“Ирбис” иирбит сыаналаах” эбэтэр хаһан дьон кыһалҕатын туһанан бүтэбит?

Өрүс суола сабылынна да сыттыкка сытынан кэбиһэр эбэтэр “сыттыгынан” айанныыр быыһык кэммит эмиэ тирээн кэллэ.

Сылга иккитэ суол аһыл­ларын-сабылларын көһүтүү кыһалҕатын бары билэбит. Кэлэри-барары манаһыы, күнү-дьылы ыксатыы, этэргэ дылы, туспа остуоруйа. Кыһалҕалаах киһи умсулҕаннаах уҥа биэрэгин булаары ууга да түһэрин кэрэйбэккэ сатыы туоруура, массыынатын тимирдэрэ баар суол.

Хата, урукку сыллары кытта тэҥнээтэххэ, сырыы-айан сыыйа бэрээдэктэнэн иһэрэ үөрдэр. Ол эрээри сыананы быһыы билигин да оннун була илик. Дьон кыһалҕатыттан ас таһаарар адьынат кими да долгуппат буолбута хомолтолоох. Паром да, «подушка» да сыаната саамай быыһык кэмҥэ балысхана сөхтөрөр.

Илэ харахпынан көрөөрү-билээри 202 микрооройуон аннынан тохтуур «подушкалар» бириистэннэригэр тиийэн, дьону-сэргэни кытта кэпсэттим.

Билиҥҥи туругунан «подушканан» биир киһиэхэ айан сыаната 2500 солкуобай. Ол аата бара-кэлэ 5 тыһыынча «лас» гына түһэр буоллаҕа дии. Биир “сыттык” иһигэр уонтан тахса киһи олорсор. Суоттаан таһаарыҥ. «Сыаналаах сыттык» хаһаайыттара муус тоҥуута, суол туруута сыыйа чэпчээн иһиэ диэн эрэннэрдилэр. Тоҕо сыана биир тэҥник турбатый диэн ыйыппыппар, “биһиги эмиэ аһыахпытын-таҥныахпытын, дьиэ кэргэммитин иитиэхпитин наада — ким кыһалҕалаах айанныыр, суох да суох” диэтилэр. Эмиэ да оруннаах – сатабыллаах саһыл саҕалаах диэн дэлэҕэ этиэхтэрэ дуо…

Балысхан сыананы, биллэн турар, киһи барыта уйунар кыаҕа суох. «Бээ, суол турдаҕына…” диэччи үгүс буолаахтаатаҕа. Дьиҥин ыллахха, бу Илин эҥэр эрэ кыһалҕата буолбатах. Өрөспүүбүлүкэ экономикатыгар үгүс наадалаах табаар, ас-таҥас өрүс уҥуортан айаннаан кэлэрин бэркэ билэбит. Баар кыһалҕалары өйдөөн, усулуобуйаны тэрийии, бастакы уочарат, салалта эппиэтинэһигэр сытар диэтэхпинэ бука сыыспатым буолуо. Дьон-сэргэ олоҕун уйгутун тупсарар соругу туруорар буоллахха, кыаллар дьыала.

Айанньыттар санаалара

Куорат сөтүөлүүр сиринэн борук-сорукка туруорбах кирилиэһинэн умса-төннө түһэн, «подушка» пассажирдарын утары көрсөн, «переправа тыын боппуруостарын» сэмээр ыйыталастым.

Бастакы айанньыт: «Ити паром сырыытын хонтуруолга тоҕо туппаттар? Аны билигин ледоколлаах айанныыр. Ол экипаһын эмиэ хамнастыахха наада. ЛОРП хампаанньа төһөлөөх харчыны баһа олороро буолуой! Мин саныахпар, муоста тутуллуор диэри паром босхо сылдьыахтаах. Судаарыстыба ону бэйэтэ уйунуохтаах”.

Константин, Чурапчы улууһа: “Анал вокзал туттаран, дьон-сэргэ тоҥмот-хаппат гына киһилии тэрийэр буоллар. Онно электроннай уочарат олохтоон, сырыы-айан ситимнээхтик, тиһигин быспакка үлэлиирин ситиһиэххэ баара. «Подушкалар» бастаан утаа үчүгэйдик сүүрэн баран, кэлин алдьанар-кээһэнэр түгэннэрэ олус элбээтэ. Солбуйсалларын, күүттэриитэ-хаайтарыыта суох сылдьалларын бэрээдэктиир кэрэх”.

Варя Егорова, Таатта: “Дьокуускайга биирдэ эмэ барар буоламмын, паром сырыытын ортотунан үчүгэйинэн сыаналыыбын. Айанныыр кэммэр уочаракка түбэспэтэҕим. Өрүскэ киирдибит да, паромҥа баар буола түһээччибит. Бээ, киһи улаханнык саҥарбат (күлэр). Дьиҥин ыллахха, сүрдээҕин үлэлиир-хамсыыр диэн “күөх экран” нөҥүө көрөбүн уонна истэбин. Арай, сыанатын үрдэппэттэрэ буоллар дьон улаханнык ыктарыа суох этэ. Маны сэргэ паром уонна «подушка» ахсаана элбиирэ буоллар”.

Николай Тимофеев, Амма: “Паром кэлиҥҥи кэмҥэ өссө биллэ тубуста. Саамай ыарыылаах боппуруос — уочарат этэ. Билигин онтубут син аматыйда, таксистар эрэ кэрээнэ суохтар. Паром сырыыта хайдах билигин баарынан син табыгастаах дии саныыбын. Оттон «подушкалар» сыаналара баламат”.

Байдам Филиппов: “Илин эҥэргэ олорор буоламмын паром сырыытын туһунан бэркэ диэн билэбин. Күһүн, саас суол аһыллыыта айдаан бөҕөнөн анараа биэрэги булуллааччы. Ити кыһалҕаны быһаарар кыахтааҕым буоллар, бастакытынан, табло туруоруохха наада — ханнык паром кэлэн иһэрэ, ханна тохтуура ыйыллар. Билигин буоллаҕына, биир тиксиигэ уочараттаан  турдаххына, атын сиргэ тохтуура баар суол. Онно көтүтэн тиийэриҥ дуу, биитэр оннугар  турарыҥ дуу – туһугар туспа эрэй. Иккиһинэн, паромнары элбэтэр киһи уочарат мунньуллубакка баран иһиэ эбит. Үсүһүнэн, солбуйса сылдьан түүннэри сүүрэллэрэ буоллар. Паром тохтоотоҕуна, аны «подушкалар» сырыылара кэлэр. Балар кылгас кэмҥэ сүүрэр буоланнар, харчыны баһан ыла сатыыллар, барыта чааһынайдар быһыылаах. Мин көрдөхпүнэ, ол иһин сыананы талбыттарынан оҥороллор. Итиннэ былаастар ылсан, сыанатын хонтуруоллууллара буоллар. «Ирбис» иирбит сыаналаах» диэн норуокка дэлэҕэ этиэхтэрэ дуо.

Иккис айанньыт. Балыы­һаҕа көрдөрө киирэн иһэбин. Күнүнэн сылдьабын. Төннөрбөр эмиэ 2500 тыһ. төлүүр буол­лаҕым. Былырыын чэпчэки курдук этэ. Аны паромунан уһун-киэҥ айан. Таксибыт сыаната 1600 буолбут.

Ханнаный муостабыт?

Бу ыйытыы Өлүөнэ эбэни туорааччы өйүгэр үгүстэ киирбитэ саарбахтаммат.

Муоста тутуутун боппуруоһа оннуттан хамсыахча диэн бары сэмээр кэтэһэ сылдьарбыт биллэр. Билиҥҥи туругунан, уонча сыл ыаһахтаһан, муоста тутуута сыл түмүгэр быһаарыллыа диэн эрэннэриини бэлиэҕэ ыллыбыт бадахтаах. Бу аҕыйах хонуктааҕыта муостаттан тахсар суол куорат Табаҕатынан ханан барара дьэҥкэ быһаарыыны ааста диэн буолла. Аны уонча сылынан олоххо киириэр дылы паром, «подушка» хаһаайыттарын аһатар буоллахпыт дуу?

Ирина Ханды

Парламент хаhыата № 44 (2096) Сэтинньи 8 күнэ, 2019 сыл

Уважаемые читатели!

1. Покупая электронную версию Издания, вы осознаете, что покупаете ее исключительно для личного (семейного) пользования. Перепродажа или любая другая передача купленного вами номера газеты третьим лицам запрещается и может преследоваться по закону.
2. Обязанности продавца, в качестве которого выступает Издание, считаются выполненными с момента отправки Покупателю ссылка на скачивание купленного и оплаченного им номера газеты.
3. Стоимость газеты в розницу 30 руб.

ВАЖНО! Иногда, по независящим от Издания причинам, спам-фильтры Покупателя перебрасывают письмо с заказанной вами ссылкой в папку «Спам». Поэтому если вы не получили от нас автоматически сгенерированного письма со ссылкой, для начала проверьте папку «Спам». Если его нет и там — обращайтесь в нашу редакцию.