Василий Местников сис кэмитиэт мунньаҕын ыытта

Кэмитиэт чилиэннэрэ Дмитрий Саввин, Александр Корякин, Марианна Магомедова, Марфа Филиппова, Владимир Прокопьев бэбиэскэҕэ киирбит боппуруостары көрөн, ырытан дьүүллэстилэр, кэмитиэт сорох чилиэннэрэ командировкаҕа сылдьалларынан сибээстээн, быһаарыылары ылыныыга электроннай куоластааһын ньыматынан кытыннылар.
Дьүүллэһиилэргэ республика Ил Дарханын уонна Правительствотын дьаһалтатыттан олохтоох салайыныы боппуруостарыгар департамент салайааччытын солбуйааччы Валентина Румянцева, государственнай-правовой боппуруостарга департамент салайааччыта Алексей Окороков, киин куорат Думатын председателин солбуйааччы Семен Филиппов, Дьокуускай куорат дьаһалтатын эппиэттээх үлэһиттэрэ, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун муниципальнай сулууспа автономнай управлениетын директора Дмитрий Тихонов, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Томтор нэһилиэгин баһылыга Мирон Свинобоев, Уус-Алдан улууһун Лөгөй нэһилиэгин баһылыга Наталья Егорова, Ньурба улууһун депутаттарын оройуоннааҕы Сэбиэтин председателэ Сергей Евсеев, республика прокурорун старшай көмөлөһөөччүтэ Егор Неустроев уонна да атыттар кытыннылар.

Сис кэмитиэккэ бастакы боппуруоһунан “Саха Республикатыгар муниципальнай тэриллиилэр кыраныыссаларын быһаарыы уонна кинилэргэ муниципальнай оройуон анал туругун биэрии туһунан” Саха Республикатын сокуонугар уларытыылары киллэрии туһунан уонна “Саха Республикатын муниципальнай тэриллиилэрин сирдэрин кыраныыссатын быһаарыы уонна кинилэргэ куорат уокуругун анал туругун сүктэрии туһунан” Дьокуускай куорат Думата киллэрбит республика сокуонун барыла дьүүллэһилиннэ. Бу сокуон барыла киин куорат уонна Мэҥэ-Хаҥалас улууһун икки ардыларынааҕы кыраныыссаҕа техническэй сыыһаны туоратыы уонна туһанылла сылдьар чахчыга олоҕуран көннөрүүнү киллэрии бэрээдэгинэн көрүлүннэ.

Ол курдук киин куорат Нам уонна Мэҥэ-Хаҥалас улуустарын кытта тиксиһэр сирин кыраныыссата справочнай карта формулярыгар 2002 сыллаахха ыам ыйын 6 күнүгэр киин куорат сирин курдук киирэн сылдьар. Оттон ити кыраныыссаҕа ыйыллар сир “Мааркин Арыыта” былыргыттан бүгүҥҥэ диэри Мэҥэ-Хаҥалас улууһун муниципальнай оройуонун оттуур сиринэн буолар. Барылга ити ыйыллар кыраныыссаҕа баар сири дьүүллэһии кэмигэр Российскай Федерация сокуоннарыгар баар сорох “кистэлэҥ суолталаах сирдэр” диэн категория баарыгар балачча ырытыһыы, быһаарсыы тахса сырытта. Киин куорат Думатын уонна дьаһалтатын эппиэттээх үлэһиттэрэ сокуон барылыгар итини учуоттуурга эттилэр. Ол гынан баран Василий Местников, Ил Түмэн сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа баайыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин председателэ Владимир Прокопьев уонна тыа сиригэр уонна аграрнай политикаҕа сис кэмитиэтин председателэ Дмитрий Саввин бэлиэтээбиттэринэн, сокуоннарга киһи кистиирэ улахан туох да суоҕун быһыытынан, Ил Түмэн государственнай-правовой управлениета киллэрбит этиилэрин учуоттаан туран, барылы ылынар сөптөөх. “Итинник сирдэргэ туох кистэлэҥэ кэлиэй эрээри, биһиги дойдубут сокуонун сорох ирдэбилэ оннук. Бүгүн ким баҕарар GPS ньыматынан хайа баҕарар сири булан көрөр кыахтаах. Биһиги бу сокуону ылынарбыт ордук”, – диэтэ Владимир Прокопьев. “Олох кистэлэҥ диэн эбитэ буоллар, бу сокуоҥҥа көннөрүүнү төрүт да киллэрэ сорунуллубат этэ”, – диэн бэлиэтээтэ Василий Местников.

Депутаттар бу сокуон барылыгар киирбит этиилэри учуоттаан, үөһэ ахтыллыбыт республика сокуоннарыгар уларытыыны киллэрэр сокуон барылын иккис уонна бүтэһиктээх ааҕыыга ылынарга куоластаатылар уонна Ил Түмэн уочараттаах пленарнай мунньаҕын көрүүтүгэр киллэрэргэ быһаардылар.

Иккиһинэн, кэмитиэккэ “Саха Республикатыгар муниципальнай сулууспа туһунан” республика сокуонугар уларытыылары киллэрии туһунан” Ил Түмэн вице-спикерэ Ольга Балабкина көҕүлээн киллэрбит Саха Республикатын сокуонун барыла ырытыллан ылылынна. Депутаттар манна 9 пуунтан турар үксэ терминнэргэ көннөрүүлэри дьүүллэстилэр итиэннэ сокуон барылыгар Ил Түмэн государственнай-правовой управлениетын итиэннэ республика прокурорун этиилэрин киллэрэн туран, барылы иккис уонна бүтэһиктээх ааҕыыга ылыннылар.

Түмүккэ норуот депутаттара “Саха Республикатыгар түөлбэнэн бэйэни салайыныыны сайыннарыы туһунан” Ил Түмэн уурааҕын барылын көрдүлэр. Василий Местников этэринэн, Россия атын регионнарыгар түөлбэнэн бэйэни салайыныыга (ТОС) киирэн, дьон-сэргэ олохтоох суолталаах боппуруостары миэстэтигэр нэһилиэнньэ уопсай күүһүнэн быһаара олорор холобурдарын аҕалла. Ол курдук Коми Республикатыгар түөлбэнэн салайыныы киирбитэ ырааппыт. Түөлбэнэн салайыныыга олохтоох боппуруостар 25 %-ра субуотунньугунан, 75 %-на бюджет үбүнэн быһаарыллар. “Ааспыт сылга биһиги Уус-Алдан улууһун Лөгөй нэһилиэгэр түөлбэнэн салайыныыны регистрациялаабыппыт уонна Саха Республикатыгар түөлбэнэн салайыныыны тэрийии туһунан Ил Түмэн уурааҕын барылын бэлэмнээбиппит. Соторутааҕыта республика Ил Дархана Егор Борисов илин эҥэр улуустар баһылыктарын уонна эдэр баһылыктары кытта көрсүһүүтүгэр биһиги республикабытыгар түөлбэнэн бэйэни салайыныыга киирэр кэм кэлбитин бэлиэтээбитэ. ТОС – нэһилиэнньэ олохтоох салайыныыга кыттыытын көрүҥнэриттэн биирдэстэрэ буолар. Биһиги быйыл бу сокуон барылын ылыныах тустаахпыт”, – диэн бэлиэтээн эттэ Василий Местников.

Республика Ил Дарханын уонна Правительствотын дьаһалтатыттан олохтоох салайыныы боппуруостарыгар департамент салайааччытын солбуйааччы Валентина Румянцева департамент Ил Түмэн туһааннаах уурааҕын өйүүрүн, ол гынан олохтоох салайыныы сайдыытын Концепциятын ылыныы туһунан пууну уураахтан устар сөптөөҕүн туһунан эттэ. Олохтоох салайыныы сайдыытын Концепцията 2016 сыл кулун тутарыгар ыытыллыахтаах муниципальнай тэриллиилэр баһылыктарын V съеһигэр ылыллара сабаҕаланар, онон билигин ити Концепцияны бэлэмнээһин үлэтэ бара турар. Сис кэмитиэт чилиэннэрэ бу уурааҕы ырытан көрөн баран, ылыннылар.

Ил Түмэн пресс-сулууспата.