Саҥа үөрэх дьылыгар ким төһө бэлэмнээҕий?

Манна оскуолаҕа наадалаах тэрил арааһа барыта атыыланар. Онон, төрөппүттэр барытын биир сиртэн ылар ордук диэн санааттан бу дьаарбаҥканы ордороллор. Хас да маҕаһыы­нынан тиэстибэккэ, наадалаах малгын барытын биир сиртэн атыылаһар, кырдьык, ордук курдук. Биллэн туран, сыана араастаан халбаҥныыр. Кытай ырыынагыттан кытта кэлэн атыылыыллар эбит. Дьаарбаҥкаҕа тиийэн сыана туһунан дьон санаатын ыйыталастым, уопсайа төһө суумманы “бараабыттарын” сурастым.

Коля Никифоров, 2 кылааска киирэр, ийэтэ кэпсиир:
— Уолбут оскуолаҕа былырыын саҥа киирэригэр долгуйан туран бэлэмнэммиппит. Көстүүмүн, ырбаахыларын, үрүксээгин хаачыстыбата үчүгэй диэн сыаналаах маҕаһыыннартан ылбыппыт. Уопсайа кырата суох суумманы туттубуппут. Таҥаһын-сабын олус элбэҕи атыыласпыппыт. Быйыл былырыыҥҥы үрүксээгин сүгэр буолла. Соторутааҕыта Санкт-Петербург, Москва куораттарга баран күүлэйдээн, сынньанан кэллибит. Онно оҕо маҕаһыыныттан кроссовка, таҥас-сап атыыластыбыт. Сыана Дьокуускайдааҕар удамыр соҕус. Мантан тэтэрээт, дневник ыла сылдьабыт. Дьаарбаҥкаҕа таҥас-сап сыаната ыарахан соҕус эбит да, тыаттан киирбит дьон бары, билэрдии, манна мусталлар.

Юля Игнатьева, быйыл оскуолаҕа киирэр, ийэтэ кэпсиир:
— Биһиги Амма улууһуттан кэлэ сылдьабыт. Оҕобут оскуолаҕа киирэриттэн олус долгуйар, ол эрээри толору бэлэм. Куоракка кэлэн нэдиэлэ устата аа-дьуо маҕаыһыыннары кэрийдибит, барытын атыыластыбыт. Анал ортопедическай суумканы Москваттан “Детский мир” маҕаһыынтан сакаастаан 3600 солк. ыллыбыт. Үчүгэй суумкалар сыаналара манна 5-6 тыһ саҕаланар эбит. Онон, удамыр сыанаҕа ыллыбыт диэн үөрэбит. Оскуолаҕа кэтэр таҥаһын, атах таҥаһын барытын маҕаһыыннартан ыллыбыт. Сыана туһунан этэр буоллахха, дьаарбаҥкаҕа кытай табаарын эмиэ атыылыыллар эбит, онон, сыана ханна эрэ удамыр, ханна эрэ олус ыарахан. Биһиги бастаан кэлэн кэрийэн көрбүппүт, онтон маҕаһыыннартан хаачыстыбалааҕы атыылаһар ордук эбит дии санаабыппыт. Холобур, көстүүмүн 2600 солк., спортивнай көстүүм 3000 солк., түүппүлэтэ 2700 солк., кроссовка 3000 солк. атыыластым. Ону таһынан эбии былааччыйа, сараппаан эҥин ыллыбыт. Арай булууһаларын арыый ыараханнык ыллыбыт. Биирэ 1800 солк., биһиги 5 араас дьүһүннээҕи ыллыбыт. Оттон тэтэрээттэрин, уруучукаларын, харандаастарын барытын “Акварель” маҕаһыынтан атыыластыбыт. Уопсайа 40-чэ тыһ.солк. тутуннубут. Миигин бастатан туран таҥас-сап сыаната буолбакка, хаачыстыбата долгутар. Оҕом оскуолаҕа киирэргэ бэлэм. Сибэкки дьөрбөтүн тутан оскуола боруогун атыллыыр күнүн бары долгуйа күүтэбит.

Вова Соловьев, 7 кылааска киирэр:
— Мин быйылгы үөрэх дьылыгар бэлэммин. “Айсберг” атыы-эргиэн кииниттэн саҥа көстүүм, кроссовка, түүппүлэ, ырбаахы, спортивнай көстүүм ылынным. Көстүүммүн 2500 солк. атыыласпыппыт. Ийэбин кытта “школьнай базарга” сорох сиргэ сыана маҕаһыыннардааҕар ыарахан эбит диэн көрдүбүт. Уонна табаар хаачыстыбата олус мөлтөх. Төрөппүттэрим барытын атыылаһарбар 10 тыһ солк. биэрбиттэрэ. Билигин тэтэрээт, пенал, дневник ыла сылдьабын. Харчым ортоҕуна, спордунан дьарыктанарбын сөбүлүүр буоламмын, спортивнай таҥас эбии көрүнэр былааннаахпын.

Элбэх оҕолоох ийэ:
— Биһиги Дьокуускай куоракка олоробут. Оскуолаҕа үс оҕом үөрэнэллэр. Оҕолорум тыаҕа сынньана сылдьаллар, онон бэйэм кэлэн тэтэрээт, учуобунньук эҥин көрө сылдьабын. Биллэн туран, үс оҕоҕо таҥас-сап, үөрэх тэрилин атыылаһар олус уустук. Сыана сыл аайы үрдүү турар. Таҥаһы-сабы, сыл аайы саҥаттан саҥаны ылар кыахпыт суох буолан саамай наадалааҕы эрэ атыылаһа сатыыбыт. Аны туран, куорат оскуолатын оҕолоро бэйэлэрин истэригэр ким үчүгэй суумкалааҕынан, таҥастааҕынан “күрэстэһэллэр”…Элбэх оҕолоох ыалга, саатар, тэтэрээт, уруучука атыылаһарга чэпчэтии эҥин көрүллэрэ буоллар…

Элла Васильева, 1 кылааска киирэр, ийэтэ кэпсиир:
— Биһиги киирэр оскуолабыт үөрэнээччилэрэ бука бары биир тэҥ жилет тиктэрэллэр. Кыргыттар хара дьууппаны кытта бу жилеты кэтэллэр. Төрөппүт быһыытынан маны өйүүбүн, көрөргө да үчүгэй. Биир жилет матырыйаалын 200 солк. атыыласпыпппыт уонна 800 солк. төлөөн тиктэрдибит. Куоракка кэлэн саҥа оскуолаҕа киирэр оҕоҕо наадалаах үөрэх тэрилин барытын атыыластыбыт. Сыана сорох сиргэ наһаа ыарахан, атыыһыттар мөлтөх хаачыстыбалаах таҥас-сап иһин ботуччу харчыны көрдүүллэр.

Истибиккит курдук, дьон-сэргэ санаата араас. Оҕону оскуолаҕа тэрийии – хас биирдии төрөппүккэ эппиэтинэстээх уонна хармааныгар охсуулаах түгэн. Онон, дьиэ кэргэн бюджетын ааҕан-суоттаан, эрдэттэн бэлэмнэнэр ордук. Мин санаабар, өрөспүүбүлүкэ хас биирдии оскуолатыгар униформа көстүүмү олохтуур судургу буолаарай? Оскуола көстүүм өҥүн, моһуонун, быһыытын-таһаатын бэйэтэ быһааран, олохтоох иистэнньэҥнэргэ сакаастаан дуу, төрөпүттэргэ бэйэлэригэр тиктэрэн дуу…Оччоҕо хас биирдии үөрэнээччи, дьиэ кэргэнин социальнай таһымыттан тутулуга суох, биир тэҥ көстүүлээх көстүүмнээх сылдьыа этэ.

Ыйыталаста Мария ПАВЛОВА.