Хаһаайыстыбаннай тутууларга ханнык түгэҥҥэ нолуок түһэриллиэн сөбүй?

“Россия хаһыатыгар” суруйбуттарынан, сир учаастак­тарыгар баар теплицаларга уонна хаһаайыстыбаннай тутууларга нолуок түһэриллиэн эбэтэр түһэриллимиэн сөп. Ол туохтан тутулуктааҕын туһунан Нолуок федеральнай сулууспата (ФНС) быһаарар.

Уопсай быраабыла быһыы­тынан, Хамсаабат баай-дуол уопсай судаарыстыбаннай реестригэр (ЕГРН) киллэриллибит хаһаайыстыбаннай тутууларга эбэтэр БТИ нолуок уорганнарыгар сибидиэнньэлэри биэрбит тутуулара нолуогунан хабыллаллар. Оннук хаһаайыстыбаннай тутуулар ахсааннарыгар олоххо-дьаһахха туттуллар, көмө хапытаалынай тутуулар, ол иһигэр сайыҥҥы куукуналар, баанньыктар киириэхтэрин сөп. Олорор дьиэ уонна гараж хаһаайыстыбаннай тутуунан буолбаттар итиэннэ туспа хамсаабат баай быһыытынан нолуоктаналлар.

Хаһаайыстыбаннай тутууну бас билээччи ити тутууга бырааптарын Росреестрга регистрациялатарын бэйэтэ быһаарыахтаах. Ону судаарыстыбаннай реестргэ киллэрэр наадатыгар объекка хамсаабат баай-дуол бэлиэлэрэ баар буолуохтаахтар. Холобур, тутуу сири кытта бигэ сибээстээх (хапытаалынай фундаменнаах), оттон ону атын сиргэ алдьаппакка эрэ көһөрөр кыаллыбат буоллаҕына, бу тутуу хамсаабат баайга-дуолга киирсэр. Хомуллар-ыһыллар тутуллаах, акылаата суох объектар, чуолаан, теплицалар, хаһаайыстыбаннай тутуулар, бытовкалар, хаххаланар сирдэр уонна да атын быстах кэмнээх тутуулар хамсаабат баайга-дуолга сыһыана суохтар. Олору Хамсаабат баай-дуол уопсай судаарыстыбаннай реестригэр регистрациялатар ирдэммэт, итиэннэ нолуок түһэриллибэт.

Оттон хаһаайыстыбаннай тутуу бөҕө-таҕа, хапытаалынай уонна киниэхэ быраап регистрацияламмыт, ол эрээри иэнэ 50 кв. м аһарбат буоллаҕына, нолуок ылыллыбат. Чэпчэтии биир эрэ объекка туһаныллар (дойду иһигэр ханна баарыттан тутулуга суох). Аны биир суолталаах усулуобуйа: тутуу предприниматель үлэтигэр туһаныллыа суохтаах.

Муниципалитеттар нолуок чэпчэтиитин туһаныы усулуобуйаларын кэҥэтэр бырааптаахтар диэн Нолуок федеральнай сулууспатыгар этэллэр. Холобур, ол чэпчэтиини ахсаанынан хааччахтамматах хаһаайыстыбаннай тутууларга эбэтэр 50 кв. м улахан иэннээх объектарга тарҕатыахтарын сөп. Муниципалитет итинник быһаарыыны ылбытын дуу, суоҕун дуу нолуок сулууспатын nalog.ru сайтыгар бэрэбиэркэлэнэр.  Ол курдук, “Справочная информация о ставках и льготах по имущественным налогам” салааҕа нолуокка чэпчэтиилэр кэрискэлэрэ баар.

Чэпчэтиилэр дьайыыларыгар түбэспэт хапытаалынай хаһаайыстыбаннай тутууларга уопсай бэрээдэгинэн нолуок түһэр. Онуоха төрүөтүнэн итинник объектары гражданнар регистрациялаппыт бырааптарын туһунан нолуок уорганнарыгар киирбит иһитиннэриилэр, ол иһигэр Росреестртэн, нотариустан  сибидиэнньэлэр буолаллар. Холобур, нэһилиэстибэҕэ быраабы оҥотторуу туһунан нотариустар биэрбит сибидиэнньэлэрэ.

Этиллэрин курдук, регистрацияламматах объектарга нолуок төлөммөт. Ол эрэн биир суолга болҕомтону хатыыр наадалаах. Киһи чааһынай олорор дьиэни туттаары сир учаастагын бас билэр, ол эрээри 10-тан тахса сыл устатыгар дьиэни туруорбатах итиэннэ онно быраабы регистрациялаппатах түгэнигэр кини учаастагын иһин үрдэтиллибит (2 коэффициеннаах) нолуок төлүүргэ күһэллиэҕэ. Судаарыстыба маннык суолунан гражданнар олорор дьиэни тутууга ылбыт сирдэрин аналынан туһаналларын көҕүлүүр.

Бу иннинэ кэккэ бэчээт та­һаа­рыыларыгар гражданнар теплицаларын хамсаабат баай-дуол объектарын быһыытынан оҥотторботохторуна уонна  нолуок төлөөбөтөхтөрүнэ, кинилэр ыстараап төлүүргэ күһэллиэхтэрэ диэн иһитиннэрбиттэрэ. Ити таһаарыылар Госдума бол­ҕом­тотун тардыбыттара. Ол түмү­гэр Нолуок федеральнай сулууспатыгар уонна Росреестргэ иһитиннэриини бэрэбиэркэлиир туһунан депутаттар ыйытык ыыппыттара. Госдума вице-спикерэ Ирина Яровая теплицаҕа нолуок ылылларын туһунан сымыйа иһи­тиннэрии тарҕаныытын тохтоторго эппитэ.

10 бырыһыан быраабылата

Быйылгыттан гражданнар бэйэлэрин сирдэрин иһин саҥа быраабылаларынан төлүүр хомуурдарын нолуок үлэһиттэрэ ааҕан таһаарыахтара. Бу иннинээҕи сылы кытта тэҥнээтэххэ, нолуок 10 бырыһыан муҥутуур үрдээһинин коэффициена аан бастаан туһаныллыаҕа. Ити туһунан сокуоҥҥа президент Владимир Путин илии баттаабыта.

Саҥа быраабылалар олорор дьиэни тутууга анаан номнуо үөһэ ахтыллыбыт учаастактары таарыйыахтара суоҕа. Ол курдук, ити учаастактарга кэмигэр тутуу ыытыллыбатаҕынан, нолуогу ааҕыыга үрдэтиллибит коэффициент туһаныллыбыта.

Биир сир учаастагын 600 кв. м иэнин кадастровай сыанатыгар нолуок суумата аччатыллар чэпчэтиилэринэн туһанар (“алта суотайга” нолуок көҕүрэтиитинэн туһанааччылар)  дьон кэрискэтэ быйыл эмиэ кэҥэтилиннэ. Онон I уонна II группалаах инбэлииттэри, пенсионердары, пенсияҕа тахсыан иннинээҕи саастаах дьону таһынан, ити чэпчэтиини 3 уонна онтон элбэх оҕону иитэр төрөппүттэр ылар бырааптаахтар. Нолуок көҕүрэтиитин ылар туһугар инспекцияҕа сайабылыанньа бэриллиэхтээх.