Тылбаас оскуолатын үөскэтии суолталаах

Көрсүһүүнү М.К.Аммосов аатынан ХИФУ ректора, народнай депутат Евгения Михайлова салайан ыытта.
СӨ Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ, Олоҥхо Иккис уон сылын бэлэмнээн ыытыыга Национальнай тэрийэр кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ, “Аан дойду норуоттарын эпостара” Норуоттар икки ардыларынааҕы ассоциация вице-президенэ Александр Жирков тэрээһин кыттыылаахтарын эҕэрдэлииригэр мустубут дьон болҕомтотун уопсай проблемаларга тарта. Глобализация усулуобуйаларыгар олору быһаарыы аан дойду норуоттарын эпическэй нэһилиэстибэтин харыстааһыҥҥа уонна сайыннарыыга наадалаах.
Александр Жирков бэлиэтээбитинэн, үгүс чинчийээччилэр, энтузиас­тар сыраларынан килэмиэтиринэн ааҕыллар суруйуулар, пленкаҕа уһулуулар эргэрэн, ааҕыл­лыбат буолаллар, онон дьиҥнээх мунньуллубут матырыйаал сүппэтин туһугар кинилэри цифровой көрүҥҥэ суһаллык көһөрүү ирдэнэр.

Спикер итини сэргэ эпическэй нэһи­лиэстибэ билиҥҥи кэмҥэ сурукка хаалбытынан, үгүс сүүлүк уонна дилетант дьон интернет эйгэтигэр чочуллубатах, үөрэтиллибэтэх матырыйааллары таһааралларын, ол иһигэр бэйэлэрин матырыйаалларын норуот эпическэй нэһилиэстибэтин, өбүгэлэрин кэс тылларын курдук көрдөрө сатыылларын мустубут дьоҥҥо тиэртэ.
Александр Жирков эпическэй нэһи­лиэстибэни илдьэ сылдьааччылар норуоттар икки ардыларынааҕы уопсастыбалара уопсай күүһүнэн мөлтөх айымньылары дьиҥнээх айымньылартан арааран ылыахтааҕын, онто суох норуот эпическэй нэһилиэстибэтин баайын, тылын-өһүн туһунан сыыһа өйдөбүл үөскүөн сөбүн бэлиэтээтэ.
Салгыы Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ эпическэй пааматынньыктары тылбаастааһын уустуктарын туһунан боппуруоһу көтөхтө. “Биһиги эпическэй пааматынньыгы төрөөбүт тылбытынан, аан дойду үгүс тылларыгар тылбаастаммыт Гомер “Илиадатын” уонна “Одиссеятын” курдук ааҕыахтаахпыт, оччоҕуна эпическэй нэһилиэстибэ байытылла туруоҕа”, – диэтэ кини.
Александр Жирков санаппытынан, Олоҥхо Национальнай кэмитиэтин көҕүлээһининэн Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр “Аан дойду норуоттарын эпическэй пааматынньыктара” серия төрүттэммитэ, ол эрэн матырыйааллары атастаһыыга тылбааска ыарахаттар суох буолбатахтар. Ил Түмэн спикерэ эпическэй пааматынньыктар баар субъектарыгар, дойдуларыгар барытыгар үөрэх тэрилтэлэригэр тылбаас кафедралара уонна тылбаасчыттар баар буолуох тустаахтарын ураты тутан эттэ. “Тылбаас оскуолата үгүс, уонунан сылларга үөскэтиллэр, ол эбэтэр эпическэй пааматынньыктары тылбаастааһын проза айымньыларын тылбаастааһынтан улахан уратылаах”, – диэтэ Александр Жирков итиэннэ форум кыттыылаахтара судаарыстыба, университеттар, кэллиэгэлэрин иннигэр тылбаас оскуолатын үөскэтии, эпическэй пааматынньыктары тылбаастааһын анал бырагырааматын оҥоруу уонна ити бырагырааманы бюджеттан үбүлээһин боппуруостарын туруоралларыгар ыҥырда.
Александр Жирков сотору кэминэн Бишкеккэ Кыргызстан Өрөспүүбүлүкэтин Президенэ Алмазбек Атамбаев өйөбүлүнэн “Алтай цивилизацията уонна алтай тылын бөлөҕүн уруулуу норуоттара” конференция ыытылларыгар болҕомтону туһаайда. Кини глобальнай эйгэҕэ эпическэй пааматынньыктар чөл туруктарын харыстааһын туһунан интэриэһинэй кэпсэтии тахсарыгар, эпическэй нэһилиэстибэни илдьэ сылдьааччы норуоттарга барыларыгар тылбаас научнай оскуолатын үөскэтэллэригэр эрэнэрин биллэрдэ.
Ил Түмэн спикерэ ыалдьыттарга барыларыгар эпическэй нэһилиэстибэни чинчийээччини бэйэтин тутум үрдэтэр, мындыр оҥорор үтүө дьыалаҕа ситиһиилэри, саҥа арыйыылары баҕарда.
Эпическэй нэһилиэстибэни харыстаа­һыҥҥа уонна үөрэтиигэ, тарҕатыыга кылааттарын иһин Александр Жирков СӨ Олоҥхо Иккис уон сылын бэлэмнээн ыытыыга Национальнай тэрийэр кэмитиэт Бочуоттаах грамоталарын туттарда. Ону хабарҕа ырыатын үөрэтээччи Лхамрагчаа Лхагвасурэн (Монголия), манасологтар Норуоттар икки ардыларынааҕы ассоциацияларын президенэ Таланталыы Бакчиев (Кыргызстан), РФ уонна Бурятия Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа, улигершин Леонид Бабалаев (Забайкалье), джангарчи Баатр Горяев (Калмыкия), Айдын Курманов (Алтай), монгуол гэсэр айымньытын толорооччу Намужу Батунашэн (Ис Монголия, Китай), Хакасия народнай артыыһа Ай Чарых Сайын Кучен (Хакасия), тибет гэсэрин толорооччу Цайджи (Ис Монголия, Китай), филологическай наука доктора Тамара Басангова (Калмыкия) ыллылар.