттэрий? Манна Дьокуускай, Алдан, Ленскэй, Мииринэй, Нерюнгри, Ньурба, Өлүөхүмэ, Покровскай куораттар, Томмот, Аллараа Бэстээх, Пеледуй, Амма бөһүөлэктэр, Чурапчы, Хонуу, Сунтаар сэлиэнньэлэр кыраныыссаларын иһинэн баар сирдэр киирбиттэр. “Докумуону бэлэмниирбитигэр 7 нэһилиэнньэлээх пууну – Витими, Сааскылааҕы, Бэрдьигэстээҕи, Эдьигээни, Бороҕону, Баатаҕай Алыытын, Ытык Күөлү киллэрбэтэхпит. Тоҕо диэтэххэ, бу сэлиэнньэлэр кыраныыссаларын хамсаабат баай биир кэлим испииһэгэр киллэрбэтэх этилэр. Итиэннэ Үөһээ Бүлүү уонна Нам сэлиэнньэлэрин территорияларын эмиэ хамсаабат баай биир кэлим испииһэгэр киллэрбэтэхтэр, ол гынан баран, муниципальнай тэриллиилэр сирдэрин кыраныыссаларын киллэрбит этилэр”, — диэн быһаарда.
Бу күннэргэ Бүлүү куорат уонна Уус Ньара бөһүөлэгин кыраныыссаларын чэрчитигэр баар сирдэри, бу улуустар ба­һылыктарын этиилэринэн, бэриллибэт сирдэр испииһэктэригэр киллэрэр туһунан этии киирбит. Бу нэһилиэнньэлээх пууннар кыраныыссалара хамсаабат баай биир кэлим испииһэгэр киллэриллибиттэр эбит. “Ол курдук, сокуон барылыгар 19 нэһилиэнньэлээх пуун уонна 2 нэһилиэк кыраныыссаларыгар баар территориялары “Уһук Илиҥҥи гектар туһунан” федеральнай сокуонунан бэриллибэт сирдэргэ киллэрэр туһунан этиллэр. Бу территориялар уопсай иэннэрэ 509 062,617 гектарга тэҥнэһэр. Сокуон барыла Уһук Илини сайыннарыыга РФ министиэристибэтин кытары сөбүлэһиннэриини ааста диэн өссө төгүл чопчулаан бэлиэтиибин”, — диэн баайга-дуолга уонна сир сыһыаннаһыыларыгар миниистир Евгения Григорьева иһитиннэриитин түмүктээтэ.
Сокуон барыла сыл түмүгэр буолуохтаах уочараттаах пленарнай мунньахха бастакы ааҕыыга киирэрин туһугар Ил Түмэн сир сыһыан­наһыыларыгар, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин чилиэннэрэ куоластаатылар.
Маны таһынан мунньах кыттааччылара норуот депу­тата Владимир Прокопьев көҕүлээбит “Саха Өрөс­пүүбүлүкэтигэр ирбэт тоҥу харыстыыр туһунан”, норуот депутата Иван Шамаев көҕүлээбит “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сир баайын туһанааччылар эппиэтинэстэрин туһунан”, СӨ Бырабыыталыстыбата көҕүлээбит “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тулалыыр эйгэни харыстааһын туһунан” СӨ сокуонугар уларытыылары киллэрии туһунан” сокуоннар барылларын бастакы ааҕыыга киллэрэргэ куоластаатылар.