Кыһыҥҥы Турция

Кыһынын путевка сыаната чэпчэки

Кыһыҥҥы өттүгэр дьон-сэргэ сырыыта аҕыйах буолан, тас дойдуларга путевка да, сөмөлүөт да сыаната олус чэпчииллэр. Онон айаҥҥар ороскуотуҥ кыччаан тахсар. Москваҕа хостеллар кытта сыаналарын түһэрэллэр эбит.
Урукку өттүгэр Москваттан Турцияҕа диэри үс чаас устата көтөрбүт. Билигин Украинаны кытта сыһыан мөлтөөн, ити сылаас дойдуга көтөр бириэмэҥ чаас аҥаарынан уһаан биэрбит. Хаардаах-муустаах дойдуттан эмискэ күп-күөх сиргэ-уокка тиийэр дьикти кэрэтин, этэргэ дылы, эппинэн-хааммынан биллим. Хайдах эрэ түһүү сылдьар курдук сананаҕын.
Кыһынын Турция ардахтаах-самыырдаах буоларын истэрим. Ол гынан баран биһиги уон биир күн устата итиннэ сылдьыбыппытыгар биир да хааппыла ардах түспэккэ үөртэ. Мэлдьи чаҕылхай күннэр турдулар. Күнүһүн футболканан таах сылдьаҕын. Туристар хорсун өттүлэрэ муораҕа кытта сөтүөлээтилэр. Отельбытыгар иһирдьэнэн-таһырдьанан сылытыллар бассейн баар буолан, биһиги да сөтүөттэн маппатыбыт.

Россияннарга сыһыаннара өссө тупсубут

Син элбэх сиргэ-дойдуга сырыттым. Ол эрээри дьиктиргиирим баар, Турцияҕа эрэ дьиэм-уотум курдук сананабын уонна ити туһунан үгүс билэр дьоммуттан истэбин.
Биллэрин курдук, Россия Турцияны кытта сыһыаннара мөлтөөн, ити дойдуга тахсыы тохтуу сылдьыбыта. Биһиги судаарыстыбабытыттан экономикалара улахан тутулуктааҕын туроктар кытаанахтык өйдөөбүттэрин биллим. Кинилэр: «Улахан үп-харчы кириисиһигэр олоро сырыттыбыт», — диэн этэллэр. Хас биирдии туристары олорпут оптуобуһу үөрэ-көтө көрсөллөр.
Кырдьык, түөрт сыл анараа өттүгэр Турцияҕа олох атын хартыына этэ. Этэргэ дылы, күн көрбүт дойдута этэ. Ас-табаар сыаната олус чэпчэкитэ. Билигин табаарга сыаналара биллэрдик үрдээбит. Атыыһыттар да настарыанньалара суох.
Бу дойдуга Россия туристарын сырыылара биир сыл устата тохтуу сылдьыбытыгар уонна оҕуруоттарын астарын, фрукталарын экспорга таһаарбат буолбуттарыгар экономикалара улаханнык оҕустарбыта туора киһи да хараҕар быраҕыллар буолбут. Онон туроктар россияннарга сыһыаннара өссө тупсубутун бэлиэтии көрдүм.

Николай Чудотворец дойдутугар

Кыһынын Турцияҕа экскурсияларга сылдьарга олус табыгастаах эбит. Итии да, тымныы да буолбатах. Онон биһиги отельга сыппакка, унньуктаах уһун айаннаах экскурсияларга сырыттыбыт.
Бастакынан, Николай Чудотворец төрөөбүт-үөскээбит, үлэлээбит дойдутугар Демреҕэ тиийэ сырыттыбыт. Сарсыарда 4 чаастан айаммытыгар туруннубут. Средиземнэй муора кытыытынан, хайа эриллэҕэс-буруллаҕас суолунан айанныыгын. Сибэтиэй сирбит Анталияттан 150 км сиргэ баар эбит.
Демре урукку аата Мира диэн эбит. Кини биһиги эрабыт иннинээҕи 5-с үйэҕэ үөскээбит. Ликия диэн былыргы судаарыстыба киин куората буола сылдьыбыт. Ити судаарыстыба бэйэтин кэмигэр үгүс сэриилэргэ кыттан, улахан дьайыылааҕа үһү. Бэйэлэрэ суруктаахтар-бичиктээхтэр, харчылаахтар эбит.
Бастаан муоранан уста сылдьан, тимирбит былыргы куораты, онтон хайа үрдүгэр баар гробницалары көрдүбүт. Техника суох үйэтигэр туруору хайа быыһыгар хайдах итинник гробницалары оҥорбуттарын сөҕөҕүн эрэ. Баай дьон көмүс уҥуохтарын итинник кистииллэр эбит.
Маны таһынан греко-римскэй амфитеатр тобоҕор киирэ сырыттыбыт.

300 сыллаахха Мирыга айанньыттары араҥаччылааччы сибэтиэй Николай таҥара дьиэтигэр хара өлүөр диэри епискобынан үлэлээбит. Кини Патарыттан төрүттээх муоранан устааччы киһи уола үһү. Хас да киһи өлөр ыарыыттан босхолоноругар көмөлөспүтүн иһин кинини Николай Чудотворец диэн ааттыыр буолбуттар. Кини 343 сыллаахха күн сириттэн күрэммит.
Туроктар кинини Ороһуоспа аҕата диэн ааттыыллар эбит. Оттон атын дойду олохтоохторо Санта Клауһунан билинэллэр. Хас сылын ахсын ахсынньы 6 күнүгэр Николай Чудотворец үлэлээбит таҥаратын дьиэтигэр сулууспа ыытыллар. Онно аан дойду араас муннугуттан дьон-сэргэ мусталлар эбит.
Николай Чудотворец өлбүтүн кэннэ, 4-с үйэҕэ кини аатынан таҥара дьиэтин туппуттар. Сир хамсааһыныгар хаста да суулла сылдьыбыт. Ону хаттаан туппуттар. Бу таҥара дьиэтигэр кини көмүллүбүт саркофага баар. Ити саркофагы илэ харахпытынан көрөн астынныбыт. Таҥара дьиэтин таһыгар Николай Чудотворецка пааматынньык туруорбуттар. Сибэтиэй сиргэ олус астынан-дуоһуйан сырыттыбыт.

Памукаллеҕа

Биир дойдулаахтарбыт Демреҕэ аҕыйахтык сылдьар эбит буоллахтарына, айгыр-силик айылҕа маанылаабыт сиригэр-уотугар — Памукаллеҕа үгүстэр сылдьалларын билэбин. Онон бу айаммытыгар Памукаллены хайаан да көрөр былааннаах этибит.
Эмиэ сарсыарда 4 чааска уһун-унньуктаах айаммытыгар туруннубут. Памукалле баар Денизли куората Демреттэн уратыта диэн хахсаат тыаллаах тымныы дойду эбит. Иераполис диэн былыргы куорат тобохторун, амфитеатры астына көрдүбүт.
Памукалле кальцийынан баай термальнай источниктара, бассейннара, сылдьыбыт киһини эрэ сөхтөрүөн сөхтөрөр. Энергетиката ураты дойду…
Урукку өттүгэр Турцияҕа кытайдар суох буолаллара. Памукаллеҕа кинилэр хас да бөлөҕүнэн сылдьалларын көрүстүбүт. Кэлин кытайдар олохторо-дьаһахтара тупсубута, үгүстүк туристыыр буолбуттарыттан көстөр.
Онон кыһыҥҥы айан үтүө өрүтэ үгүһүн бэлиэтиибин. Ааҕааччыларым, бу айаммыттан тугу эмэ туһаныаххыт диэммин бэлиэтээһиннэри оҥордум.