Маҕаннар көхтөөхтүк кытыннылар

Култуура киинин дьиэтин аанын бастакынан быыбардааччылар кэргэннии Петровтар астылар. Эдэр дьон өрөбүл күн олус эрдэ гражданнар буолар иэстэрин толоро кэлбиттэрин көрөн үөрүүбүн биллэрэбин. «Оо, биһиги быыбардарга мэлдьи эрдэ сылдьабыт. Төрөппүттэрим урукку быыбардарга бырааһынньыкка курдук оӨостон-туттан, санаалара көтөҕүллэн баралларын туһунан кэпсииллэрэ. Быыбар диэн сылаалаах эбээһининэс буолбатах эбээт, быыбар диэн кэскилгэ сирдиир тэрээһин. Биһиги кэргэмминээн сарсыардааӨӨы чэйбит кэнниттэн, уһаппакка-тэниппэккэ быыбардааччыбыт. Ол кэннэ, дойдубут иннигэр иэспитин толорбут санаабытыттан сүргэбит көтөҕүллэн, күннээҕи түбүкпүтүн бэрт чэпчэкитик ылсабыт», — диэн ыал ийэтэ Мария кэпсиир.

Маҕан бөһүөлэгин уулуссаларынан арааран, быыбардааччылар чопчу ханнык хамыыһыйа чилиэнниттэн быыбардыыр кумааҕы ылаллара биллэр. Ол да иһин буолуо, дьон бэрт сылбырҕатык талбыт хандьытаатара уонна баартыйалара ааттаах илиистэрин уурунаҕа уга-уга тахсан истилэр.

Маҕан олохтооҕо, биэнсийэлээх Тамара Спиридонова үөрүүнү кытары санаатын үллэһиннэ. «Мин бирисидьиэн да, дьокутааттар да, баһылык да быыбарын көтүппэппин. Бүгүн дьиэбэр тардыллан, хойутуу кэллим. Урукку сылларга наар биир бастакынан кэлэн быыбардааччыбын. Талбыт баартыйам уонна дьокутаатым  инникитин олохпут тупсарыгар кыра да буоллар кылааттарын киллэриэхтэрэ диэн эрэнэбин. Ол иһин бүгүн быыбардыыбын. «Кими да тал, син биир олохпут уларыйбат» диэн санаанан салайтаран, быыбарга сылдьыбат дьону өйдөөбөппүн. Маннык хаалынньак санаа улугурууга аҕалар. Онон көхтөөх буолуӨ, кэскилбитин бэйэбит уһансабыт диэн этиэм этэ», — диэтэ.

Бу курдук, Маҕан олохтоохторо быыбардыыр учаастактарыгар бииртэн биир кэлэн дойдуларын гражданнара буолар иэстэрин толордулар.

Киэһэлик быыбардыыр учаастак бэрэссэдээтэлин Татьяна Тарасенконы кытары сэһэргэстим.  Кини миэхэ олохтоохтор көхтөөхтүк быыбарга кыттыбыттарын туһунан үөрэ-көтө кэпсии тоһуйда. «Билигин 17 чаас, МаҕаӨӨа олорор быыбардыыр саастаах дьон аҥардара быыбардаатылар. Мин 2006 сылтан быыбар хамыыһыйатыгар үлэлиибин. Онон сэлиэнньэм дьоно бэлиитикэттэн уонна общество олоҕуттан туора турбатын көрөбүн. Быыбардарга көхтөөхтүк кытталлар, мунньахтарга санааларын этэллэр. Билигин хаһаайыстыбалаах дьоҥҥо саамай былдьаһыктаах кэм. Хортуоппуйдарын хостууллар, оҕуруоттарын аһын дьаһайаллар. «үлэбитин үмүрүтэн баран, быыбардыахпыт» диэн төлөпүөнүнэн сэрэтээччилэр элбэхтэр. Хаска диэри үлэлиирбитин туоһулаһаллар. Аҕыс кэннэ куолас ааҕыытын үлэтэ саҕаланыаҕа», — диэн кэпсээтэ.

Маҕан бөһүөлэгэр быыбар олус көхтөөхтүк уонна үөрүүлээхтик ааста. Быыбардыыр хамыыһыйа бэрэссэдээтэлэ миигин кытары кэпсэтиитигэр, «Тыа сиригэр уонна куорат таһынааҕы бөһүөлэктэргэ дьон көхтөөх позициялаах буолаллар», — диэн этиитин кытары толору сөбүлэһэбин.