Дьокуускай сайдыытыгар 1,5 миллиард харчыны туруорсаллар

Ил Түмэҥҥэ кэлэр сыллардааҕы өрөспүүбүлүкэ бюджетыгар көннөрүүлэри дьүүллэһэллэр

Ахсынньы 6 күнүгэр Ил Түмэн бюджекка, үпкэ, түґээн уонна сыана политикатыгар, бас билии уонна приватизация боппуруостарыгар сис кэмитиэтин киэҥ ыҥырыылаах мунньаҕа буолан ааста. Мунньаҕы тустаах кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Юрий Николаев салайан ыытта.

Субсидия кээмэйин улаатыннарарга

Дьокуускай куорат быыбардыыр уокуруктарыттан талыллыбыт депутаттар түмсэннэр, бииргэ үлэлээннэр, «Дьокуускай куорат» муниципальнай тэриллиигэ уопсайа 1,5 млрд солк. суумалаах көннөрүүлэри өрөспүүбүлүкэ 2017 сыллааҕы уонна былааннаммыт 2018-2019 сс. бюджетыгар киллэрэр туһунан этиилэри бэлэмнээбиттэр. Бу көннөрүүлэри норуот итэҕэллээҕэ Евгения Михайлова көҕүлээбит. Кырата суох суума буолан уонна парламентарийдар сыраларын учуоттаан, тустаах кэмитиэт ити боппуруоска туспа мунньаҕы ыытарга быһаарыммыт.
Мунньах саҕаланыытыгар Юрий Николаев ахсынньы 6-17 күннэригэр кэлэр сыллардааҕы өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай бюджетын сокуонун барылыгар көннөрүүлэри киллэрэргэ туһааннаах кэмитиэт алта киэҥ ыҥырыылаах уонна биэс хайысханан үлэлиир сөбүлэҥ хамыыһыйаларын сэттэ мунньаҕа ыытыллыахтааҕын туһунан бэлиэтээтэ. Ыытыллар мунньахтар ахсааннара элбэхтэриттэн көрдөххө, чэпчэкитэ суох бюджет ылыллан эрэр.
Киин куораппыт бюджетыгар эбии үп-харчы туруорсар депутаттар бөлөхтөрө суол оҥоһуутугар, өрөмүөнүгэр, куораты тупсарыыга, көҕөрдүүгэ, о.д.а. тэрээһиннэргэ ороскуот хас сылын ахсын үрдүү турарынан сибээстээн, олохтоох бюджекка көрүллэр субсидия кээмэйин улаатыннарар туһунан этии киллэрбиттэр. Ол курдук, 294 мөл. 777 тыһ. солкуобайтан 530 мөл. 600 тыһ. солкуобайга диэри субсидия кээмэйин үрдэтэргэ депутаттар туруорсаллар.

¥п министрэ Валерий Жондоров ааһан эрэр 2016 сылга киин куорат бюджетыттан ити сыалга 146,5 мөл. солк., өрөспүүбүлүкэ бюджетыттан 271 мөл. солк. көрүллүбүтүн туһунан бэлиэтээтэ. Кини кэлэр сылларга субсидия толору кээмэйинэн тыырыллыбытынан сибээстээн, 235 мөл. 823 тыһ. солк. хайдах даҕаны гынан эбии тыырыллыбатын туһунан бэлиэтээтэ. Валерий Жондоров субсидияны тыырыы өрөспүүбүлүкэ сокуона олохтообут анал ньыматыгар олоҕуран оҥоһулларын санатта.
Депутаттар министр этиитигэр сөбүлэспэттэрин биллэрдилэр. Тустаах кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Юрий Николаев сокуон быһыытынан Дьокуускайга субсидия кээмэйин үрдэттэххэ, атын муниципальнай тэриллиилэргэ көрүллэр субсидия кээмэйэ кіҕүрүін сіп, онон бу боппуруоһу сөбүлэҥ хамыыһыйатын көрүүтүгэр ыытыахха наадатын туһунан эттэ.

150 мөл. солкуобай – бюджеттан кредит

Маны таһынан депутаттар Дьокуускай куорат кэлэр сыллардааҕы бюджета дефициттээҕинэн сибээстээн, ону сабарга 150 мөл. солк. бюджеттан кредити биэрэри туруорсаллар. Киин куорат кредиккэ историята үчүгэйинэн, коллегаларыттан бу көннөрүүнү өйүүллэригэр көрдөстүлэр. Дьокуускай куорат 2017 сыллааҕы бюджетын дефицитэ 741 мөл. солк. тэҥнэһэр.
¥п министрэ өрөспүүбүлүкэ бары муниципальнай тэриллиилэригэр 388 мөл. 886 тыһ. солк. бюджеттан кредит көрүллүөхтээҕин туһунан эттэ. Тустаах көннөрүү бюджет кодексатын ирдэбилигэр эппиэттээбэтин, сокуону кэһии буоларын туһунан эттэ.
Депутат Александр Уаров: «Ити аата төһө да судаарыстыбаннай бюджет кредит биэрэр кыахтааҕын үрдүнэн, кодекс кредит биэрэри бобор дуо? Урукку өттүгэр муниципальнай тэриллиилэр хайдах кредити ылар этилэрий?» – диэн министргэ оруннаах ыйытыыны биэрдэ. Валерий Жондоров бюджеттан кредит уопсай суумата эрдэттэн бигэргэтиллэрин, кэлэр сылларга 388 мөл. 886 тыһ. солк. көрүллүбүтүн туһунан эттэ. Кини сыл иһигэр муниципальнай тэриллии тустаах боппуруоска сайаапка киллэрдэҕинэ, хамыыһыйа быһаарыытынан, бюджеттан эбии кредит көрүллүөн сөптөөҕүн туһунан быһааран биэрдэ.
Онон Дьокуускай куорат кэлэр сылга 150 мөл. солк. бюджеттан кредит наадатын үп министерствотын анал хамыыһыйатыгар дакаас­таатаҕына, эбии үбүлэниэн сөптөөҕүн бу мунньахтан биллибит.
Депутаттар тустаах боппу­руоһу, бары муниципальнай тэриллиилэри хабан туран, мунньах уурааҕар киллэрэргэ быһаарыы ыллылар.

Хамнас, оҕо аһылыга

Маны таһынан норуот итэҕэллээхтэрэ хааччыйар үлэһиттэр хамнастарын, кыаммат дьиэ кэргэттэр оскуолаҕа үөрэнэр оҕолоругар аһылыктарын ороскуотун күҥҥэ 80 солк. тиэрдэргэ туруорустулар.
Александр Уаров депутаттар үөрэх тэрилтэлэрин муоста сууйааччыларыгар, техническэй үлэһиттэригэр үлэҕэ төлөбүрдэрин үрдэтэри 2015 сылтан туруорсалларын, тустаах боппуруос күн бүгүҥҥэ диэри быһаарылла илигин туһунан эттэ. Манна парламент наукаҕа, үөрэххэ, культураҕа уонна сонуну киэҥник тарҕатар ситимнэргэ сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Антонина Григорьева субвенция ааҕыллыытыгар саҥа сокуон барылын бэлэмнээбиттэрин туһунан иһитиннэрдэ.

¥п министрэ Валерий Жондоров хааччыйар үлэһиттэргэ хамнас олохтоох бюджет суотугар эрэ үрдэтиллэр кыахтааҕын туһунан бэлиэтээтэ.
Техническэй үлэһиттэргэ хамнаһы үрдэтии — соҕотох Дьокуускай куораты эрэ таарыйбат кыһалҕа. Кырдьык, бу үлэһиттэр хамнастара олус намыһаҕын бары билэн-көрөн олоробут. Судаарыстыбаннай бюджекка тустаах көннөрүүнү социальнай хайысхалаах сөбүлэҥ хамыыһыйа көрөрүгэр депутаттар быһаардылар.
Дьокуускай куорат оскуолаларыгар чэпчэтиилээх аһылыгынан туһанар үөрэнээччилэр күҥҥэ 54 солк. аһыыллар эбит. Оттон атын муниципальнай тэриллиилэргэ ити суума 80 солк. тэҥнэһэр.
2017 сылга киин куорат оскуолаларын үөрэнээччилэригэр чэпчэтиилээх аһылыкка 52 мөл. солк. көрүллүбүт. Ити көннөрүүлэр эмиэ сөбүлэҥ хамыыһыйа дьүүлүгэр бэрилиннилэр.

Оскуола, суол өрөмүөннэрэ

Депутаттар Дьокуускай куорат оскуолаларын өрөмүөнүгэр көрүллүбүт 35 мөл. солкуобайы 57 мөл. 453 тыһ. солк. диэри улаатыннарар туһунан туруорсубуттар. Ити эбии үп киин куорат 3, 26, 30 №-дээх оскуолаларыгар капитальнай, 17 №-дээх оскуолаҕа спортивнай площадканы, 2 №-дээх оскуоланы өрөмүөннээһиҥҥэ, 31 №-дээх оскуола тиэргэнин тупсаран оҥорууга наадатын норуот итэҕэллээхтэрэ ыйдылар.
Парламентарийдар киин куорат уулуссаларын рекон­струкциялааһыҥҥа, капитальнай өрөмүөнү ыытыыга эмиэ эбии үп туруорсубуттар.
Дьокуускай куорат оскуолалара 2-3 сменанан үөрэнэ-үлэлии олороллорун билэбит. Депутаттар оскуолаларга миэстэ таһаарар туһуттан, объектары атыылаһарга эбии үп-харчы наадатын туруорсубуттар. Маны таһынан инвестиционнай бырагыраамаҕа 275 миэстэлээх 35 №-дээх оскуола тутуутугар үп-харчы көрөр туһунан көннөрүү киллэрбиттэр.
Киин куорат мэрин солбуйааччы Елена Кузнецова оскуолаларга эбии миэстэни таһаарарга 13 объект наадатын, оскуолалар 94% оҕолору икки сменанан үөрэтэ олороллорун туһунан эттэ.
Дойдуга экономика кризиһэ быйыл ордук дириҥээбитин билэн-көрөн олоробут. Ааспыт сыллары кытта тэҥнээтэххэ, 2017 сыллааҕы өрөспүүбүлүкэ инвестиционнай бюджетыгар үп-харчы көрүллүүтэ аччаата. Өрөспүүбүлүкэ 2016 сыллааҕы инвестиционнай бырагырааматыгар 25 млрд солк. тахса үп-харчы көрүллүбүтэ. Былааннанар 2017, 2018 уонна 2019 сылларга итиннэ үбүлэнии биллэрдик аччыыра көһүтүллэр. Ол курдук, ити сыыппара 11 млрд солк. тэҥнэһэр.

Экономика министрин солбуйааччы Данил Саввинов үөрэх тэрилтэтигэр анаан атыылаһарга былааннанар объектар баһаарынай уонна санитарнай ирдэбиллэргэ эппиэттииллэрин анал экспердэр быһаарыахтаахтарын туһунан эттэ.
Бюджекка көннөрүүлэр тустаах кэмитиэт киэҥ ыҥырыылаах мунньаҕар дьүүллэһиллэн бараннар, баһыйар үгүстэрэ сөбүлэҥ хамыыһыйатын көрүүтүгэр ыытылыннылар.