Саамай сырдык уонна үйэлээх хайысха

Майа оскуолата улуус кырдьаҕас оскуолаларыттан биирдэстэрэ, үйэттэн ордук кэмҥэ үгүс үтүө ыччаты иитэн-такайан таһаарбыт баай историялаах үөрэх кыһата буолар. Күн бүгүн оскуола коллектива Владимир Петрович: «Биһиги баай кыраайбыт сайдыыта уонна инникитэ физико-техническэй уонна тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэриттэн тутулуктаах», — диэн этиитигэр тирэҕирэн 2013 сылтан агротехнологическай уонна политехническэй хайысханан үлэлиир. Тыа сиригэр олорон үлэлиир-хамсыыр, сатабыллаах, булугас өйдөөх ыччаты иитэр-үөрэтэр сыаллаах бу икки хайысха бэйэ-бэйэлэрин ситэрсэннэр «Бизнес-инкубатор» тэриллибитэ. Кыра эрдэҕиттэн оҕо үлэнэн иитиллэн улаатыахтааҕа өйдөнөр, онно эбии саҥа технологиялары билсэн, үлэтигэр туттан, ааҕынар-суоттанар буола улаатарыгар болҕомто ууруллар.
Үөрэтэн, иитэн таһаарарга 58 га оттонор ходуһа, 12 га бааһына, оттуллар уонна сайыҥҥы теплицалар, 3 стационарнай лааҕыр баасалара Хаптаҕайга, Дойдуга, Ороссолуодаҕа бааллар. Маны таһынан сылгы иитиитэ, тигээйи тутуута, арассаада, оҕуруот аһын үүннэриитэ оҕону үлэнэн иитиигэ олус көмөлөөх. Куонкурустарга кыттан ылбыт граннарбытынан оҕо дьарыктанарыгар анал тэриллэринэн 2 бизнес-кабинеты хааччыйдыбыт. Ол курдук, лазернай, 3Д принтердар, толору хааччыллыылаах типография, сублимация түһэрэр аппараат, уһулар, фонограмма оҥорор музыкальнай студия, мүөтү ыраастыыр, сыыр, чипсы оҥорор тэриллэр, скорняжнай, иистэнэр массыыналар, о.д.а. оҕолору араас эйгэнэн хабан иитиигэ-үөрэтиигэ сүрдээҕин туһалыыллар. Сайыҥҥы үлэҕэ оҕолор үлэ киниискэтин астаран, хамнас ылан үлэлииллэригэр болҕомто уурабыт, бу оҕолор үлэҕэ көхтөөх буолууларыгар олук уурар.

«Оскуола бизнес-инкубатора – олоххо ситиһиилээх киһи сайдан тахсар тирэҕэ» диэн хайысханан үлэбитин ыытарбыт атын оскуолалартан кэккэ уратылардаах. Ол туһунан атын оскуолаларга холобур, көмө буолаарай диэн сырдатабыт:
— Ситиһиилээх киһи (успешная личность) хайаан да ханна эмит, туохха эрэ кыайыылаах, ситиһиилээх буолуохтаах, оччоҕуна бэйэтигэр эрэллээх киһи буола улаатар. Талаана суох оҕо диэн суох. Хас биирдии оҕо бэйэтин дьоҕурунан ситиһиигэ тиийэригэр олук уурар сыалтан оскуолабытыгар 12 араас хайысхалаах куруһуок, 5 маастар-учуутал үлэлииллэр. Кылаас салайааччыта, төрөппүт уонна үөрэнээччи бииргэ үлэлээннэр, оҕо сайдар ыллыга диэн оҥоһуллан үлэ сылы мэлдьи барар;
— Сүрүн үөрэтэр прог­раммаҕа 1-кы кылаастан нэдиэлэҕэ биирдэ «Кэрэхсэбиллээх экономика», «Эдэр предприниматель» предметтэрэ учууталлар авторскай программаларынан ыытыллаллар;
— 7-с кылаастан метапредметнэй зачетнай системанан үлэ киирэр;
— Кылаастарынан бизнес-бырайыактарынан сайын, күһүн бэлэмнэниллибит бородууксуйа переработкатыгар болҕомто ууруллар, оскуола «бизинк» валютата үлэлиир;
— 14 саастарыттан үөрэ­нээччилэр предприниматель буолан тахсалларыгар чопчу көмө оҥоһуллар. Быйылгы сылга 4 кыра тэрилтэлээх (ИП) оҕолор бааллар;
— Майа иһигэр баар ИП-ларга оҕолору сыһыаран оҕо прак­тикаҕа сыстарыгар былааннаах үлэ тэриллэр.
Агрооскуола буолбут сүрүн сыалбыт-сорукпут — оҕону үлэнэн иитии, төрөөбүт түөл­бэтигэр чугаһатыы, сиргэ хаһаайынныы сыһыаннаһыыны иҥэрии, кэлин идэ ылан баран бэйэтин баҕатынан тыа сиригэр кэлэн олоҕун оҥосторугар дьулуһар киһини иитэн таһаарыы буолар. Бу сыалы ситиһэргэ биһиги оскуолабытын бүтэрбит Куприянов Ю.С., улуус баһылыга Старостин Н.П., үөрэх управлениетын салайааччыта Черкашина И.В., тыа хаһаайыстыбатын наукаларын доктора, профессор Чугунов А.В., «Бизнес-оскуола» директора Харенко Н.А., солбуйааччыта Дмитриева О.А., о.д.а. биһиэхэ тирэх-өйөбүл буолаллар. Владимир Петрович Ларионов олоҕун аргыһа Люция Спиридоновна, кини үлэтин салҕааччы выпускникпыт Лебедев М.П. оскуоланы кытта ситимнэрин хаһан да быспаттар. Майа орто оскуолатын коллектива саха норуотун аатын киэҥ эйгэҕэ ааттаппыт тумус туттар киһибит Владимир Петрович Ларионов аатын үрдүктүк тутан, кини саҕалаабыт хайысхатынан чопчу үлэни ыытаммыт кэлэр көлүөнэ үүнэр-сайдар сырдык саҕахтарыгар дьулуһабыт. Киһини киһи быһыытынан иитэн таһаарыы — кини аатын үйэтитиигэ саамай сырдык уонна үйэлээх хайысха буолар.

Светлана ИГНАТЬЕВА, В.П.Ларионов аатынан
Майа орто оскуолатын директора.