Саха театрын ЕвразиятааҔы гастролларын арыйыы

Саха театрын улахан гастроллара Т.Абдумомунов аатынан Кыргыз национальнай академическай театрын сыанатыгар Чингиз Айтматов «Пегий пёс, бегущий краем моря» сэһэнинэн «Хаарыан хампа күөх кытылым» аатырбыт испэктээкили туруоруунан саҔаланнылар.
«Бүгүн Саха Өрөспүүбүлүкэтэ бэйэтин култуурунай десанын саҔалыыр. СоҔуруу АзиятааҔы уонна хотугу ЕвропатааҔы туһаайыыларынан Саха сирин икки театральнай делегациялара барыахтара. П.А.Ойуунускай аатынан Саха академическай театра Орто Азия дойдуларыгар ЕвразиятааҔы улахан гастроллары саҔалаата. Театр КыргызстаӨӨа уонна КазахстаӨӨа, ТатарстаӨӨа уонна БашкортостаӨӨа сылдьыаҔа. Д.К.Сивцев – Суорун Омоллоон аатынан опера уонна балет судаарыстыбаннай театра Прибалтика дойдуларыгар гастрольга барыаҔа, БелоруссияҔа, Калининградка, МоскваҔа уонна Санкт-Петербурга кэнсиэрдэри көрдөрүөҔэ. Саха сирин театрдарын гастроллара бэлиэ даталарга ананаллар. 2017 сылга биһиэхэ Саха сирэ Россия судаарыстыбатын састаабыгар киирбитэ 385 сыла, уһулуччулаах судаарыстыбаннай уонна политическай деятель, Саха Өрөспүүбүлүкэтин уонна Кыргызстан Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннаһын тө­рүттэспит дьонтон биирдэстэрэ Максим Кирович Аммосов төрөөбүтэ 120 сыла бэлиэтэнэр», – диэтэ Александр Жирков.
Ил Түмэн спикерэ эбэн эппитинэн, Саха театрын гастроллара итини сэргэ Саха сиригэр «өссө ааспыт үйэлэргэ саха национальнай театрын төрүттүүр ыра санааны иитиэхтээн, ыраахтааҔылаах Россия саҔана ити ыра санаа олоххо киириитин ситиспит уонна театр искусствотын итиэннэ култуура төрүттэрин олугун уурбутун таһынан, норуоппут бүтүн общественнай уонна култуурунай сайдыытын түстээбит дьоҥҥо ананар». 
Александр Жирков бэлиэтээбитинэн, Саха театра 110-с үбүлүөйдээх сезонун уонна ЕвразиятааҔы гастролларын улуу суруйааччы Чингиз Айтматов Ийэ сиригэр саҔалыыр. «Бүтүн Саха театрын кэлэктиибигэр уонна миэхэ тус бэйэбэр саамай долгутуулаах күн. Бүгүн биһиги иннибитигэр саамай ирдэбиллээх көрөөччүлэр – Ч.Т.Айтматов биир дойдулаахтара», – диэтэ кини итиэннэ испэктээкил иннинэ Саха сирин делегацията М.К.Аммосов уонна Ч.Т.Айтматов пааматынньыктарыгар сибэкки уурбутун санатта. «Биир бөлүһүөк муударай этиитэ баар: «Судургу историялаах норуот дьоллоох», – диэтэ Саха сирин парламенын спикерэ уонна кыргыз итиэннэ саха норуоттарын историята судургута суоҔун, араас уустук түгэннэринэн, сүтүктэринэн уонна булумньуларынан толорутун эбэн эттэ. Кини кыргыз норуота, Чингиз Айтматов уонна кини чугас дьоно аҔаларын, Кыргызстан Өрөспүүбүлүкэтин партийнай уонна судаарыстыбаннай деятелэ, Сталин репрессиятын сылларыгар өлбүт М.К.Аммосов соратнига Торекул Айтматов уҥуоҔун үйэ аҥаарын устатыгар көрдөөбүттэрин санатта. Саха норуота эмиэ М.К.Аммосов көмүс уҥуоҔун үйэ аҥаара буолан баран булбута, Александр Жирков санаатынан, бу түгэннэр быраатыы икки норуот дьылҔалара майгыннаһарын чаҔылхай холобурунан буолаллар.
Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ «Пегий пёс, бегущий краем моря» сэһэни Чингиз Айтматов кини доҔоро, нивх суруйааччыта Владимир Санги кэпсээбит номохторун матыыптарыгар олоҔуран суруйбутун эттэ. Санги нивхтэр бэйэлэрин уолаттарын булка хайдах сыһыаралларын туһунан кэпсээбит. Бу күөстүү Охотскай муораҔа буолар. Тыыга түөрт киһи баар: Кириск уолчаан, кини аҔата Эмрайин, убайа Мылгун, аҔа ууһун баһылыга Орган, кинилэр олорор очуостара ыраахтан муора кытылынан сүүрэр ыты майгыннатар. «Улуу булчуттар аҔа ууһун кэскилин – Кириск уолчааны быыһыыр туһугар олохтон бараллар, тыалга, долгуҥҥа уонна сулуска кубулуйаллар. Бүгүн мин саха уонна кыргыз норуоттарыгар олох үөһүгэр кинилэргэ мэлдьи улуу булчут оҔонньор Орган аргыс тыала үрэригэр, улуу булчут Мылгун долгуннара арыаллыылларыгар, оттон олох акыйааныгар суолбутун мэлдьи улуу булчут Эмрайин чаҔылхай сулуһа сырдатарыгар баҔарыам этэ. Бу уобарастары улуу Чингиз Айтматов айан дьоҥҥо бэлэхтээбитэ. Кини дьон бары биир тыыга баалларын туһунан эппитэ. Биһиэхэ барыбытыгар аргыс тыал үрдүн, долгуннар киһи аймах хараабылын өрө көтөҔөн илтиннэр итиэннэ биһиэхэ мэлдьи суолдьут сулус тыктын», – диэн бэлиэтээтэ Александр Жирков.
Бишкеккэ Саха театра «ТииТ» испэктээкили көрдөрдө. Алтынньы 18 к. Кыргызстан киин куоратыгар «Саха сирин народнай суруйааччыта Николай Лугинов «Хуннар сэһэннэрэ» романынан испэктээкил көрдөрүлүннэ. Салгыы Саха театырын ЕвразиятааҔы гастроллара Казахстан Алматы уонна Астана куораттарыгар салҔаналлар.
Саха сирин парламенын спикерэ Александр Жирков биир күннээх сырыытыгар Кыргызстан парламеныгар – Жогорку Кенешка, Кыргызстан Бырабыыталыстыбатыгар уонна Култуура, иһитиннэрии уонна туризм министерствотыгар кэккэ көрсүһүүлэри ыытта, М.К.Аммосов төрөөбүтэ 120 сылыгар тэрээһиннэри, ол иһигэр Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Кыргызстан култууратын күннэрин ыытыыны дьүүллэстэ.