Төрүт сокуонунан төлкөлөммүт

Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков Дьокуускай куоракка 19/707 №-дээх быыбар учаастагар куоластаата.

Ил Түмэн тутууга уонна олох-дьаһах хаһаайыстыбатыгар сис кэмитиэтин бэ­рэссэдээтэлэ Александр Романов Мэ­ҥэ-Хаҥалас улууһун Төхтүр нэһилиэгэр быыбардаата. Кини Саха сирин олох­тоохторо, поли­тическай көрүү­лэриттэн тутулуга суох, бука бары быыбарга кыттыахтаахтарын бэлиэтээтэ.

«Дойду президенэ Владимир Путин ыытар политикатынан, биһиги бэйэбит ин­ники олохпутун талар бырааптаахпыт. Куоластааһыҥҥа кыттыы — хас биирдиибит гражданскай иэһэ. Норуот талбыт дьокутааттара күүстэрин, билиилэрин-көрүүлэрин холбоон, дойду нэһилиэнньэтин туһугар үлэлиэхтэрэ», — диэтэ Александр Афанасьевич.

Дьокуускай куоракка 116/804 №-дээх учаастакка сарсыарда эрдэ өрөспүүбүлүкэ народнай дьокутааттара Виктор Федоров, Александр Уаров, Игорь Никитин куоластаатылар.

«Дойдуга буола турар кириисиһинэн сибээстээн, норуот талбыт дьокутааттара Россия нэһилиэнньэтин олохторун таһыма уонна хаачыстыбата үрдүүрүгэр, нэһилиэнньэ социальнай харысхалыгар улахан болҕомтону ууруохтаахтар, биэнсийэҕэ, хамнаска уонна босуобуйаҕа сыһыаннаах боппуруостары быһаарыахтаахтар», — диэн Александр Сергеевич бэлиэтээн эттэ. Норуот депутата Россия үрдүнэн буола турар быыбар күнүн историческай суолталаах түгэнинэн ааҕар.
Ил Түмэн экономическай уонна промышленнай политика±а, урбаан уонна туризм, инфраструктура сайдыытыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Виктор Федоров парламент Аллараа палаататын талыы РФ Президенин быыбарын кэнниттэн биир саамай улахан суолталааҕын бэлиэтээн эттэ.
«Биллэн турар, сэттис ыҥырыы саҥа састааба сокуоннары тупсарыыга үлэни салгыы ыытыаҕа. Инники састаап сокуон балачча улахан кэриҥин ылыммыта, ол эрээри ол сокуоннар аґара элбэх этилэр. Ити Россия экономиката салгыы хамсыыр кыаҕа суох буолуутугар тириэртэ. Ол иһин, Судаарыстыбаннай Дуума дьокутааттарын иннигэр экономика үүнүүтүн ситиһэр сыал-сорук турар», — диэтэ народнай депутат Виктор Федоров.

«Быыбартан быыбар аайы дьон-сэргэ быыбарга эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһар буолбута биллэр. Биһиги быыбарга бүтүн дьиэ кэргэнинэн кэлэн куоластыыбыт, оҕолорбут биһиги ылынар эппиэтинэспитин өйдүөхтээхтэр дии саныыбыт», — диэтэ Игорь Никитин.

Норуот дьокутаата Марфа Филиппова дойдутугар Ґіґээ Бµлµµгэ куоластаата. «Үөһээ Бүлүү улууһугар быыбары ыытыыга, нэһилиэнньэ көхтөөхтүк быыбарга тахсарыгар кыттыыны ыллым. Дьон-сэргэ быыбар суолтатын үчүгэйдик өйдүү илик. Маныаха муниципальнай тэриллиилэр инникитин дьон быыбарга 100% кыттарын ситиһиэхтээхтэр, сыал-сорук туруорунан үлэлииллэрэ ирдэнэр. Миэхэ, дьокутаат быһыытынан, нэһилиэнньэттэн хас да этии киирбитэ. Ол курдук, сорох дьон испииһэккэ киирбэккэ хаалбыттар, сорох дьон ханна тиийэн куоластыылларын чопчу билбэттэр. Ол да буоллар, Үөһээ Бүлүү олохтоохторун быыбарга кыттыыларын көрдөрүүтэ урукку сыллардааҕар үрдүк. Быыбар сиэрдээхтик ааһарыгар олохтоох дьаһалта оруола улахан буолуохтаах», — диэн норуота дьокутаата бэйэтин санаатын эттэ.

Ил Түмэн олохтоох бэйэни салайыныы боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Гульсум Бейсем­баева Мииринэй куорат 26 №-дээх оскуолатыгар баар 302№-дээх быыбардыыр учаастакка быыбардаата.

Гульсум Агзамовна балаҕан ыйын 18 күнэ бүтүн Россия олохтоохторугар бэлиэ күн буоларын эттэ. Дойду Конституциятыгар сөп түбэһиннэрэн, РФ хас биирдии гражданина куоластыыр бырааптаах. Онон, биһиги бу бырааппытын толору туһаныахтаахпыт.
— Мин бүгүҥҥү күнү кэлэр биэс сылга дойдубут дьылҕатыгар сүдү суолталааҕынан ааҕабын. Бүгүн биһиги куоласпытын биэрбит дьоммут Россия экономикатын уонна политикатын сайдар суолларын быһаарыахтара.

Ил Тµмэн вице-спикерэ Ольга Балабкина Нерюнгрига быы­бардаата. «РФ Федеральнай Мун­­ньаҕын VII-с ыҥы­рыылаах Судаа­рыстыбаннай Дуу­матын дьо­кутааттарын быыбара хас биирдии граж­даниҥҥа улахан суолталаах. Тоҕо диэтэр, дойду сокуону таһаарар үрдүкү уоргана тэриллэр, уорган барыбыт олох­путун быһаарар сокуоннары бэлэмниир уонна ылынар. Ити сокуоннар биһиги хас биирдиибитигэр анаан ылыллаллар», – диэн бэлиэтээтэ вице-спикер.

Ольга Балабкина быыбардааччылар төһө актыыбынайдык кытталларыттан өрөспүүбүлүкэ уонна дойду инникитэ тутулуктааҕын бэлиэтээтэ.

Дьокуускай куо­ракка № 105/793 №-дээх быыбар учаастагар биир бастакынан Ил Түмэн бэрэссэдээтэлин маҥнайгы солбуйааччы Анато­лий Добрянцев куо­лас­таата.

Анатолий Доб­рянцев Саха сирин олохтоохторун быы­барга көхтөөхтүк кыттарга ыҥыр­да. «Биир дойдулаах­тарбын, Саха сирин дьонун-сэргэтин, дойду үрдүнэн сүдү суолталаах быыбарга көхтөөх кыттыыны ыларгытыгар ыҥырабын. РФ хас биирдии 18 сааһын туолбут гражданина улуу державаны салайыыга бэйэтин куолаһынан кыттар бырааптаах», – диэтэ Анатолий Добрянцев.

Ил Түмэн Аркти­ка уонна төрүт олох­тоох аҕыйах ах­саан­наах норуоттар проблемаларыгар сис кэмитиэтин бэ­рэссэдээтэлэ Елена Голомарёва БулуІ улууһугар быыбардаата
Парламентарий быйылгы быыбар хампаанньатын ураты оруолун бэлиэтээтэ: «Бүгүн биһиги дойду­бутугар сүдү суолталаах быыбар ыытылла турар. Бу быыбар түмүгүнэн Судаарыстыбаннай Дуума саҥа састааба тэриллиэҕэ». Елена Голомарёва Судаарыстыбаннай Дуума дьокутааттара ылынар сокуоннарыттан дойду хас биирдии олохтооҕун төлкөтө тутулуктааҕын эттэ.

«Биһиги гражданскай актыыбынаспытыттан өрөспүүбүлүкэ уонна дойду инникитэ тутулуктаах. Хас биирдии быыбардааччы куолаһа – бу модун кыах, күүстээх Россияҕа эрэл бэлиэтэ», – диэтэ норуот дьокутаата.

Кэмэнтээрий

Ил Түмэн бэрэс­сэдээтэлин солбуйааччы Ольга Балабкина 2016 сыл бала±ан ыйын 18 кµнµгэр буолбут быыбар тµмµгµн ырытарыгар быыбар тэрээһиннээхтик, сокуону кэһииитэ суох ыытыллыбытын бэлиэ­тээтэ.
«Бары быыбар учаас­тактарыгар куолас­тааһын лоп курдук, дьэҥкэтик, кырдьыктаахтык, сокуоҥҥа олоҕуран, үҥсүүтэ суох ыытылынна», – диэн быһаарда парламентарий.
«Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа кыайыытыгар Ольга Балабкина саарбаҕалаабат этэ. ««Биир ньыгыл Арас­сыыйа» кыайыытыгар, биһиги, баартыйа бэрэс­тэбиитэллэрэ, биллэн турар, саарбахтаабат этибит. Билигин партийнай испииһэк федеральнай чаа­һынан дьокутааттар хайдах сааһыланалларын кµµтэбит уонна «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйаттан Су­даарыс­тыбаннай Дуумаҕа мандаакка эрэнэбит», – диэтэ парламент вице-спикерэ.
Ольга Балабкина «Биир ньыгыл Арассыыйа» баар­тыйа Саха сиринээҕи салаатын муниципальнай таһымнаах быыбарга кыайыытынан эҕэрдэлээтэ. Са­натар эбит буоллахха, балаҕан ыйын 18 күнүгэр Нерюнгри олохтоохторо улуус баһылыгын талбыттара. Барыллааһын түмүгүнэн, улуус баһылыгын быыбарыгар 24,06% куолаґы ылан, өрөспүүбүлүкэ народнай дьокутаата, «Якутуголь» АУо ХК «Технологическай тырааныспар автобазата» фи­лиалын дириэктэрэ, Ил Түмэҥҥэ «Биир ньы­гыл Арассыыйа» бүтүн Россиятааҕы политическай баартыйа фракциятын чилиэнэ Виктор Стани­ловскай кыай­да. «Талыллыбыт баһылык муу­дарай салалтатынан Нерюнгри улууһугар дьон тупсаҕайдык, нус бааччы олоруохтара дии саныыбын», – диэн Ольга Ба­лабкина эрэллээҕин бил­лэрдэ.
Ольга Балабкина кө­рүүтүнэн, быыбар түмүктэрэ «Саха сирин со­ҕуруу өттүн политическай іІі саһархайдыІы кыһылтан күөххэ уларыйбытын» көрдөрдүлэр. Ыаллыы сытар Алдан улууһун баһылыгынан «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа киһитэ Северин Поздняков үлэлиир. «Биллэн турар, «Биир ньыгыл Арассыыйа» Саха сирин соҕуруу өттүгэр бэйэтин позицияларын төннөрдө», – диэн бэлиэтээтэ Ольга Балабкина.