Тыа хаһаайыстыбатын сокуонун барыла – бастакы ааҕыыга

Кэнники кэмҥэ ула­­­хан дьүүллэһиини таһаарбыт сокуон барылын туһунан дакылааты СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Петр Алек­сеев оҥордо. Кини туһааннаах сокуон барыла 2014 сыл олунньу 4 күнүгэр СӨ Ил Дархана Ил Түмэн депутаттарыгар туһаайан оҥорбут Анал этиитин толорууга бэлэмнэммитин иһитиннэрдэ.
Ил Дархан бу сыл балаҕан ыйын 28 күнүгэр оҥорбут этиитигэр тыа сирэ, тыа хаһаайыстыбата диэн саха норуотугар уонна аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттарга экономика хайысхата эрэ буолбакка, бастатан туран, норуот быһыытынан чөл туругунан салгыы сайдыыларын мэктиэтэ буоларын туһунан эппитэ. Бу сыл балаҕан ыйын 28 күнүттэн сэтинньи 9 күнүгэр диэри тыа сирин нэһилиэктэринэн киэҥ кэпсэтиилэр, дьүүллэһиилэр буоллулар. Ол түмүгэр 1000-тан тахса этии киирбитэ.
“Туһааннаах сокуон барыла ылыллар сүрүн сыала-соруга Саха өрөспүүбүлүкэтин ураты айылҕатын, олоҕун-дьаһаҕын учуоттаан, тыа хаһаайыстыбата сайда­рыгар табыгастаах уонна бигэ туруктаах усулуобуйалары олохтооһун буолар”, – диэн иһитиннэрдэ Петр Алексеев. Тыа хаһаа­йыстыбатын, тыа сирин сайыннарыыга тирэх буолуохтаах бу сокуон барыла 22 ыстатыйаттан турар. Сокуон барыла өрөспүүбүлүкэни агро­промышленнай зонала­рынан араарыы бириин­сиптэригэр олоҕурар. Ону таһынан тыа хаһаайыс­тыбатын салааларын аттарар уонна үп-хар­чы көрүллүүтүн механизмын онно сөп түбэһиннэрэн олохтуур. Бырабыыталыстыба, Тыа хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл политикатын министиэристибэтэ, муниципальнай тэрил­лиилэр баһылыктара уонна табаары оҥо­рооч­чулар туох эппиэ­тинэстээхтэрэ барыта чопчу ыйыллыбыт. Ону таһынан сокуон барылынан улуустар баһылыктара тыа хаһаайыстыбатыгар ыытар үлэлэрин сыл ахсын отчуоттууллара ирдэниллэр. Барыл олоххо киирдэҕинэ, үлэлиир-хамсыыр, сайдар уонна табаары онорон таһаарар эрэ хаһаайыстыбаларга государственнай өйөбүл бэриллиэ.
Петр Алексеев: “Са­ха сирин 2016 сылга государственнай бюджетыгар тыа хаһаа­йыстыбатын сайдыытын үбүлээһин кээмэйэ 9 млрд 600 мөл. тэҥнэстэ. Бу сыыппара федеральнай үбү тардыы суотугар улаатан иһиэҕэ. Ил Дархан эппитин курдук, туһааннаах сокуон барыла тыа сирин олохтоохторун уйгута улаатарын туһу­гар ылыллар”, – диэн иһитин­нэриитин түмүктээтэ.
Өрөспүүбүлүкэ депутаттара дакылаатчыкка сокуон барылыгар үгүс чопчулуур ыйытыылары биэрдилэр.
Ил Түмэн тыа сири­гэр уонна аграрнай политикаҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Дмитрий Саввин кэмитиэт сокуон барылын бастакы ааҕыыга ылынары өйөөбүтүн эттэ. Салгыы Ил Түмэн депутаттара Александр Уаров, Владимир Прокопьев, Елена Голомарева, Леонид Владимиров, Семен Иванов, Виктор Губарев, Анатолий Добрянцев сокуон барылын бастакы ааҕыыга ылынары өйүүллэрин этэн туран, туһааннаах сокуон барылын үтүө өрүттэрин ыйдылар. Ити курдук, парламентарийдар “Саха өрөспүүбүлүкэтигэр тыа хаһаайыстыбатын сайдыытын туһунан” СӨ Ил Дархана киллэрбит сокуону көҕүлээһинин бастакы ааҕыыга ылынарга куоластаатылар.
Салгыы норуот итэҕэллээхтэрэ «1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр төрөппүттэриттэн биирдэстэрин сүтэрбит гражданнарга социальнай өйөбүл туһунан» диэн сокуон барылын дьүүллэстилэр уонна бастакы ааҕыыга ылыннылар. Ол эрээри бу сокуон барылыгар кэккэ эбиилэри киллэрэн, чочуйан биэрэр наадалааҕын ыйдылар.

Сиһилии кэлэр нүөмэргэ ааҕыҥ.

Мария ПАВЛОВА.