Оҕо хамсааһына саҥалыы сайдыытын дьокутааттар өйүүллэр

Тэрээһиҥҥэ Ил Түмэн наукаҕа, үөрэххэ, култуураҕа, сонуну киэҥник тарҕатар ситимнэргэ уонна общественнай тэрилтэлэр дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Антонина ГРИГОРЬЕВА, Ил Түмэн дьиэ кэргэн, оҕо аймах, ыччат дьыалаларыгар, физическэй култуураҕа уонна спорка сис кэмитиэтин чилиэнэ Жанна ЕГОРОВА, Ил Түмэн доруобуйа харыстабылыгар, социальнай көмүскэлгэ, үлэҕэ уонна дьарыктаах буолууга сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр КОРЯКИН, эдэр ыччат уонна дьиэ кэргэн дьыалаларыгар миниистири бастакы солбуйааччы Гаврил СЕМЕНОВ, үөрэх миниистирин бастакы солбуйааччы Эдуард КОНДРАТЬЕВ, СӨ оҕо быраабыгар боломуочунай Анна СОЛОВЬЕВА, Үүнэр көлүөнэлэр фондаларын генеральнай директора Евгений СИДОРОВ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын өйөбүлүнэн үлэлиир “Дьулуур” оҕо биир сомоҕо хамсааһынын бэрэссэдээтэлэ Геннадий ОХЛОПКОВ, о.д.а. уопсайа 50-тан тахса киһи кытынна.

* * *
Көрсүһүү саҕаланыытыгар Юрий Баишев оҕо аймах кыһалҕаларыгар болҕомто ууруллара кэлэр көлүөнэни иитиигэ сүҥкэн суолталааҕын туһунан эттэ. 2012 сыллаахха дойду президенэ В.В.Путин “Национальная стратегия действий в интересах детей” диэн докумуоҥҥа илии баттаабыта. Бу алта хайысхалаах стратегия бүтэһик хайысхата – оҕо кыһалҕатын таарыйар боппуруостарга оҕо кыттар оруоллаах буолуохтаах диэн. Ол эбэтэр, оҕо көрөөччү буолбакка, быһаччы кыттыыны ылыахтаах. 2013 сыллаахха тохсунньу ый саҥатыгар өрөспүүбүлүкэ Ил Дархана Егор Борисов иитии-үөрэтии тиһигин сайыннарар, ситэрэн-хоторон биэрэр сыалтан бытанан, ойдон үлэлиир оҕо түмсүүлэрин биир сомоҕо хамсааһыҥҥа холбууру сөптөөҕүнэн ааҕан, бэйэтин анал этиитигэр “инники көлүөнэни иитиигэ, кэлэр солбугу бэлэмнээһиҥҥэ оҕо тэрилтэтэ улахан оруоллаах” диэн эппитэ. Ол түмүгэр 2013 сыллаахха от ыйын 6 күнүгэр “Дьулуур” оҕо биир сомоҕо хамсааһына тэриллибит. Юрий Баишев иһитиннэрбитинэн, билиҥҥи туругунан, 2014-2015 сс. үөрэх дьылыгар өрөспүүбүлүкэҕэ уопсайа 609 оҕо тэрилтэтэ барыта 75 тыһыынча кэриҥэ оҕону, СӨ үөрэҕин министиэристибэтин линиятынан 800 үлэһити хабан үлэлии олорор. Аҥардас Дьокуускай куоракка 12589 оҕо “Юный горожанин” оҕо хамсааһынын чилиэнэ эбит. Салгыы Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын өйөбүлүнэн үлэлиир “Дьулуур” оҕо биир сомоҕо хамсааһынын бэрэссэдээтэлэ Геннадий Охлопков дакылааттаата. Геннадий Охлопков дакылаатыгар “Дьулуур” оҕо биир сомоҕо хамсааһынын үлэтин-хамнаһын, тутулун туһунан сиһилии иһитиннэрдэ. 2013 сыллаахха от ыйын 6 күнүгэр “Дьулуур” оҕо биир сомоҕо хамсааһына тэриллибит. Ол күнтэн ыла оҕо хамсааһынын саҥалыы тэрийии саҕаламмыт. Икки сыл кэриэтэ үлэлэһэн оҕо тэрилтэтин үс сүһүөхтээх кэлимсэ программатын оҥорбуттар. Бу программа чэрчитинэн, “следопыт” (2-4 кыл.), “искатели” (5-8 кыл.), “новаторы” (9-11 кыл.) сүһүөхтэргэ арахсаллар. Маны таһынан хас биирдии оҕо түмсүү активиһа буоларын туоһулуур анал бэлиэни, атрибутиканы, символиканы толкуйдаан оҥорбуттар. Өрөспүүбүлүкэ 16 оройуонугар бөдөҥ оҕо общественнай тэрилтэлэрэ бааллар. Холобур, Ньурбаҕа – «Ньурба эрэлэ», Мэҥэ-Хаҥаласка – «Мэҥэ кэскилэ», Намҥа – «Чолбон», Чурапчыга – «Чурапчы кэскилэ», Тааттаҕа – «СИТИК», Эбээн-Бытантайга – «Уямкан», Аммаҕа – «Амма кэскилэ», Томпо, Өймөкөөн, Бүлүү уо.д.а. улуустарга айымньылаахтык үлэлииллэр. Дьокуускай куорат «Юный горожанин» тэрилтэтин иһинэн 50 оҕо общественнай тэрилтэтэ баар, онно уопсайа 12589 оҕо киирэр. Геннадий Охлопков оҕо тэрилтэлэрин саамай сытыы кыһалҕаларын ааттаата – тус сыаллаах судаарыстыба үбүлээһинэ, общественник-педагогтар ханнык да статустара суоҕа, оҕо хамсааһынын эйгэтигэр кадрдары бэлэмнээһиҥҥэ судаарыстыба өйөбүлэ ситэтэ суоҕа. Оҕо общественнай түмсүүлэрэ судаарыстыбаттан үбүлэммэттэр, үлэлэрэ даҕаны общественнай эрэ саҕалааһын буолар. Ол иһин кинилэр өрөспүүбүлүкэҕэ оҕо общественнай түмсүүлэрин туһунан сокуон барылын оҥорорго этэллэр.
* * *
Кылгас иһитиннэриилэри эдэр ыччат уонна дьиэ кэргэн дьыалаларыгар миниистири бастакы солбуйааччы Гаврил Семенов, үөрэх миниистирин бастакы солбуйааччы Эдуард Кондратьев оҥордулар. Гражданскай көҕүлээһин сайдыытыгар СӨ Департаменын салайааччыта Николай Бугаев, оҕо быраабыгар боломуочунай Анна Соловьева, Үүнэр көлүөнэлэр фондаларын генеральнай директора Евгений Сидоров, “Дьулуур” оҕо биир сомоҕо хамсааһынын бэтэрээннэрин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Нина Барашкова, Дьокуускай куорат 5 нүөмэрдээх орто оскуолатын дириэктэрин солбуйааччы, педагогическай наука кандидата, Аан дойдутааҕы оҕо хамсааһынын чинчийээччилэр холбоһуктарын чилиэнэ Галина Гринчук, үөрэх эйгэтин ветерана Маргарита Петрова сокуон барылын оҥорууга оробуочай бөлөх састаабын дьүүллэһиигэ кытыннылар уонна рекомендациялар барылларыгар бэйэлэрин этиилэрин киллэрдилэр.

Ил Түмэн наукаҕа, үөрэххэ, култуураҕа, сонуну киэҥник тарҕатар ситимнэргэ уонна общественнай тэрилтэлэр дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Антонина Григорьева кэккэ этиилэри оҥордо: «Өрөспүүбүлүкэҕэ оҕо хамсааһына сөргүтүллэн, саҥалыы сайдан эрэриттэн биһиги үөрэбит. Ил Түмэн дьокутааттарын ааттарыттан үөрүүнү кытта оробуочай бөлөх састаабыгар киирэн көхтөөхтүк кыттыахпыт диэн эрэннэриэм этэ”.
«Төгүрүк остуол» түмүк­тэниитигэр сүбэлээһиннэр барылларын көрдүлэр уонна дьүүллэстилэр. Эбии этиилэр киирбиттэрин учуоттаан, мунньах кыттыылаахтара сүбэлээһиннэри ылынарга быһаардылар.

«Үлэ үчүгэйдик бар­да, наадалаах уонна туһалаах рекомендациялар оҥоһулуннулар. Оробуочай бөлөх бигэргэммит састааба оҕо общественнай түмсүүлэрин туһунан өрөспүүбүлүкэ сокуонун барылын оҥорууга ылсыаҕа. Манна даҕатан эттэххэ, биһиги – бастакы буолбатахпыт, маннык холобур номнуо баар. Итинник сокуоннар Дагестан, Удмуртия өрөспүүбүлүкэлэригэр, Сахалин, Мурманскай, Омскай уобаластарга ылыллан тураллар», — диэн Ил Түмэн туһааннаах кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Юрий Баишев «төгүрүк остуол» үлэтин түмүктээтэ.

Мария ПАВЛОВА.