Депутат үлэтэ — быыбардааччы хараҕынан

Оҕо спордун өйүүр сыаллаах

Норуот итэҕэллээхтэрин ыытар үлэлэрин-хамнастарын, куоластарын итэҕэйбит дьон, быыбардааччылар, этэргэ дылы, кыраҕатык кэтээн көрөллөр. Тус бэйэм Игорь Никитин Ил Түмэҥҥэ депутатынан талыллыбыт Набережнай уокуругар олоробун. Онон кини ыытар үлэтин ордук чугастык ылынабын.
Игорь Никитин быыбарын хампаанньатын бэрт тэрээһиннээхтик ыыппытыттан, уокурук олохтоохторо тыыппалаах киһи буоларын сэрэйбиппит.
Быыбардарга депутакка кандидаттар тугу-тугу эрэннэрбэттэрэ баарай? Сорох-сорохтор, этэргэ дылы, халлаантан сулуһу ылан биэриэх курдук буолаллара баар суол. Оттон быыбар бүппүтүн кэнниттэн ол эппиттэрин-тыыммыттарын таһы быһа умнан кэбиһээччилэр суох буолбатахтар, бааллар. Итини этэн туран, Игорь Никитин Ил Түмэҥҥэ депутаттаабыт биир сылын иһигэр үгүс үлэни ыыппытын бэлиэтиэхпин баҕарабын.

Кини быыбар иннинээҕи программатыгар оҕо аймаҕы, ыччаты өйүүр сыаллаах киин куоракка хас сыл ахсын биэстии оҕо оонньуур-спортивнай площадкатын туттарар туһунан пууннаах этэ. Ааспыт сылга депутат быыбардааччыларын иннигэр эппит эрэннэриитин, накааһын аһара толорбутун бэлиэтиибин. Ол курдук, Дьокуускай куорат Богдан Чижик аатынан уулусса 18/1, Бестужев-Марлинскай 3/1, Хабаров 7/3, Чиряев 5/1, Ярославскай 8/1 нүөмэрдэригэр уонна Федор Попов аатынан уулуссаҕа улахан дүрбүөнэ-дарбаана суох оҕо площадкаларын туттаран дьэндэтэн кэбистэ. Итини таһынан куорат Промышленнай уокуругун уонна Нам улууһун I Хомустааҕын олохтоохторун көрдөһүүлэринэн эмиэ площадкалар тутулланнар, үлэҕэ киирбиттэр. Оҕом үөрэммит Дьокуускай куорат 2 №-дээх оскуолатын таһынан ааһан иһэн, Игорь Юрьевич туттарбыт площадкатыгар кырачааннар оонньуу-көрүлүү сылдьалларын астына көрөбүн.
Ити оҕо площадкаларын тутуллууларыгар биир да кэппиэйкэ бюджет харчыта туттуллубатаҕын бэлиэтиибин.
Игорь Никитин оҕо оонньуур-спортивнай площадкаларын туттарарын таһынан, оҕо спордун күүскэ өйүүр. Кини урукку өттүгэр баскетболга өрөспүүбүлүкэ сүүмэрдэммит хамаандатын чилиэнэ этэ. Билигин баскетболга федерацияны салайар. Өрөспүүбүлүкэ ити спорт көрүҥэр сүүмэрдэммит хамаанданы бэлэмнээһиҥҥэ күүскэ үлэлэспитэ. Бастыҥ үлэлээх Европа кулууптарыттан тренердэри ыҥыран аҕаланнар, бэйэбит тренердэрбитин кытта бииргэ үлэлээһин ньыматын олоххо киллэрбиттэрэ. Мантан икки куобаҕы өлөрөҕүн. Бастакынан, спортсмен оҕолор бэлэмнэрэ күүһүрэр, иккиһинэн, тренердэрбит үгүскэ үөрэнэн хаалаллар.
2012 уонна 2013 сылларга Литваттан Сабонис оскуолатыттан тренердэр кэлэн үлэлээбиттэр. Ити үлэ түмүгэ тута көстүбүтэ. Ол курдук, 2013 сыллаахха Уһук-Илиҥҥи федеральнай уокурукка биһиги баскетболист оҕолорбут чемпион буолбуттара. Бу спорт көрүҥэр ити урукку өттүгэр ситиһиллибэтэх кыайыы этэ.
2013 сыллаахха депутат 202-с микрооройуоҥҥа элбэх квартиралаах дьиэлэр икки ардыларыгар үгүс тэриллэрдээх «Воркаут» спортивнай площадка туттарбыта. Маннык эрчиллэр площадкалар оҕо барыта спордунан дьарыктанарыгар кыаҕы үөскэтэллэр. Оборудованиеларын миэстэтигэр Жатайга сакаастаан оҥоттороллор. Маннык гынан үбү-харчыны кэмчилииллэр. Холобурдаан эттэххэ, Новосибирскайтан аҕалтараллара буоллар, площадка сыаната 220 тыһ. солк. тэҥнэһиэх этэ. Оттон миэстэтигэр оҥоттордоххо, ити сыыппара 80 тыһ. солк. тэҥнэһэр.

Быыбардааччыларын кытта ыкса ситимнээхтик

Депутат быыбардааччыларын кытта ыкса ситимнээхтик үлэлиир. Сыл иһигэр кинилэртэн 60-ча сурук, сайабылыанньа киирбит. Дьон биир да туруорсуута, этэргэ дылы, туора анньыллыбатах. Барыта болҕомтоҕо ылыллан, туох кыалларынан көмө, өйөбүл оҥоһуллубут.
Гражданнары үлэлиир кабинетыгар приемнуур. Үлэтиттэн быыс буллаҕына, быыбардааччыларын кытта көрсүһүүлэри тэрийэр. Ол курдук, ааспыт сыллаахха кини быыбардыыр уокуругар баар ЛОРП, «Водоканал» тэрилтэлэр коллективтарын, элбэх оҕолоох ийэлэри уонна бэтэрээннэри кытта көрсүһэн, санаа атастаспыт, кинилэр туох кыһалҕалаахтарын кытта билсиспит.
Игорь Никитин Дьокуускай мэрин Айсен Николаевы кытта биир сүбэнэн үлэлиирин бэлиэтиибин. Кини Ил Түмэн быыбарын иннинээҕи хампаанньаҕа уокуругар ханнык кыһалҕалаах боппуруостар баалларын ыйан мэргэ сурук киллэрбит. Биир сүбэнэн үлэлээһин түмүгэр Бестужев-Марлинскай, Федор Попов уонна Кальвица ааттарынан уулуссалар оҥоһулла, өрөмүөннэнэ сылдьаллар.

Ытык киһи сыдьаана

Игорь Никитин Ил Түмэн депутата буолуон инниттэн үтүө дьыаланан дьарыктанар. Ол курдук, 2009 сыллаахха Дьокуускай куорат бэтэрээннэрэ массыына туруорсубуттара. Киин куорат бэтэрээннэрин Сэбиэтигэр УАЗ массыына күлүүһүн туттаран, ытык кырдьаҕастары үөрдэн-көтүтэн турар. Дьокуускайга барыта бэтэрээннэр 40 тэрилтэлэрэ баар. Атах тардысталларыгар техника хайаан да наадата биллэр.
Дьокуускай бэтэрээннэрин Сэбиэтин кытта биир дьиэҕэ үлэлээбит буоламмын, кинилэр хайдах курдук көхтөөхтөрүн билэбин. Ыллаан-туойан, үҥкүүлээн-битийэн сүрдээх дьон.
Оскуолаларга, оҕо садтарыгар, педагогическай институкка, М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университекка элбэхтик көмөлөһөр. ХИФУ хадаатайыстыбатынан меценат Георгий Терешкин аатынан «Үөрэҕирии эйгэтигэр меценат» бочуоттаах бэлиэнэн наҕараадаламмытын туһунан ахтары наадалааҕынан ааҕабын.
Суруйуум үөһэтигэр Игорь Юрьевич Нам улууһун I Хомустааҕар оҕо площадкатын туттарбытын туһунан ахтан турабын. Ааҕааччым, тоҕо чуолаан ол бөһүөлэккэ туттарбытый диэн дьиибэргии санаабыт буолуохтааххын бүтэйдии сэрэйэбин. Кини хос-хос эһэтэ Афанасий Азаров ити сиртэн-уоттан төрүттээх. Афанасий Азаров Саха сирин үөрэҕирии эйгэтигэр меценаттарыттан биир бастакыларынан буолар. Онон Игорь Никитин өбүгэлэрин үтүө үгэстэрин удьуордаан, туйахтарын хатаран эрдэҕэ.
Ити нэһилиэк оскуолатын дириэктэрэ Ульяна Атласова: «1887 сыллаахха Афанасий Азаров сайыҥҥы дьиэтин оскуолата аһыҥ диэн буор босхо биэрбит. 125 сыл буолан баран, кини сыдьаана, тыыннаах ситимэ Игорь Юрьевич А. Азаров аатынан үөрэх тэрилтэлэрин өйүүр фонда тэрийбитэ. Кини ийэтэ Тамара Даниловна — биһиги бөһүөлэкпит ытыктанар киһитэ. Уолун төрөөбүт сирин-уотун кытта ситимнээбитэ махталлаах суол. Игорь Никитин тэрийбит фондата хас сыл ахсын үөрэх дьылын түмүгүнэн икки бастыҥ үлэлээх учууталга, икки үчүгэйдик үөрэнэр оҕоҕо уонна оскуола ыытар үлэтигэр актыыбынайдык кыттар төрөппүккэ грант туттарар. Биһиги оскуолабыт таһынан Дьокуускай куорат биэс оскуолатыгар эмиэ итинник граннары аныыр. Граннары туттарыы тиһэх чуорааҥҥа үөрүүлээх быһыыга-майгыга ыытыллар. Нэһилиэк дьаһалтата эмиэ Игорь Юрьевичтыын ыкса сибээстээхтик үлэлиир. Ол курдук, Красноярскай Покровскай таҥара дьиэтин сөргүтүүгэ кини үлэлэһэ сылдьар. Сотору урут таҥара дьиэтэ турбут миэстэтигэр чочуобуна туруоруллуоҕа. Нэһилиэк олохтоохторо чахчы дьыаланан дьарыктанар киһи эбит диэн Игорь Юрьевиһы ытыктыахтарын ытыктыыллар», – диэн кэпсээн турардаах.
Игорь Никитин парламент икки сүрүн – бюджекка, үпкэ, түһээн уонна сыана политикатыгар, бас билии уонна приватизация боппуруостарыгар уонна экономическай, инвестиционнай уонна промышленнай политикаҕа сис кэмитиэттэрин чилиэнэ. Маны таһынан Ил Түмэн Хонтуруоллуур кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы. «Москва биирдэ тутуллубатаҕа» диэн этии баар. Этэргэ дылы, тута ыллыҥ да, барытын сатаабаккын. Депутат сокуону оҥорууга эмиэ ылсан эрэрин бэлиэтиибин. Хонтуруоллуур кэмитиэт мунньаҕар элбэх оҕолоох ийэлэргэ сир учаастагын биэрии боппуруоһун көтөхпүтэ.
Таараламмыт уматык — саҥа сүүрээн

Тыытыллыбатах тоҥуу хаарга суолу тэлэр кэриэтэ, туохха барытыгар саҥаны саҕалыыр ыарахаттардаах буолааччы. Биллэрин курдук, ааспыт сыллаахха Игорь Никитин салайар «Саханефтегазсбыт» тэрилтэтэ Жатайга таараларга нефть бородууктатын кутууну саҕалаабыта. Билигин, этэргэ дылы, тугу-тугу тааралаабатахтара баарай? Оттон эстиэн сөптөөх уматыгы ким да тааралыы илик. Бу — ханна да суох ураты технология.
Ырааҕынан тайаан сытар сирдээх-уоттаах Сахабыт сиригэр олус наадалаах саҥа сүүрээни тэрилтэ олоххо киллэрбитин бэлиэтиибин. Ыраах сытар хоту улуустарга таараламмыт уматыгы таһар табыгастааҕа биллэр.

Тэрилтэ ити саҥа сүүрээни олоххо киллэрээри хас даҕаны научнай-чинчийэр институту кытта үлэлэстэ. Ураты халыҥ матырыйаалтан оҥоһуллубут 25 уонна 40 лиитэрэлээх канистраларга кутуллубут уматыгы ханна баҕарар тиэрдиэххэ сөптөөх. Тэрилтэ үүммүт сыл бастакы кварталыгар өрөспүүбүлүкэ 60 нэһилиэнньэлээх пуунун таараламмыт уматыгынан хааччыйар соруктаах.
Өрөспүүбүлүкэҕэ «Саханефтегазсбыт» 25 филиала бары ситиһиилээхтик үлэлии-хамсыы олороллорун бэлиэтиибин. Ааспыт 2014 сыл бүтэһигэр Муома улууһун Хонуу сэлиэнньэтигэр өссө эбии биир филиалы аспыта.

* * *

Саҥа үйэ. Саҥа кэм. Саҥалыы өй-санаа… Хас биирдии кэрдиис кэм бэйэтигэр сөп түбэһэр аныгылыы көрүүлээх, бас-көс салайааччылар баар буолалларын эрэйэр. Кэлиҥҥи кэмҥэ олох араас салааларыгар дьиҥ чахчы кыахтаах, сайдыылаах, инникини өтө көрөн үлэлиир-хамсыыр эдэр салайааччылар баар буоллулар. Итинник аныгы кэм салайааччыларыттан биирдэстэринэн «Саханефтегазсбыт» тэрилтэ салайааччыта, Ил Түмэн депутата Игорь Никитин буоларын бэлиэтээн туран, суруйуубун түмүктүүбүн.

Людмила НОГОВИЦЫНА.