Саха киинэтэ Кореяҕа улахан биһирэбили ылла

Брифинг кыттыылаахтара сахалыы саҥалаах киинэни Пусаннааҕы киинэ фестивалыгар көрдөрүү хайдах ааспытын ирэ-хоро кэпсээтилэр, санааларын үллэһиннилэр.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Тас сибээс­тэргэ департаменын салайааччыта Владимир Васильев үөрэн-көтөн туран, маннык улахан суолталаах тэрээһиҥҥэ биһиги кинематографтарбыт кыттыбыттарынан, Саха сирин аан дойду таһымыгар таһаарарга ураты кыах баар буолбутун бэлиэтээтэ.
«Маннык сүдү тэрээһиҥҥэ кыттар чиэс үйэҕэ биирдэ бэриллэр диэтэхпинэ сыыспатым буолуо. Киэҥ аудиторияҕа көстөн, саха киинэтэ саҥа таһымҥа тахсарыгар бу уһулуччу суолталаах. Мантан сиэттэрэн, саха кинематографията өрөспүүбүлүкэ имиджин тупсарыыга, аан дойдуга тахсыытыгар олук уурда», — диэн Владимир Николаевич бэлиэтээн эттэ.

____________________________________________________________________________________

Санатар буоллахха

Алтынньы 15–21 күннэригэр Соҕуруу Корея Пусан куоратыгар 22-с төгүлүн ыытыллар Норуоттар икки ардыларынааҕы киинэ фестивалыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтэ аан бастакынан кытынна. Бу тэрээһиҥҥэ Саха сирин делегацията “Саха кино: Мир магической природы и мифов” диэн ааттаах анал бырагырааманан 12 киинэни илдьэ тиийдэ. Маннык улахан сырыы Саха Өрөспүүбүлүкэтин Тас сибээстэргэ департаменын, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Култуураҕа министиэристибэтин уонна «Саха киноклуб» өйөөһүнүнэн олус тахсыылаах буолла.

____________________________________________________________________________________

Маны таһынан, Владимир Васильев салгыы Корея республикатын кытта ыкса доҕордуу сибээһи олохтоон, экономика, култуура эйгэтигэр бииргэ үлэлэһии сөбүлэҥин түһэрсэр туһунан кэпсэтии барбытын сэһэргээтэ. Корея Пхёнчхан куоратыгар 2018 сыллаахха олунньуга ыытыллар кыһыҥҥы Олимпийскай оонньууларга биһиги Ил Дархаммытын уонна Саха сирин делегациятын ыҥырдылар диэн сонунун үллэһиннэ. Бырайыак быһыытынан оскуолаларбыт оҕолорун Кореяҕа сырытыннаран, хардарыта култуура атастаһыытын тэрийии өттүгэр салгыы үлэлэһэр былааннаахпыт диэн эттэ.

____________________________________________________________________________________

Ыспыраапка

Корея Пусан куоратыгар сылын аайы ыытыллар фестиваль — аан дойду кии­нэ устааччыларын түмэр ула­хан тэрээһин. Чуолаан бу тэрээһиҥҥэ кэлэн, киинэтин көрдөрөн, куорсун анньыммыт режиссер, киинэ устааччы аан дойду үрдүнэн үгүс. Сыл аайы 270-тан тахса киинэни көрдөрөллөр, 7000 волонтер үлэлиир, маны таһынан 1700 көрдөрөр-иһитиннэрэр эйгэ үлэһиттэрэ тоҕуоруһаллар.
Манна 2006 сылтан ыла Азия норуоттарын киинэ ырыынага үлэлиир. Ол курдук, киинэ бизнеһин киэҥ эйгэҕэ таһаарар, дьоҥҥо-сэргэҕэ тэнитэр суолталаах. Маннык киэҥ хабааннаах сүдү тэрээһиҥҥэ кыттар – улуу чиэс.

____________________________________________________________________________________

Саха киинэтин киэҥ эйгэҕэ таһаарааччы, продюсер Сардана Саввина: «Биһиги чахчы киэн туттан туран, бу үөрүүлээх сонуну дьоҥҥо-сэргэҕэ тиэрдиэхпит этэ», — диэн этиитин саҕалаата. “Бу кинофестивальга кыттарга ыҥырыы ылаат да, үлэбитин саҕалаабыппыт. Бэрт ыгым кэм иһигэр бырагырааманы суруйууга, киинэни талан ыытыыга, онно субтитрдары киллэриигэ, саха киинэтин туһунан английскай, корейскай тылынан кинигэ бэчээттээһиҥҥэ уо.д.а. тэрээһин боппуруостарга үгүс үлэни көрсүбүппүт. Ону ол диэбэккэ, бары эйэ дэмнээхтик, саба түһэн үлэлээн, маннык үрдүк көрдөрүүнү ситиспиппит саарбахтаммат”, — диэн продюсер кэпсээтэ.

“Киинэни төһө элбэх киһи көрөр да, соччонон Сахабыт сирин туһунан элбэх киһи билэрэ наада. Тоҕо диэтэр, төрүт култуурабыт, норуот олоҕун-дьаһаҕын, кыра омук тугунан тыынан олорорун туһунан иһитиннэрии киэҥ эйгэҕэ тахсара өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар улахан оруоллаах», — диэн Сардаана Саввина санаатын эттэ.
Чуолаан фестиваль тэрээ­һинин туһунан бары кыттыылаахтар олус сөҕөн-махтайан туран сэһэргээтилэр. Аҥардас дьону көрсүү, атаарыы, тэрээһин хаамыытын бары ымпыгын-чымпыгын учуоттуур гына киэҥ далааһыннаахтык барбытын бэлиэтээтилэр.

________________________________________________________

Кореяҕа көстүбүт киинэлэрбит

Толору метражтаах киинэ:

Сайылык, реж. Анатолий Васильев, 1992 с.
Дьикти саас, реж. Никита Аржаков, 2013 с.
Кини кыыһа, реж. Татьяна Эверстова, 2016 с.
24 снега (док. киинэ), реж. Михаил Барынин, 2015 с.
Тыал баарын тухары…, реж. Сергей Потапов, 2010 с.
Кэскил 2: Матч-реванш, реж. Роман Дорофеев, Дмитрий Шадрин, Алексей Егоров, 2012 с.
Күрүөйэх, реж. Степан Бурнашев, 2014 с.

Кылгас киинэлэртэн:

Мааппа, реж. Алексей Романов, 1986 с.
Төлөрүйүү, реж. Геннадий Багынанов, 1992 с.
Балыксыт, реж. Вячеслав Семенов, 2005 с.
Мас ат, реж. Прокопий Ноговицын, 2013 с.
Биттэнии, реж. Прокопий Ноговицын, Михаил Лукачевскай, 2010 с.

___________________________________________________________

«Саха киинэтин бары олус сэргээтилэр. Хас биирдии киинэ кэннэ чаас аҥаардаах ырытыһыы, ыйытыыларга хоруйдааһын буолла. Саха сирин туһунан үгүс киһи билбэт эбит. Арассыыйа биир муннугар азиат омук олорорун, буолаары буолан, култуурата, быһыыта-майгыта кореецтарга дьүөрэлии буоларын бары сөхтүлэр. Маннык ураты дойдуга кэлэ сылдьыах баҕалаахтарын, салгыы да маннык истиҥ сыһыаны тута сылдьар туһунан кэпсэтии буолла”, — диэн фестиваль кыттыылаахтара сэһэргээтилэр.
Саха Өрөспүүбүлэтин Кинематографистарын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Алексей Романов этэринэн, «Пусаннааҕы киинэ фестивала — аан дойду үрдүнэн саамай үрдүк таһымнаах тэрээһин. Үгүс өттүгэр чуолаан манна көстүбүт киинэ Азия киинэтин салайар трендэ буолар. Онон саха киинэтин сайдар саҕахтарын бу тэрээһин арыйда».
Алексей Семенович биир түгэни санаан аһарда: «Кореяҕа, бэл, саха киинэтин фанаттарын көрсөн турардаахпын. Уулуссаҕа ааһан истэхпинэ, кореецтар кэлэн, биһиги киинэбитин көрөн астыммыттарын, олус сэргээбиттэрин эттилэр, ону ааһан, мороженай ылан күндүлээтилэр», — диэн күлэ-үөрэ кэпсээтэ.
«Киинэ фестивалыгар сүрүннээн маннык анал бырагырааманан биирдиилээн дойду киинэтэ көстөр эбит буоллаҕына, Саха сирэ туспа бырагырааманан тахсыбыта улахан суолталаах көстүү. Бу саха киинэтэ чахчы үрдүк таһымнааҕын мэктиэлиир, итиэннэ бу өр кэмнээх үлэттэн, сыраттан тахсар», — диэн бырайыак тэрийээччитэ Сардаана Саввина чопчулаан эттэ.
Маны сэргэ брифинг кыт­тыы­лаахтара Саха Өрөспүүбү­лүкэтигэр идэтийбит киинэ кириитикэтэ сайдара буоллар диэн баҕа санааларын эттилэр. Аҥардас форумнарга, блогердар этиилэринэн муҥурдаммакка, быһаарыылаах, ыллыктаах ырытыы биһиэхэ чахчы тиийбэт диэн бэлиэтээтилэр.

Ирина Ханды.