Калининградтан Уралга диэри

Өссө пресс-конфе­ренция саҕаланыан иннинэ Россия Президенигэр ыйытыы биэрэр кыах көстүө суоҕа биллибитэ. Быйыл аккредитацияны 1400 кэриҥэ киһи ааспыт. Кыратык ааҕан көрдөххө, ити сыыппараттан оператордары, звукорежиссердары, хаартыскаҕа түһэрээччилэри, ол аата алтыһар эбээһинэстэрэ суох дьону көҕүрэтэбит. Түмүгэр судаарыстыба баһылыгар туох эмэ ыйытыы биэриэн баҕалаах 1000 кэриҥэ киһи хаалар. Бу иннинээҕи сылларга Владимир Путин суруналыыстары кытта ортотунан 3 чаас кэпсэппитигэр тирэҕирдэххэ (2008 сылга пресс-конференция 4 чаас 40 мүнүүтэ устата барбыта), оттон хас биирдии суруналыыска хоруйугар кини саатар 5-тии мүнүүтэни ороскуоттуур эбит буоллаҕына, ыйытыы биэрэр кыах 3,6% аһарыа суох этэ.
Түмүгэр чахчы да итинник буолла – Владимир Путин 3 чаас 10 мүнүүтэ устатыгар 32 суруналыыс 47 ыйытыытыгар хоруйдаата.
Владимир Путин соторутааҕыта аҕай бэйэтин Анал этиитин иһитиннэрбитин, онон улахан киирии тыла суох тута ыйытыыларга хоруйдуурга бэлэмин эттэ.
Бастакыттан саҕалаан пресс-конференция устатын тухары федеральнай сонуну тарҕатар ситимнэр бэрэстэбиитэллэрэ баһылыыр-көһүлүүр оруолу ыллылар. Туох-ханнык иннинэ кинилэр Россия социальнай-экономическай балаһыанньатын, аан дойдуга сыһыаннаһыыларын, ИГИЛ кытта охсуһуутун туһунан туоһуластылар.
Көрсүһүү саҕаланыан иннинэ суруналыыстар бэйэ-бэйэлэрин кытта кэпсэтиигэ судаарыстыба баһылыгыттан туох эмэ соһутар этиилэри күүппэттэрин билиммиттэрэ. Онон бастакы ыйытыылар кэннилэриттэн ити санаа бигэргэтилиннэ. Суруналыыстар күннэтэ кэпсиир түгэннэригэр чопчулааһыннары уонна эбиилэри эрэ оҥордулар.
Кылгастык социаль­най-экономическай бө­лөххө тохтоотоххо, Владимир Путин эппитинэн, статистика дааннайдарынан дойду кризис чыпчаалын туораабыт, оттон кини бэйэтэ бары күүһүн ууран пенсияҕа тахсар сааһы үрдэтэри утарар, ол эрээри эрдэлээн дуу, хойутаан дуу ити быһаарыы ылыллыахтаах эбит.
Россия байыаннай сө­мөлүөтэ суулларыллыбытын кэнниттэн Турцияны кытта сыһыан «буортуйбутугар» сыһыаннаан, Владимир Путин бу дойду билигин үлэлиир салалтатын кытта «дуогабардаһар уустук эбэтэр кыаллыбат даҕаны» диэн өссө төгүл бэлиэтээтэ.
Египет салалтатын кытта сыһыан чыҥха атын. Владимир Путин бу туһаайыыга Россия граж­данскай авиациятын көтүүлэрин хааччахтыыр туһунан быһаарыы политическай буолбатаҕын кэпсээтэ. «Кинилэр гражданнарбытыгар куттал суох буолуутун хааччыйар наадалааҕын кытта сибээстээхтэр», – диэн бэлиэтээтэ Президент. Кини бу дойду салалтатыгар ханнык да эрэл суоҕун уонна Россия дьонугар куттал суох буолууну бигэтик хааччыйар механизмнар оҥоһуллааттарын кытта тута бары хааччахтааһыннар уһуллуохтарын туһунан эттэ.
Украинаҕа уонна Гру­зияҕа тохтоон, Владимир Путин бу дойдулары кытта бүгүн тыл-тылга киирсибэт буолууга быһаарыы наадалааҕын уонна кыаллыан сөбүн бэлиэтээтэ.
Суруналыыстар АХШ кытта сыһыаннаһыылар тустарынан ыйытыыга бу дойдуга кэлэр сылга буолуохтаах Президент быыбарын нөҥүө чугаһаатылар. Маныаха Владимир Путин Американы кэнэҕэс ким салайарыттан тутулуга суох, «биһиги АХШ-рын кытта сыһыаннаһыылары сайыннарыахпытын баҕарабыт» диэн хоруйдаата. Россия Президенин тылыгар сигэннэххэ, судаарыстыбаннай сэкирэтээр кэнники сырыыта көрдөрбүтүнэн, Америка өрүтэ эмиэ боппуруостары кыттыһан быһаарарга сыҕарыйыах курдук.
Норуоттар икки арды­ларынааҕы сыһыан­наһыылар уонна Россия тас политикатын боппуруостарыгар маннык улахан болҕомто баарын көрдөххө, быйылгы сылга регионнарга бириэмэ аҕыйах хаалара билиннэ. Ону ааһан Уралга эрэ диэри тиийэр кыалынна – атын субъектар бэрэстэбиитэллэрэ судаарыстыба баһылыгын да, кини пресс-сэкирэтээрин да болҕомтотун тардаллара табыллыбата.
Түмүккэ Татарстан «Бизнес Online» диэн дьыалабыай хаһыатын суруналыыһын ыйытыытыгар, чопчулаатахха, Россия Президенин этиитигэр тохтуоҕу баҕарыллар. Ол курдук, бүгүн уруккутун курдук Президенинэн ааттанар Татарстан баһылыгын аатын федеральнай киин уларытарга сорунуо дуо диэн Владимир Путинтан ыйыттылар. «Биһиги Татарстан норуотун ханнык баҕарар быһаарыытыгар ытыктабыллаахтык сыһыан­наһыахпыт. Онон эһиги онно бэйэҕит быһаарыҥ, сөп?» – диэн хоруйдаата Россия Президенэ.

Андрей Никифоров.