Кыайдыбыт дуу, кыайтардыбыт дуу?

«Норуоттарын эпостарыгар тирэҕирэн, олоҕуран үөскээбит театр ханна да суох. Биһиги Олоҥхобут театра соҕотох эрэ. Ол аата өбүгэлэрбит кэриэс гынан хаалларбыт тылынан уус-уран айымньылара атыттардааҕар ордук опернай, театральнай эбит. «Удаҕан кыргыттар» туруоруубут уонна кини режиссера Степанида Борисова уон-сүүрбэ бастыҥнар кэккэлэригэр киирбиттэригэр саала иһигэр олорор дьон ытыстарын тыаһа хабылла түспүтэ.

Парижка ЮНЕСКО штаб-квартиратыгар олоҥхобут киһи аймах культураҕа нэһилиэстибэтин шедевринэн ааҕыллыбытыгар араас омук дьоно ойон туран таһыммыттара. Итилэр тустарынан тоҕо этэҕин диир буоллаххытына, биһиги эпоспыт ураты энергетикалааҕын, дириҥ силистээҕин-мутуктааҕын туоһулуур түгэннэр», – диэн этиинэн пресс-конференцияны өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай сүбэһитэ, Былатыан Ойуунускай аатынан Саха театрын уус-уран салайааччыта Андрей Борисов саҕалаабыта.

Элбэх театрдартан сүүмэрдэнэн

Олоҥхо театрын артыыстара аан маҥнай хас сылын ахсын ыытыллар «Кыһыл көмүс мааска» Бүтүн Россиятааҕы национальнай театральнай бириэмийэни туттарар фестивальга ситиһиилээхтик кыттан кэллилэр. Быйыл бу фестиваль сүүрбэ биирис төгүлүн ыытылынна.
Араас таһымнаах куонкурустарга, күрэхтэһиилэргэ дьоммут өрүү илии тутуурдаах, өттүк харалаах кэлэллэрэ баар суол. Онно үөрэнэн хаалбыт дьон-сэргэ Олоҥхо театра «Кыһыл көмүс мааска» фестивальга кыайтаран-хотторон кэлбит курдук саныахтарын сөптөөх.
Россияҕа 1500 театр баар. Итинтэн 636-ра ити тэрээһиҥҥэ кыттаары сайаапка түһэрбиттэрэ. Экспердэр итиччэ элбэх театр видео-устуутун көрбүттэрэ. Балартан талыллан-талыллан 40-ра фестивальга кыттар чиэстэммиттэрэ. Өссө төгүл сиидэлээһини ааһаннар, уоннара-сүүрбэлэрэ эрэ анал номинацияларга тиксэр иһин илин-кэлин түсүһэр кыахтаммыттара. Итилэр истэригэр биһиги Олоҥхобут театра эмиэ киирбитэ. Бастыҥ режиссердар ортолоругар Степанида Борисова төрдүһүнэн ааттаммыта. Бу — улахан ситиһии. Өрөспүүбүлүкэбит олохтоохторо маны өйдүөх кэриҥнээхтэр.
– Олоҥхо театра Японияҕа, Кытайга, Францияҕа гастроллаабыта. Аан дойдуга аатырар дьоппуоннар Но, Пекиннээҕи Опера театрдара биһиги театрбытын тэҥнээхтэрин курдук ылыммыттара, туохха да тэҥнэммэт, кэмнэммэт сыанабылынан буолар, – диэн Андрей Борисов пресс-конференцияҕа эппитэ.

Кылаабынайа — кыттыы

Степанида Борисова туруорбут «Удаҕан кыргыттар» спектаклы дойдубут тэбэр сүрэҕэр Москваҕа сэргээн көрбүттэрин бэлиэтиибин.

– «Кыһыл көмүс мааска» фестивальга олоҥхо кыттыыны ылара олус наадалаах этэ. Этэргэ дылы, бэйэҥ бэйэҕин кыайан сыаналаммаккын. Сөптөөх суолунан баран иһэргин дуу, эбэтэр тугу эмэ сыыспыккын дуу кириитиктэр көрөн сыаналыыллара биһиэхэ туһаттан атыны аҕалбат. Экспердэр видео-устуубутун көрөн бараннар, фестивальга кыттарбытыгар көҥүл, кыах биэрбиттэригэр наһаа үөрбүтүм. Ол аата үлэлээбит үлэбэр туох эрэ баар буолан, итинник сыаналаатахтара.

Бу фестивальга төрдүс төгүлүн кыттабын. «Альбанан» кыттарбытыгар туохха эмэ тиксиэхпит дии санаабытым. Онно охсууну ылбыппыт, хомойбуппут. Бу барарбытыгар эдэр артыыстарбын, оҕолорбун, психологическай өттүнэн бэлэмнээбитим. Онон кинилэр оннук харысхаллаах этилэр. Фестиваллар кэннилэриттэн тугу эппиттэрин-тыыммыттарын ырытан көрөр идэлээхпин. Киһи элбэҕи туһанар.

Номинацияны туттарыыга олус элбэх түгэннэр бааллар. Сүүрбэ киһиттэн иккини талан ылар кырдьык да уустук буоллаҕа.

Эдэр оҕолор фестивальга тиийэннэр, киинэҕэ эрэ көрөр артыыстарын кытта тэҥҥэ хаамсаллара, ол да астык. Биһиги туруоруубутугар билиэт эрдэ бүтэн хаалбыта. Оннооҕор эбии ыскамыайка туруорбуттара. Оҕолорум олус үчүгэйдик, дьоһуннук оонньоотулар. Оттон көрөөччүлэр сөбүлээтилэр, – диэн Степанида Борисова суруналыыстарга кэпсээтэ.

Фестивальга дүҥүр тыаһа, тойук, кылыһах ураты эйгэни үөскэппиттэр.
Олоҥхо театрын дириэктэрэ Виталий Власов: «Японияҕа олимпиадаҕа кыттыбыт спортсменнарын, дойдуларыгар мэтээл аҕалбыттарыттан, аҕалбатахтарыттан тутулуга суох, дойдуларын геройа оҥороллор. Онон биһиги театрбыт «Кыһыл көмүс мааска» фестивальга кыттыбыта улахан суолталаах», – диэн эттэ.

Хайа баҕарар куонкуруска, күрэххэ кыттыыга өйөбүл олус наадата өйдөнөр. Муус устар 18 күнүгэр Москваҕа Олоҥхо театра «Удаҕан кыргыттар» спектаклы көрдөрөрүгэр Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков командировкаҕа сылдьан, быыс булан, тиийэн артыыстарбытын өйөөбүтүгэр айар коллектив киниэхэ истиҥник махтанар.

Саха, Олоҥхо театрын артыыстара ханна да тиийдэллэр, көрбүт эрэ дьон кинилэри туспа энергетикалаахтарын, дьону тардар ураты дьоҕурдаахтарын бэлиэтииллэр. Ити кистэлэҥэ туохха сытар буолуон сөптөөҕүй? Өбүгэлэрбит үгэстэрин, культураларын илдьэ сылдьарбытыгар уонна айгыр-силик айылҕаҕа чугаспытыгар буолуон сөптөөх. Дойду элбэх театрдарыттан сүүмэрдэнэн, Олоҥхобут театра «Кыһыл көмүс мааска» фестивальга кыттар чиэһи ылбытын уонна эдэр артыыстарбыт итинник улахан таһымнаах тэрээһиҥҥэ кыттыыларын тус бэйэм бөдөҥ ситиһии быһыытынан сыаналыыбын. Кинилэр маастарыстыбалара үрдүүрүгэр, дьоҕурдара уһуктарыгар, фестиваль талаһа буолара саарбахтаммат. Маны таһынан киин сирдэр театроведтара, кириитиктэрэ, артыыстара Олоҥхо театра диэн баарын биллилэр-көрдүлэр.

Театр «Кыһыл көмүс мааскаҕа» номинацияҕа тиксибэтэҕин, хайдах даҕаны хотторуу диир кыахпыт суох. Биһиги Олоҥхобут театра, артыыстарбыт дойду бастыҥ театрдарын истэригэр киирбиттэрэ – бу буолар улахан ситиһии, кыайыы.

Норуоппут улуу эпоһа, Олоҥхо театрынан сирэйдээн, өссө биир үрдэли дабайда, үгүс киһи, омук билиитигэр-көрүүтүгэр таҕыста, үйэтийдэ.

Людмила НОГОВИЦЫНА.