Төгүрүк остуол: Ситимнээх үлэни олохтуохха

«Тө гүрүк остуолу» СР муниципальнай тэриллиилэр олохтоох  салайыныыларын бэрэстэбиитэллээх уорганнарын ассоциациятын бэрэссэдээтэлэ, Дьокуускай куорат Думатын бэрэссэдээтэлэ Александр Саввинов салайан ыытта. Президиумҥа ыҥырыылаах ыалдьыт, Москватааҕы судаарыстыбаннай юридическай академия профессора Екатерина Шугрина, СЈ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн) бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Виктор Губарев, Ил Түмэн олохтоох салайыныы боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Василий Местников бааллар.

«Төгүрүк остуол» хайҕабылтан саҕаланна. Екатерина Шугрина Саха сирэ уопсастыба уонна былаас ситимнээхтик үлэлиирин туоһулуур холобурунан буолар диэн эттэ. «Бэрэстэбиитэллээх уорганнар  быыбардааччыларын интэриэһин кө мүскүүр уонна олох быраабылатын тэрийэр үтүө  соругу толороллор. Ол туһуттан федеральнай сокуоҥҥа сөп түбэһэр суолталаах нуормалыыр  аакталары ылаллар. Маныаха бэрэстэбиитэллээх уорганнар устааптара эмиэ федеральнай сокуоҥҥа эппиэттиэхтээх. Билигин дьокутаат дохуотун туһунан декларация туттарарын ирдиир сокуону утараллар. Дьокутааты үөһэттэн анаабаттар, кини бэйэтэ үлэтин ис хоһоонун ө йдө ө н туран дьокутаат буолар. Онон бу ирдэбили эмиэ толоруох тустаах», — диэн Москаттан кэлбит ыӨ ырыылаах ыалдьыт эттэ.

Александр Саввинов баар кыһалҕалары бэлиэтээтэ. «400-тэн тахса устаап федеральнай сокуоҥҥа сөп түбэспэт. Бу иннинэ дьокутаат куорпуһун күүһүрдэр наадатын туһунан боппуруос турбута. Маныаха тустаах сокуонунан кэккэ боломуочуйалар киирбиттэрэ. Ол эрээри ороскуот нуормата ыйыллыбатаҕа. Ол иһин өрө спүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбатыгар ороскуот нормативын туһунан дьаһалга кө ннө рүү киллэрэргэ этии киллэриэҕиҥ. Оттон нэһилиэктэргэ атын көстүү, баһылыктар дьокутааттары салайаллар. Бу хайысхаҕа эмиэ уларытыы киллэриэххэ наада», — диэтэ.

Уус Алдан Найахы нэһилиэгин дьокутаата Петр Румянцев быыбардааһын систиэмэтигэр тохтоон ааста. «Элбэх мандаатынан талыы үлэни ыһар. Онон уокуруктартан биир мандаатынан дьокутааты талар наада. Оччоҕо чопчу сыалынан-соругунан үлэлииргэ чэпчэки буолар», — диэн бэлиэтээтэ.

МэӨ э-ХаӨ алас дьокутааттарын улуустааҕы Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин дьокутааттар ситэриилээх былааһы кытта сибээстэрин туһунан санаатын эттэ. «Баһылык үлэтэ дьокутааттар сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлин үлэтин кытары дьүө рэлэһэрэ сыыһа. Бэрэссэдээтэли дьокутааттар састааптарыттан талар наада. Аны дьокутааттар улууска тус сыаллаах бырагыраамалары ылыныыга кыттыспаттар, бүддьүө тү ырытыыга бырагыраамалар бигэргэммит буолаллар. Онон дьокутааттарга бырагырааманы ылыныыга кыттыһалларыгар боломуочуйа олохтуулларыгар этиилээхпин», — диэтэ.

Уөһээ Халыма дьокутааттарын улуустааҕы Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Татьяна Артюхова дьокутаат үлэтэ сыаналамматын бэлиэтээтэ. «Муниципальнай тэриллиигэ дьокутаат штата суох, бу үлэлээбит сыллара ыстаас быһыытынан ааҕыллыбаттар, туох да чэпчэтии кө рүллүбэт. Дохуоттарын туһунан декларация туттарары ирдиир сокуон киириэҕиттэн балаһыанньа өссө  уустугурда. Онон декларация туһунан федеральнай сокуоҥҥа нэһилиэк дьокутааттарыттан декларацияны ирдээбэт туһунан көннөрүү киллэрэллэрин туһунан Ил Түмэҥҥэ этиилээхпин», — диэтэ.

Делегаттар быыбар туһунан санааларын үгүстүк эттилэр. Холобур, Дьокуускай куорат Думатын дьокутаата Екатерина Никитина дьокутаат миэстэтигэр үлэни үчүгэйдик билэрин учуоттаан, нэһилиэк баһылыга дьокутааттыы сылдьар дьонтон талыллара тоҕоостооҕун бэлиэтээтэ. Уөһээ Бүлүү делегата нэһилиэк баһылыгын улуус баһылыга аныан сө бүн ыйда.  «Сиппит-хоппут дьоммутун куоттарабыт. Баһылык ким бу дуоһунаска сөптөөҕүн кө рө  сылдьан аныыра үчүгэй. Ханнык баҕарар киһи баһылыкка диэри үүнэн-сайдан тахсарыгар судаарыстыба харчыта баранар. Онон бэлэм, сиппит-хоппут киһи ананара ордук. Оттон быыбарынан эдэр, үлэни үчүгэйдик билбэт киһини аныыллар. Бу киһи салгыы үүнэригэр эмиэ үп баранар», — диэтэ. Кини этиитин элбэх дьокутаат утарда.

Ил Түмэн дьокутаата Василий Местников баһылыктары быыбарынан талар, куонкуруһунан уонна анабыл быһыытынан талар көрүҥ  баарын эттэ. «Улуус киинин уонна куорат уокуруктарын баһылыктарын дьокутааттар уонна улуус баһылыктара бэйэлэрэ хамыыһыйа тэрийэн, куонкурус ыытан, талар көрүҥ нэрин туһунан сокуон барылын киллэриэхпитин сө п. Устаапкытыгар баһылыгы талыы бу үс көрүҥүн киллэриэххитин эмиэ сөп», — диэтэ.

Сийиэс ыҥырыылаах ыалдьыта, Бурятия Орөспүүбүлүкэтин Народнай Хуралын судаарыстыбаннай сулууспаҕа, олохтоох салайыныы боппуруостарыгар кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Виктор Малышенко Бурятия сокуонунан үс көрүҥ үнэн баһылыгы талыы үлэлиирин, кинилэр куонкуруһунан баһылыгы талыы көрүҥүн ылыммыттарын иһитиннэрдэ. «Ол эрээри, мин тус бэйэм санаабын этиэхпин баҕарабын. Ханнык баҕарар судаарыстыбаннай таһымҥа баһылыгы дьон быыбардаан талара ордук», — диэн этиитин делегаттар бары сэргии иһиттилэр.