Ыллыыр омук — сырдык кэскиллээх

Ааспыт нэдиэлэҕэ «Ыллыыр омук — эрэллээх, эйэлээх, кэскиллээх» диэн бэрт истиҥ ааттаах кинигэ сүрэхтэниитэ буолан ааста. Кинигэҕэ философскай наука доктора, профессор, Российскай Федерация култууратын үтүөлээх үлэһитэ Ксенофонт Дмитриевич Уткин-Нүһүлгэн саха ырыатын, музыкатын, Ырыа күнүн, мелодистар, ырыаһыттар тустарынан суруйуулара, анаарыылара, ырыа буолбут хоһоонноро, кини туһунан ахтыылар киллэриллибиттэр. Кини саха ырыатыгар ураты болҕомтотун уурарын, сыһыаннааҕын үгүстэр билэр буолуохтааххыт.

Кинигэ сүрэхтэниитигэр Ил Түмэн депутата Антонина Григорьева:
— Ксенофонт Дмитриевич Уткины сахалыы толкуйдаах, айыы тыыннаах бөлүһүөк, чинчийээччи, саха төрүт итэҕэлин үйэтитэн, саҥа кэмҥэ тиэрдээччи, кэрэҕэ угуйааччы, уһуйааччы, духуобунай сирдьит быһыытынан билинэбит. Саха ырыата философиялаах дуо? Ксенофонт Дмитриевич биһиги ырыаҕа сыһыаммыт олоххо сыһыаммыт мэктиэтэ буоларын бэлиэтиир. Кини: «Киһи – олох – ырыа — биир ситимнэр», — диэн этэр. Бу үс муннук арахсыспакка, тутуһа сылдьалларын тухары, олохпут кэскиллээх буолара саарбахтаммат. Ырыабыт омук быһыытынан тыыннаахпытын, баарбытын бигэргэтэр.
Ытык киһибит эппитинии, биһиги иннибитигэр ырыа эйгэтин, базатын чэбдигирдэр, ыраастыыр, чиҥэтэр, бөҕөргөтөр сорук турар. Кини ырыа туспа концепциялаах буолуохтааҕын бэлиэтиирэ.
Ксенофонт Уткин — олус ытыктыыр учууталым, биир дойдулааҕым. Кини хоһооннорун ырыа гынан көтүппүт мелодистарга: Егор Поликарповка, Афанасий Моргусовка, Валерий Платоновка, Алексей Калининскайга, Инга Еремееваҕа уонна Надежда Захароваҕа истиҥ махталбын тиэрдэбин, айар үлэҕитигэр ситиһиилэри баҕарабын, – диэн эттэ.
Норуот депутата истиҥ тылларын ордук туһулаан кинигэни тэрийэн таһаарбыт Варвара уонна Алексей Калининскайдарга анаата. Антонина Григорьева «АЛРОСА-Ньурба» акционернай уопсастыбаны кытта онно булуллубут бөдөҥ караттаах алмааска Ксенофонт Уткин аатын иҥэрэр туһунан кэпсэтии ыытыллыбытын туһунан үөрүүлээх сонунун мустубут дьону кытта үллэһиннэ. Кинигэ сүрэхтэниитигэр мустубут дьон Ксенофонт Уткин туһунан үгүс үтүө тыллары эттилэр, аҕыннылар.

Кинигэни хомуйан оҥорбут Алексей Калининскай: «Ытык киһибит «ыллыыр норуот — сырдык кэскиллээх» диир буолара. Ырыа күнүгэр дьон-сэргэ мелодистарбыт ырыаларын көннөрү истибэккэ, ис хоһоонун бэйэлэригэр иҥэринэллэрэ буоллар. Бу күн норуот ырыа ааптардарын кытта көрсөн, атах тэпсэн олорон кэпсэтэрэ, санаа атастаһара буоллар», — диэн эттэ.
Ытык киһибит Ксенофонт Уткин ырыа киһиэхэ күлүүс өйдөбүл, күлүүс тыл буоларыгар итэҕэйэрэ, ырыабытынан ыраах ыырданыахпытыгар эрэнэрэ.