Чэбдигирдии Концепцията олоххо киирэр

Оҕолор, сайын аайы мэл­дьи буоларын курдук, араас лааҕырдарга, сынньалаҥ базаларыгар, өрөспүүбүлүкэ тас өттүгэр сынньанар, үлэлиир эбэтэр эмтэнэр кыахтаахтар. Онуоха төрөппүттэргэ суолта­лаах боппуруоһунан ити сынньа­лаҥнары тэрийии буолар.
«Төгүрүк остуолга» Ил Түмэн бэрэс­сэдээтэлин солбуйааччы Ольга Балабкина, өрөспүүбүлүкэ норуотун депутаттара Марфа Филиппова, Александр Уаров, Василий Местников, Алексей Еремеев, Дмитрий Саввин, Алина Винокурова, Петр Аммосов, Иван Шамаев, министиэристибэлэр, биэдэмистибэлэр бэрэстэ­биитэллэрэ, уопсастыбаннас кытыннылар.

Мунньах саҕаланыытыгар кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Антонина Григорьева оҕолор сайыҥҥы сынньалаҥнарын тэрийии боппуруоһа өрөс­пүүбүлүкэ бары нэһилиэнньэтин долгутарын бэлиэтээтэ. Кини сайыҥҥы сынньалаҥ оҕолор айар уонна интеллектуальнай ис кыахтарын сайыннарыыга, олоххо киллэриигэ, оҕолору култуура сыаннастарыгар, актыыбынай сынньалаҥҥа уонна чөл олоххо кытыарыыга саамай тоҕоостоох кэминэн буоларын ыйда. «Бүгүҥҥү күҥҥэ өрөспүүбүлүкэҕэ биэдэмис­тибэлэр икки ардыларыгар хардарыта үлэлээ­һини, үбүлээ­һин бэрээдэгин сүрүннүүр федеральнай уонна регионнааҕы докумуоннарга олоҕурбут биир кэлим нормативнай-правовой база оҥоһулунна. Итиэннэ 2012 сыллаахха муус устар 12 күнүгэр СӨ Бырабыыталыстыбатын Экономи­ческай сэбиэтигэр би­гэр­гэммит 2012-2016 сс. оҕолор төгүрүк сыл сынньалаҥнарын уон­на чэбдигириилэрин са­йыннарыы Концепцията олох­хо киирэр», — диэтэ кэмитиэт бэрэс­сэдээтэлэ.
Итини таһынан Антонина Афанасьевна ааспыт үйэ 60-70-с сс. тутуллубут муниципальнай лааҕырдар дьиэлэригэр, сынньалаҥ кэмигэр оҕолорго куттал суох буолуутун хааччыйыы боппуруостарыгар болҕомто ууруллара наадатын ыйда.
Антонина Григорьева РФ Федерация Сэбиэтэ оҕо сын­ньалаҥын туһунан сокуон барылын Госдума көрүүтүгэр киллэрбитин санатта: «Биһиги бүгүҥҥү көрсүһүүбүт сүрүн сыа­ла-соруга диэн ити со­куон барылыгар бэйэбит көҕүлээһиммитин, этиилэрбитин бэ­лэм­нээһин буолар».

Саха сиригэр оҕолор сайыҥҥы дьарыктарын уонна сынньалаҥнарын тэрийии туһунан сиһилии СӨ үөрэх миниистирин солбуйааччы Эдуард Кондратьев иһитиннэрдэ. Кини туһааннаах боппуруос төрүтүнэн «Оҕо сынньалаҥын уонна кинилэри чэбдигирдиини тэрийии уон­на хааччыйыы туһунан» СӨ бырабыыталыстыбатын уураа­ҕа буоларын эттэ. Онно олоҕу­ран муниципальнай оро­йуон­нарга уонна куорат уоку­рук­тарыгар субсидиялар индекса­цияланаллар. 2015 сыллаахха ити сыалларга 235 мөл. солк. көрүллүбүт, ол иһигэр 225 мөл. солк. – аска-үөлгэ, хоту уонна арктическай улуус оҕолоро чэбдигирдэр тэрилтэлэргэ сынньалаҥҥа барыыларыгар, педагогтар, иитээччилэр, баһаа­тайдар уонна медицинскэй үлэһиттэр хамнастарыгар эбии төлөбүргэ субсидиялар. 13 сайыҥҥы лааҕырга өрөмүөн үлэтин ыытыыга 10 мөл. солк. субсидия көрүллүбүт, ол иһигэр 2 250 тыһ. солк. – Булуҥҥа, Муомаҕа, Орто Халымаҕа.
Миниистири солбуйааччы Эдуард Кондратьев былырыын өрөспүүбүлүкэ туруорсуутунан, олох уустук балаһыанньатыгар түбэспит оҕолор сынньалаҥ­нарын өйүүргэ 39 мөл. солк. кээмэйдээх федеральнай субсидия сөргүтүллүбүтүн эттэ. Ити суума суотугар 944 оҕо сынньа­нар кыахтаммыт.
Эдуард Кондратьев иһитин­нэрбитинэн, федеральнай сокуону оҥорууга уларытыылар, ол курдук, 2017-2018 сс. саҥа нуормалар уонна өйдө­бүллэр күүстэригэр киирэллэр.

«Рекреационнай үөрэхтээһин өйдөбүлэ киириэҕэ. Лицен­зиялааһын чааһыгар элбэх боппуруос үөскүүр, ол иһигэр биһиэ­хэ эмиэ. Үөрэххэ анам­матах сайыҥҥы холбоһуктар тустарынан ыйытыылар баал­лар», — диэн бэлиэтээтэ Эдуард Кондратьев.

Эдуард Кондратьев оҕо сайыҥҥы дьарыгын уонна сынньалаҥын эйгэтигэр ыытыл­лар үлэ туһунан этэригэр, Саха сиригэр сүрүн көрдөрүүлэр ситиһиллибиттэрин иһитиннэрдэ. Миниистир солбуйааччыта бэлиэ­тииринэн, биһиги респуб­ликабыт оҕо сайыҥҥы лааҕыр­дарын тэрийиигэ Уһук Илиҥҥэ инники күөҥҥэ иһэр.
Өрөспүүбүлүкэ 17 оро­йуо­нугар табаһыттар оҕолорун ыстаадаҕа тиэрдиигэ, аҕалыыга миэрэлэр ылыллыбыттар: 2015 сылга 567 оҕоҕо – 16 598,3 тыһ. солк., 2016 сылга 576 оҕоҕо – 17 291,8 тыһ. солк.
Быйыл 800 оҕо Сочига Хара муо­раҕа сынньаммыт. Оттон «Артек», «Океан», «Орленок», «Смена» уонна «Сириус» Бүтүн Рос­­сиятааҕы оҕо кииннэригэр быйыл Саха сириттэн уопсайа 663 оҕо сынньанан кэлбит. «Сириус» лааҕырга анал путев­канан олимпиадалар, конферен­циялар кыайыылаахтара ыҥырыл­лыбыттар.

---

«Артек» – 2015- 142, 2016 – 234

«Океан» – 2015- 280, 2016- 334

«Орленок» – 2015- 75, 2016- 50

«Смена» 2015- 25, 2016 – 25

«Сириус» 2015- 20, 2016- 20

 

Барыта 2015 -542, 2016- 663

---

Дьокуускайдааҕы үөрэх управлениетын начальнигын солбуйааччы Егор Охлопков быйыл киин куоракка анаан сайыҥҥы сынньалаҥы тэрийиигэ өрөспүүбүлүкэ бюджетыттан 35 мөл. солк. көрүллүбүтүн иһитиннэрдэ. Егор Охлопков биир сүрүн кыһалҕанан лаа­ҕырдар материальнай-техническэй базалара олус эргэр­битин ааттаата.
«Спутник» лааҕыр на­чальнига Вера Левина Дьокуускай куорат таһынааҕы лааҕырдар начальниктарын ааттарыттан үбүлээһин боппу­руоһун туруоруста. Кини этэринэн, билигин төрөппүттэр үксүлэрэ оҕолор сайыҥҥы сынньалаҥнарын бэйэлэрэ уйунарга бэлэмнэр. 2012 сылтан ыла куорат таһынааҕы биэс лааҕыр Дьокуускай куорат оскуолаларыгар бэриллибит. Холобур, «Спутник» Дьокуускай куораттааҕы 2 №-дээх оскуола бас билиитигэр киирбит. «Төрөппүттэр путевканы төлүүллэрин туһугар, биһиги материальнай-техническэй базабыт толору эппиэттиэхтээх, бары тоҕоостоох усулуобуйа тэ­рил­лиэхтээх. Холобур, былырыын «Спутник» лааҕырга 2 нүөмэрдээх оскуола кэмчилээбит үбүн суотугар сайыҥҥы бассейн тутулунна. Быйыл итинник бассейн «Радуга» лааҕырга тутулунна. Биһиги оҕолор сайыҥҥы сынньалаҥнарын туох да итэҕэһэ суох атааралларыгар кыһанабыт», — диир Вера Левина. Итиэннэ кини куорат таһынааҕы оҕо лааҕырдара билигин уустук балаһыанньалаахтарын, дьиэлэрэ-уоттара олус эргэтин сүрүн кыһалҕа быһыытынан хатылаан эттэ. Аны дойду таһымнаах судаарыстыбаннай бырагыраамаларга, быра­йыактарга кыттар кыахтара суох эбит. Тоҕо диэтэр, ити куонкурустар сүрүн усулуо­буйаларынан лааҕыр сирэ-уота лааҕыр бас билиитигэр сылдьар буолуохтаах эбит. Онон Вера Левина куорат таһы­нааҕы лааҕырдар сирдэрин муниципалитет бас билиитигэр биэрэргэ этии киллэрдэ.
Биир сонун этиини мунньахха норуот депутата Василий Местников киллэрдэ. Кини сайын оҕолору өрөспүүбүлүкэ тас өттүгэр ыыта сатаабакка, бэйэбит сирбитигэр-уоппутугар, холобур, кэрэ айылҕалаах Өймөкөөҥҥө баар лааҕырга сынньатар туһунан эттэ.
«Төгүрүк остуолга» кыттыбыт норуот депутаттара оҕо сайыҥҥы сынньалаҥын туһунан чопчулуур ыйытыылары биэрдилэр, этиилэри киллэрдилэр. Түмүккэ Антонина Григорьева оҕолор сайыҥҥы сынньалаҥнарын тэрийии тула кэпсэтии манан тохтооботун, инникитин өссө парламент истиилэрин ыытар наадатын туһунан эттэ.