Роберт Бурнашов аатынан оскуолаҕа

Бу үлэлиир сырыытын чэрчитинэн парламент спикерэ Р.А.Бурнашов аатынан орто оскуоланы көрдө. Кини 1995-1997 сс. Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы, Ил Түмэн II уонна III ыҥырыыларын народнай депутата, РФ Федеральнай Мунньаҕын Федерация Сэбиэтин чилиэнэ, РФ үтүөлээх экономиһа, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Роберт Бурнашов төрөөбүтэ 70 сылыгар аналлаах үбүлүөй тэрээһиннэрин ыытыыга бэлэмнэнии хаамыытын кытта билистэ.

Делегация састаабыгар Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев, парламент дьиэ кэргэн, оҕо аймах, ыччат дьыалаларыгар, физическэй култуураҕа уонна спорка сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Юрий Баишев, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун депутаттарын Мунньаҕын бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин, «Тараҕай нэһилиэгэ» МТ баһылыга Гаврил Бурнашов киирбиттэрэ.
Спикер Александр Жирков оскуолаҕа кылаастары уонна кабинеттары көрдө, учууталлары уонна оскуола директорын кытта кэпсэттэ, ону сэргэ музейга үөрэх тэрилтэтин баай историятын кытта билистэ.
Оскуола 95 сыллаах үбүлүөйүн көрсө оскуола бастакы этээһигэр Роберт Андреевич Бурнашов аатынан музей-хос аһыллыбыт. Онно кини тус маллара, үлэлээбит остуола, докумуоннара, наҕараадалара, уо.д.а. бааллар. Оскуола историятын уонна идэҕэ туһаайыы музейа үөрэнээччилэр төрөөбүт сирдэринэн киэн тутталларыгар иитэр, нэһилиэктэрин туһунан билиилэрэ хаҥыырыгар көмөлөһөр аналлаах. Музейы тэрийиигэ уонна хааччыйыыга «Поиск» чинчийээччилэр куруһуоктарын салайар Порядина Февронья Александровна, ону сэргэ үөрэнээччилэр үгүс сыраларын биэрбиттэр.
Ханнык баҕарар оскуола ааспыт суола – бу нэһилиэк, өрөспүүбүлүкэ суолталаах түгэннэрин эрэ буолбакка, үгүс көлүөнэ үөрэнээччилэр итиэннэ учууталлар дьылҕаларын тыктаран көрдөрөр сиэркилэҕэ холоонноох. Оскуола сүрүн анала — үөрэнээччилэр талааннарын булан арыйыы, кинилэр олоххо көхтөөх буолалларыгар, бэйэлэрин суолларын тобулалларыгар көмөлөһүү.

Табаҕа орто оскуолата үлэлээбит сылларыгар үгүс оҥоһулунна. Оскуола үгүс ахсааннаах выпускниктарынан Мэҥэ-Хаҥалас улууһа, ону ааһан өрөспүүбүлүкэ бүттүүнэ киэн туттар. Оскуоланы бүтэрбит дьон ортотугар араас тэрилтэлэр биллиилээх салайааччылара, култуура уонна искусство деятеллэрэ, учуонайдар, быраастар, юристар, предпринимателлэр, суруналыыстар бааллар. Саха тылын уонна литературатын учуутала Парасковья Макарова бэлиэтээбитинэн, оскуолаларын умнубат, киниэхэ мэлдьи көмө-тирэх буолар урукку үөрэнээччилэр аҕыйаҕа суохтар. Билигин оскуолаҕа үөрэх, наука уонна үөрэнээччилэр айымньыларын сайдыытыгар туһуланар социальнай бырайыактары өйүүр 30-ча меценат баар. Ону таһынан бу оскуола педагогтарын династияларынан аатырар.
Бүгүҥҥү күҥҥэ манна 144 оҕо үөрэнэр. 392 миэстэлээх үөрэнэр куорпуска 14 үөрэх кабинета, спорт саалата, история уонна идэҕэ туһаайыы музейа, остолобуой, библиотека, кинигэни харайар сир бааллар. Кэрэхсэбиллээҕэ диэн, оҕону кулинария, атыы-эргиэн, суруналыыс уонна дьыаланы оҥорооччу, массыынаны ыытааччы идэлэригэр сыһыарар кабинеттар тэриллибиттэр.
Иитии үлэтигэр суолталаах өрүтүнэн үөрэнээччилэри эбии үөрэхтээһин буолар. Эбии үөрэхтээһин бырагыраамаларынан айар түмсүүлэргэ, куруһуоктарга, секцияларга 134 үөрэнээччи (100%) дьарыктанар. Оскуола 2001 сылтан өрөспүүбүлүкэтээҕи эксперименниир былаһаакканан буоларынан, нэһилиэк араас тэрилтэлэрин кытта былааннаах үлэ ыытыллар. Сөбүлэһии быһыытынан, үөрэнээччилэр бэйэлэрин үтүө сүбэһиттэригэр хаһаайыстыбаҕа көмөлөһөллөр, тэрилтэ историятын үөрэтэллэр, араас идэлээх дьон үлэлэрин ис хоһоонун кытта билсэллэр. Оттон тэрилтэлэр кылаас таһынан тэрээһиннэргэ кытталлар, бастыҥ үөрэнээччилэри, оскуола актыбыыстарын уонна спортсменнарын бэлиэтээһиҥҥэ спонсордыыллар.
2007 сылтан саҕалаан оскуолаҕа дуальнай үөрэхтээһин киирбитэ. «Атыыһыт-кассир», «повар-кондитер», «чэпчэки таҥаһы тигээччи», «ЭВМ оператора», «дьыаланы оҥорооччу», «мас ууһа», «суруналыыс», «В» категориялаах суоппар», «оҕуруот аһын үүннэрээччи» идэлэргэ үрдүкү кылаас 208 үөрэнээччитигэр квалификация анаммытын туһунан сибидиэтэлистибэ бэриллибит. Үөрэх инновациялаах бырагырааматын олоххо киллэрии оскуола үлэтин кэҥэтэр, тупсарар, ону сэргэ үөрэх, иитии хаачыстыбатын үрдэтэр сыаллаах саҥа бырагыраамалар уонна бырайыактар үөскүүллэр.
Табаҕа орто оскуолатын директора Наталья Бурнашова Роберт Андреевич Бурнашов олоҕун, үлэтин туһунан документальнай киинэттэн бэлэмнэммит 3 мүнүүтэлээх видеоҕа устууну ыалдьыттарга билиһиннэрдэ. Бэлиэтээн эттэххэ, киинэҕэ үлэ түмүктэммит, онон ый бүтүүтэ олохтоох ханаалларга көрдөрүллүөхтээх.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин салалтатын аатыттан Александр Николаевич оскуола библиотекатын фондатыгар өйдөбүнньүк кинигэлэри туттарда.
Манна даҕатан эттэххэ, Роберт Бурнашов төрөөбүтэ 70 сылыгар аналлаах тэрээһиннэри ыытар туһунан Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин Александр Жирков дьаһала 2016 с. сэтинньи 25 к. тахсыбыта. Бастакы вице-спикер Анатолий Добрянцев салайыытынан тэрийэр хамыыһыйа бастакы мунньаҕар 2017 сылга үбүлүөйү ыытыы сиһилии былаанын бэлэмнииргэ быһаарыллыбыта. Саҥа сылга киирэн баран, тохсунньу 12 күнүгэр хамыыһыйа итиннэ аналлаах бүтэһик мунньаҕа буолбута.
Мэҥэ-Хаҥалас улууһун депутаттарын улуустааҕы мунньаҕын бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин иһитиннэрбитинэн, тохсунньу 11 күнүгэр Аллараа Бэстээххэ ыытыллыбыт мунньахха улууска үбүлүөй тэрээһиннэрин былаана бигэргэммит. Ол курдук, тохсунньу 28 күнүгэр Р.А.Бурнашов аатынан Табаҕа орто оскуолатыгар улуус оскуолаларын туйгун уонна үчүгэй сыанаҕа үөрэнэр оҕолорун слетун ыытыы былааннанар. Олунньу 10 күнүгэр, Мэҥэ-Хаҥалас оройуона төрүттэммит күнүгэр, Роберт Бурнашов төрөөбүтэ 70 сылыгар аналлаах уопсастыбаннас мунньаҕа буолуоҕа. Майаҕа Д.Ф.Ходулов аатынан народнай театр дьиэтигэр ыытыллар биэчэргэ депутаттар, нэһилиэктэр баһылыктара, аймахтара, бииргэ үлэлээбит, үөрэммит дьоно, бочуоттаах ыалдьыттар мустуохтара.
Оттон биир ураты суолталаах түгэнинэн тохсунньу 19 күнүгэр Дьокуускайга Бырабыыталыстыба 2 №-дээх дьиэтигэр «Һтүөҕэ уонна сырдыкка сулууспалааһын» диэн кэриэстэбил биэчэр буолуоҕа.
Парламент спикерэ Александр Жирков салайааччылаах делегация Роберт Бурнашов бюһугар сибэкки уурда. Бу Р.А. Бурнашов аатынан сквер 2008 сылга оскуола 90 сааһын туолар кэмигэр аһыллыбыта.

Ыспыраапка

• 1918 сылга фольклору үөрэтээччи А.С.Порядин көҕүлээн, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Тараҕай нэһилиэгин Бэрэ диэн ааттаах сиригэр оскуола аһыллыбыта. 1968 сылга оскуола орто үөрэх кыһата буолбута. 2001 сылтан манна «Кымыс» сайыҥҥы чэбдигирдэр лааҕыр үлэтин саҕалаабыта. 2002 сылтан оскуола – өрөспүүбүлүкэтээҕи экспериментальнай былаһаакка. Эмиэ ити 2002 сылга оскуола иһинэн «Дьулуур» спортивнай-чэбдигирдэр киин аһыллыбыта. 2004 сылтан оскуола РФ үтүөлээх экономиһа, экономическай наука кандидата Р.А.Бурнашов аатын сүгэр. Оскуола муниципальнай, регионнааҕы уонна федеральнай куонкурустарга, фестивалларга, көрүүлэргэ ситиһиилээхтик кыттар: 2005 с. – «Россия бастыҥ оскуолалара» Бүтүн Россиятааҕы куонкурус өрөспүүбүлүкэтээҕи түһүмэҕин кыайыылааҕа, 2007 с. үөрэх тэрилтэлэригэр үөрэх-иитии процеһын, научнай-чинчийэр. методическай уонна экспериментальнай үлэни тэрийиигэ бастакы Бүтүн Россиятааҕы куонкурус II истиэпэннээх дипломана, 2008 с. — үөрэх инновациялаах бырагыраамаларын киллэрэр үөрэх тэрилтэлэрин көҕүлээһиӨӨэ Бүтүн Россиятааҕы куонкурус кыайыылааҕа.