Анал эрэгийиэннээҕи сокуону туруорсаллар

СӨ Ил Дарханын өйөбүлүнэн үлэлиир «Дьулуур» оҕо биир сомоҕо хамсааһынын информационнай киинэ иһитиннэрбитинэн, сийиэс маҥнайгы күнүгэр делегаттар биэс сиэксийэҕэ арахсан, судаарыстыбаннай ыччат политикатын сүрүн тиэмэлэрин дьүүллэстилэр. Биир тоҕоостооҕунан, ыччаты патриотическай тыыҥҥа иитии тиэмэтэ буолла. Манна Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр оҕо хамсааһынын туһунан эрэгийиэннээҕи сокуон барылын билиһиннэрдилэр.

Санатар эбит буоллахха, 2015 сыл бүтүүтүгэр СӨ Ил Дарханын өйөбүлүнэн үлэлиир «Дьулуур» оҕо биир сомоҕо хамсааһына Саха сирин салалтатыгар оҕо общественнай түмсүүлэрин туһунан эрэгийиэннээҕи сокуону бэлэмниир уонна ылынар туһунан этии киллэрбитэ.
Хамсааһын салайааччыта, туһааннаах сокуон барылын ааптардарыттан биирдэстэрэ Геннадий Охлопков бэлиэтииринэн, сокуон барыла күүһүгэр киирэн, социальнай суолталаах үлэҕэ-хамнаска сыһыарыы нөҥүө, оҕо лиичинэһин бары өттүнэн сайыннарыыга сөптөөх усулуобуйалары тэрийиэхтээх. Оҕо общественнай түмсүүлэрин уонна кинилэр салайааччыларын статустарын, оҕо хамсааһынын сүрүн принциптэрин, сыалын-соругун уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сайдар механизмнарын тобулуохтаах.
Туһааннаах сокуон барылын көҕүлээһини өрөспүүбүлүкэ салалтата уонна Ил Түмэн өйөөбүттэрэ. Быйыл ыам ыйыгар СӨ бырабыыталыстыбатын уурааҕынан, вице-премьер Александр Соловьев бэрэссэдээтэллээх сокуон барылын оҥорор оробуочай бөлөх тэриллибитэ.
«Патриотическое воспитание молодежи» сиэксийэ кыттыылаахтарыгар «Дьулуур» оҕо биир сомоҕо хамсааһынын салайааччыта, Россиятааҕы оскуола оҕолорун хамсааһынын Саха сиринээҕи салаатын бэрэссэдээтэлэ Геннадий Охлопков оҕо хамсааһынын туһунан өрөспүүбүлүкэ сокуонун барылын билиһиннэрдэ.

Геннадий Иванович оҕо хам­сааһыныгар сыһыаннаах туспа сокуон наадатын сиһилии быһаарда: «Бастатан туран, оҕо тэрилтэтин чилиэнинэн 8-тан үөһээ саастаах оҕолор буолаллар. Биллэн туран, оҕолор бэйэлэрэ коммерческайа суох тэрилтэ быыһытынан грант күрэхтэригэр кыттар, докумуону толорор, үп-харчы боппуруоһун быһаарар кыахтара суох.
Иккиһинэн, оҕо хамсааһына диэн иитии былааннаах уонна систиэмэлээх ньымата. Субсидиялар уонна граннар биир чопчу бырайыагы өйүүргэ, олоххо киллэрэргэ бэриллэллэр. Сыл аайы биир бырайыагы олоххо киллэриигэ үп көрүллэрэ биһирэммэт. Бырайыактары (бырагыраамалары), оҕо түмсүүлэрин тэрээһиннэрин олоххо киллэрии финансовай сылынан хааччахтаммат өр кэмнээх үбүлээһини ирдиир. үсүһүнэн, оҕо хамсааһынын эйгэтигэр үлэлиир каадырдар уларыйа-тэлэрийэ туруулара кинилэр социальнай харысхала суохтарыттан тахсар».

Салгыы ыччат общественнай түмсүүлэрин лидердэрэ бэйэлэрин көрүүлэрин эттилэр. Ол курдук, эдэр учууталлар ассоциацияларын чилиэнэ, «Центр технического творчества» эбии үөрэхтээһин тэрилтэтин дириэктэрэ Святослав Софронеев оҕо хамсааһыныгар үлэлиир эдэр педагогтары көҕүлүүр уонна бириэмийэлиир систиэмэни тэрийэргэ этии киллэрдэ: «Тоҕо оҕо тэрилтэлэрэ улуус, оскуола таһымыгар куруук тобох бириинсибинэн үбүлэнэллэрий? Маннык түмсүүлэр оҕо лиичинэс быһыытынан ситиитигэр-хотуутугар, социализациятыгар сүдү оруолу ылаллар. Онон оскуолаларга бары усулуобуйаны тэрийэр тоҕоостоох. Холобур, оҕо общественнай түмсүүлэрин салайар, үлэлэтэр педагогтар хамнастарыгар эбии төлөбүрү көрүөххэ сөп этэ».

«АЛРОСА» АК Удачнайдааҕы ХБК эдэр специалистарын түмсүүлэрин бэрэссэдээтэлэ Артур Гаряев үрдүкү кылаас үөрэнээччилэригэр идэҕэ туһаайар үлэни ыытыы суолтатын бэлиэтээтэ: «Бары билэргит курдук, үгүс компаниялар, тэрилтэлэр оскуолалары кытта үлэлэһэллэр, саӨа каадырдары иитэр сыалынан холбоһуктаах бырайыактары толкуйдууллар. Ол эрээри, бу хайысханы ким да сүрүннээбэт уонна регламеннаа­бат. Хайдах сатыылларынан үлэлииллэр. Онон маны систиэмэлиир наада. Оччоҕо бөдөӨ компаниялар эмиэ көмөлөһүөхтэрэ уонна үүнэр көлүөнэни иитиигэ эппиэтинэһи ылыныахтар этэ».
«Нерюнгри оройуонун волонтердарын куорпуһа» ыччат общественнай түмсүүтүн салайааччыта, оҕо дьоҕурун сайыннарар Киин педагога Алексей Наумов этэринэн, оҕо хамсааһынын сайдыытыгар сүрүн оруолу наставниктааһын үнүстүүтэ ылар. Кини аҕа көлүөнэ общественниктар кыттыахтаах механизмнарын сокуоҥҥа киллэрэргэ сүбэлээтэ.
Сиэксийэ атын кыттааччыларыттан сокуон барылын оҥорууга араас интэриэһинэй этиилэр киирдилэр. Холобур, телевидение нөҥүө киэҥ рекламалыыр-сырдатар компанияны ыытар туһунан эбэтэр кэлэр сылы Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр оҕо хамсааһынын Сылынан биллэрэр туһунан.

«Патриотическое воспитание» сиэксийэ экспертэринэн Москваттан кэлбит бочуоттаах ыалдьыт, Ыччат дьыалаларыгар федеральнай агентство ыччат бырайыактарыгар уонна бырагыраамаларыгар сүрүннүүр отдел начальнига Игорь Лихман, СӨ ыччат дьыалаларыгар уонна дьиэ-кэргэн политикатыгар миниистирэ Афанасий Владимиров, СӨ сэрии, үлэ, сэбилэниилээх күүстэр уонна быраабы араҥаччылыыр уорганнар бэтэрээннэрин (биэнсийэлээхтэр) уопсастыбаннай тэрилтэлэрин бэрэссэдээтэлэ Вильям Иванов, СӨ Общественнай палаататын чилиэнэ Нина Барашкова, СӨ үөрэх министиэристибэтин бэрэстэбиитэлэ Александр Васильев уо.д.а. үлэлээтилэр. Ыҥырыылаах экспертэр оҕо хамсааһынын сайдыытыгар саха ыччата улахан интэриэстээҕин бэлиэтээтилэр. «Эһиги миэстэтигэр оҕо хамсааһынын үлэтин-хамнаһын хайдах тэрийэргититтэн, биһиги ыччаппыт актыыбынаһа тутулуктаах буолуоҕа»,– диэн Афанасий Владимиров сиэксийэ үлэтин түмүгүн таһаарда.
Түмүккэ модератор, «Юнармия» Бүтүн Россиятааҕы оҕо байыаннай-патриотическай хамсааһынын Саха сиринээҕи салаатын салайааччыта Анатолий Храмов сиэксийэ бары кыттыылаахтарын туһааннаах сокуон барылын өйүүргэ уонна докумуон оҥоһуллуутугар көхтөөх кыттыыны ыларга ыҥырда. Итиэннэ кинилэр улуустарга өссө төгүл дьүүллэһэн, кэллиэгэлэрин санааларын оробуочай бөлөх аадырыһыгар ыыталларыгар сүбэлээтэ.