Соруктары сокуонунан хааччыйыыга

Мунньаҕы аһарыгар Россия парламенын үөһээҥҥи палаататын спикерэ Валентина Матвиенко РФ Президенэ Владимир Путин Федеральнай Мунньахха бэйэтин Анал этиитигэр экономика, социальнай эйгэ, ис уонна тас политика салааларыгар улахан соруктары туруорбутун бэлиэтээтэ. Кини Президиум чилиэннэригэр туһаайан: «Биһиги Президент Анал этиитигэр туруорбут соруктарын сокуонунан хааччыйыыга кыттыһан тыҥааһыннаахтык үлэлиэхтээхпит», – диэтэ. Матвиенко санаатынан, Сокуону оҥорооччулар сэбиэттэрэ Анал этиини олоххо киллэрии хаамыытын былаас сокуону оҥорор уорганнара көрүүлэригэр сүрүн былаһаакканан буолуохтаах.
Федеральнай Мунньах палааталарын – Федерация Сэбиэтин уонна Госдума – кыттыһан үлэлээһиннэрин өссө биир суолталаах хайысхатынан кэлэр сылга Санкт-Петербурга Парламеннар икки ардыларынааҕы түмсүү 137-с Ассамблеятын ыытыы ааттанна.

Мунньахха судаарыстыбаннай уонна муниципальнай наадыйыылары хааччыйыыга табаардары, үлэлэри, өҥөлөрү атыылаһыы эйгэтигэр кэһиилэри таһаарбат туһугар сокуонунан дьаһаллар, ону сэргэ оҥорон таһаарыы уонна туттуу тобохторун кытта үлэ салаатыгар сокуону туһаныы боппуруостарыгар сүрүн дьүүллэһии буолла. Мунньах бэбиэскэтин быһаарарыгар, Валентина Матвиенко судаарыстыбаннай атыылаһыы туһунан сокуон итэҕэстэрэ чуолкайдык көстөн тахсыбыттарын бэлиэтээтэ. Федерация Сэбиэтин спикерэ этэринэн, «аукциоҥҥа кыра сыананы этээччи кыайыылааҕынан тахсара» номнуо үгүстүк көстөр балаһыанньа. «Ол эрэн чэпчэки диэн үчүгэй буолбатах. Түмүгэр «кэччэгэй иккитэ төлүүр» эрэ буолбатах, дьон эрэйгэ тэбиллэр уонна оннооҕор олохторо быстар», – диэн, кини Карелияҕа Сямозероҕа буолбут иэдээни санатта. Судаарыстыбаннай атыылаһыыга кыттар дьон тус бэйэлэрин эппиэтинэстэрин кытаатыннарыы чааһыгар РФ Холуобунай кодексыгар сокуон итэҕэстэрин суох оҥорорго этии киллэрдэ.
Матвиенко тылларыгар сигэннэххэ, оҥорон таһаарыы уонна туһаныы тобохторун кытта үлэни сокуонунан сүрүннээһини кытта сибээстээх боппуруос итинтэн итэҕэһэ суох сытыы уонна көтөҕүллүбүтэ ыраатта. Спикер санаппытынан, икки сыл анараа өттүгэр тобохтор тустарынан сокуоҥҥа уларытыылар киллэриллибиттэрэ. Кини итиннэ «бэйэлэрин аһара үрдүк дохуоттарыгар, үгүс өттүгэр криминаллаах бизнестэригэр улахан куттал суоһуурун» көрөр дьон өттүттэн күүстээх утарылаһыы баарын үрдүнэн, бу уларыйыылар баар буолбуттарын бэлиэтээтэ итиэннэ «сокуон суолталаах аакталары олус өр бэлэмнээбит» толоруулаах былаас уорганнарын аадырыһыгар кириитикэлиир тыллары эттэ. «Бу сокуоҥҥа көһүү кэмин эмиэ хаттаан 2019 с. тохсунньу 1 к. диэри уһатыахтарын баҕараллар. Оттон биһиэхэ сыллата 5 млрд тоннаҕа диэри тобох үөскүүр», — диэтэ кини.
Мунньах хос бэрэссэдээтэлэ, Госдума спикерэ Вячеслав Володин былаас федеральнай да, регионнааҕы да таһымнарын иннилэригэр турар соруктарга тохтоото: «Бу бэрэстэбиитэллэр үлэлэрин көдьүүһүн үрдэтии, сокуону оҥоруу хаачыстыбатын уонна былаас сокуону оҥорор салаатын хонтуруоллуур үлэтин көдьүүһүн үрдэтии боппуруостара». Володин ити соруктар Госдума үлэтин чэрчитинэн инники күөҥҥэ тутуллалларын ааһан, саамай тутаах буолуохтарын бэлиэтээтэ.
Судаарыстыбаннай уонна муниципальнай наадыйыыны хааччыйыыга табаардары, үлэлэри, өҥөлөрү атыылаһыы эйгэтигэр кэһиилэри таһаарбат туһуттан сокуонунан дьаһаллар тустарынан боппуруоска Федерация Сэбиэтин экономическай политикаҕа кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Юрий Неелов тыл эттэ. Кини контракт систематынан атыылаһыы аһаҕас буолуутун хааччыйыыга Федерация субъектарыгар сокуону тупсарыы үлэтэ ыытылларын иһитиннэрдэ. Оҥорон таһаарыы уонна туттуу тобохторун кытта үлэ салаатыгар сокуону туһаныы туһунан боппуруоһу дьүүллэһиигэ Федерация Сэбиэтин аграрнай-ас-үөл политикатыгар уонна айылҕаны туһаныыга кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Михаил Щетинин тыл эттэ.