690

23 октября 2015 в 12:21

Мандар Ууска

Төрөөбүтэ 70 сылыгар

Айылҕаттан айдарыылаах,
Айар-тутар аналлаах,
Биллэр-көстөр дьоһун дьонноох
Боотур Уустан төрүттээх.
Таалар талыы хонуулаах
Таатта сирэ дойдулаах.
Баай аҕа ууһа удьуордаах,
Баайаҕа түөлбэ олохтоох.
Кыталык түһэр үрдэллээх
Кутаама дэнэр үрэхтээх.
Кэмнэргэ бүппэт кээмэйдээх,
Көлүөнэҕэ сүппэт кэриҥнээх,
Көмүстээҕэр күндү көрүҥнээх,
Кэмнэммэт Кэрэ кылааттаах.
Кыыһа кытыастар кыымнаах
Кыһаллан үөрэтэр Кыһалаах.
Көлүөнэ ситимэ көстүүлээх
Кинигэ, албуом кэһиилээх.
Өбүгэ үгэһэ үктэллээх,
Өтөхпүт өһүөтэ үрдэллээх.
Дьону түмэр дьарыктаах,
Дьолуо добун дьоҕурдаах.
Дьоҥҥо-сэргэҕэ дуоспуруннаах,
Дьоҕур сайдар устуудьуйалаах.
Дьол-соргу эркиннээх
Дьоһуннаах дьиэ кэргэннээх.
Ахтар аарыма айылҕалаах,
Алҕаан арчылыыр айылгылаах.
Барыта буолар бадахтаах,
Бааттаах, туолар баҕалаах,
Баһаам элбэх түмүктээх
Барар-кэлэр түбүктээх.
Бөлүһүөктүү түгэхтээх
Билиитэ билимнии түө­һүүлээх*.
Былыргы, аныгы быһыылаах
Быһар-отор быһахтаах.
Ийэ Куттаах, Ийэ Өйдөөх, Ийэ тыллаах,
Ийэ дойдуга бэриниилээх.
Истиҥ-иһирэх иэйиилээх
Итэҕэл иҥмит идэлээх.
Ыбыс-ыарахан балталаах,
Ытыс улахан батастаах.
Ыраахха ыҥырар ыралаах,
Ыыра кэтириир ычалаах.
Ыһыаҕа, олоҥхото үс куттаах,
Ыччакка ытыктанар ис тыыннаах.
Маастардыы эйэҕэс майгылаах,
Муударастыы элэккэй сыһыан­наах.
Мотуруос түбүгүн билбиттээх,
Муорабыт түгэҕин көрбүттээх.
“Наһаа үчүгэй!” – диир хайгыырдаах,
Наҕыл, холку хамсаныылаах.
Номохтон тыллыбыт таһым­наах,
Норуоттан тахсыбыт талааннаах.
Ойуу-дьарҕаа Айыы тыллаах,
Оһуордаан көрөр Ойуу тыллаах.
Ойуута-бичигэ көстүүлээх,
Өҥө-дьүһүнэ дьүөрэлээх.
Сахалыы сайаҕас санаалаах,
Саҥалыы сайдам саҥалаах.
Саргынан кууһар куттаах,
Соргунан күүрэр сүрдээх.
Сырдык, эйэлээх мичээрдээх,
Сэргэх, сэмэй сэбэрэлээх.
Силигэ сиппит симэхтээх,
Силбэһэ тикпит сииктээх.
Сэдэх оҥоһуу сэргэлээх,
Симэх оҕуруо ураһалаах.
Ситэрбитэ бэлиэлээх,
Ситиспитэ сиимбэллээх.
Сүдү дьоммут: Муордьунап,
Суорун, Ууткун, Андруоһап
Сыанабыллара хайҕаллаах,
Сүбэлээбиттэрэ суолталаах.
Тааһы быһар хататтаах,
Таҥаһы тигэр албастаах.
Туолар, тобулар толкуйдаах,
Туойар, толорор тойуктаах.
Тоҥуу хаарга суунардаах,
Толуу маарга сүүрэрдээх.
Ураты нарын уруһуйдаах,
Уранты** намыын уйулҕалаах.
Хоҥкунас тыастаах хомустаах,
Хатарыы тастаах хотуурдаах.
Чэнчис, чараас эйгэлээх,
Чэгиэн, чэбдик эҥэрдээх.
Ойуччу үлэтэ биһирэмнээх
Ойуунускай бириэмийэлээх.
Бары да сөбүлүүбүт, астынабыт
Барыыс Сүөдэрэбис Ностуруойабы.
Добун айхал мындыр ууска!
Дьоһун махтал Мандар Ууска!

20.10.2015 с.
*Түөһүүлээх – теориялаах.
Проф. А.Е.Мординов тылбааһа.
**Уранты – искусство.
Ааптар тылбааһа.

Поделиться