Дойдуга, Дүпсүҥҥэ иһирэх көрсүһүүлэр

Үгэс буолбут Саҥа дьыл иннинээҕи бу көрсүһүү 2000 сыллартан саҕаламмыта уонна тиһигин быһа илик. Оччолорго өрөспүүбүлүкэ салалтата федеральнай былаастар иннилэригэр аҕыйах үөрэнээччилээх оскуолалары уонна кыра бөһүөлэктэри оннунан хаалларары туруорсан киирсэ сылдьар кэмэ этэ.

Ол кэмҥэ Александр Жирков Москваҕа: «Биһиэхэ аҕыйах киһи олорор кыра бөһүөлэктэрэ элбэхтэрэ бу Саха сирин итэҕэһэ буолбатах, бу – тыйыс айылҕалаах хотугу уһук сирдэри баһылааһыҥҥа тирэх буолбут биһиги өрөспүүбүлүкэбит уратыта буолар, ол аахсыллыах, өйөнүөх тустаах», — диэн туруорбута. Ити киирсиилээх кэмнэргэ «аҕыйах үөрэнээччилээх (малокомплектнай) оскуолалар» диэн өйдөбүл өрөспүүбүлүкэ уонна Арассыыйа Федерациятын сокуоннарыгар киллэриллибитэ. Маннык дьаһаныы биһиги үгүс кыра түөлбэлэрбитин харыстыырга сүрүн тирэх буолбута.

Ахсынньы 26 күнүгэр Хапчаҕай бөһүөлэгэр буолбут көрсүһүүгэ норуот депутата, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун уонна Дойду нэһилиэгин салалталара олохтоохтору кытта сүбэнэн туруоруммут соруктара халбаҥа суох туолан иһэллэрин бэлиэтээтилэр.

Ол курдук, сабыллар куттал суоһаабыт Хапчаҕай түөлбэтигэр бастаан саҥа эмп-томп дьиэтэ, онтон киэҥ-куоҥ культура, спорт дьиэтэ тутуллубуттара, бөһүөлэк уу ылбат үрдүк сиргэ көһүүтэ саҕаламмыта, саҥа микрорайон тэриллибитэ. Нэһилиэк холбоһуктаах хаһаайыстыбата тэриллэн 60 сүөһү турар хотоно тутуллубута, хамнастаах үлэһиттэр баар буолбуттара.

Оскуола уонна оҕо саада сабыллыбатахтара. Үһүөйэх эрэ оҕолоох хаалбыт оскуолаҕа билигин оскуола-сад буолан, сүүрбэттэн тахса оҕо үөрэнэр-иитиллэр, толору штат көрүллэр. Эдэр исписэлиистэргэ анаан быйыл түөрт квартиралаах саҥа дьиэ тутуллан үлэҕэ киирдэ.

Аны, бу кэлэр 2020 сыл саҥатыгар олохтоохтор бары өртөн ыра оҥостубут баҕа санаалара туолуоҕа. Ол курдук,  олунньу ыйга Дойду нэһилиэгэр 35 миэстэлээх, толору хааччыллыылаах саҥа оскуола дьиэтэ тутуллан үлэҕэ киириэҕэ. Оскуола тутуута Александр Жирков уонна Мэҥэ-Хаҥалас улууһун баһылыга Николай Старостин тус хонтуруолларыгар баар.

Олохтоохтору кытта Саҥа дьыл иннинээҕи көрсүһүүгэ Александр Жиркову кытта Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин уонна наукаҕа миниистирэ Владимир Егоров, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун баһылыга Николай Старостин, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Павел Сазонов уонна Мэҥэ-Хаҥалас улууһун үөрэҕин управлениетын салайааччыта Ирина Черкашина кытыннылар. Александр Жирков нэһилиэк дьонун-сэргэтин иннигэр нэһилиэк баһылыга Федор Федоровка, Николай Старостин баһылыктаах улуус салалтатыгар кэскиллээх, таһаарыылаах үлэлэрин иһин махтал тылларын эттэ, инники өттүгэр ситиһиилэри баҕарда.

Дойду нэһилиэгин олохтоохторо кэлбит ыалдьыттары үөрэ-көтө, сэргэхтик көрүстүлэр. Үгүс сылларга нэһилиэги салайбыт үлэ бэтэрээнэ, нэһилиэк, улуус ытыктабыллаах киһитэ Карл Алексеевич Варламов бэйэтин харда тылыгар биир түөлбэлээхтэрин санаатын түмэн: «Бэйэбит талбыт дьокутааппытыгар, улууспут, нэһилиэкпит салайааччыларыгар махтал тылларын этэбит. Биһиги эһиги үлэҕитин мэлдьи кэтээн көрөбүт-истэбит. Хайа баҕарар таһымҥа күүскэ ылсаргытын өйүүбүт. Эһиэхэ эрэнэбит, кытаатыҥ, доруобай буолуҥ, үлэҕит өссө ситиһиилээх буоллун», — диэн алгыс иһирэх тылларын эттэ.

Көрсүһүү түмүктэниитигэр Саха сирин парламенын бастакы вице-спикерэ Александр Жирков, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин уонна наукаҕа миниистирэ Владимир Егоров уонна Мэҥэ-Хаҥалас улууһун баһылыга Николай Старостин нэһилиэк оҕолоругар барыларыгар Саҥа дьыллааҕы бэлэхтэри туттардылар, олохтоохтору саҥа үүнэр сылынан эҕэрдэлээтилэр.

Өрөспүүбүлүкэ, улуус салайааччылара Саха сирин биир баай историялаах, үтүөкэн сирдээх-уоттаах нэһилиэгин олохтоохторун кытта сүбэ мунньахтара сылаас чэйдээх, истиҥ кэпсэтиилээх иһирэх көрсүһүүгэ кубулуйда.

Ил Түмэн бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Александр Жирков Уус-Алдан улууһун Дүпсүн нэһилиэгэр үөрэх, доруобуйа харыстабылын уонна култуура тэрилтэлэрин үлэлэрин билистэ. Аан бастаан «Сардаҥа» уһуйаан саҥа дьиэтин тутуллуутун хаамыытын кытта билистэ, тутааччылары, уһуйаан үлэһиттэрин кытта көрүстэ. Дүпсүҥҥэ  50 миэстэлээх саҥа уһуйаан дьиэтэ «Сахам сирэ XXI үйэҕэ» өрөспүүбүлүкэтээҕи Үтүө дьыала хамсааһын чэрчитинэн тутуллар. Өр күүтүүлээх оҕо саадын дьиэтэ 2020 сыл олунньу-кулун тутар ыйыгар үлэҕэ киирэрэ былааннанар.   

Салгыы  Александр Жирков учаастактааҕы балыыһа үлэһиттэрин көрүстэ. 100 саастаах улуус, өрөспүүбүлүкэ биир кырдьаҕас балыыһата күн бүгүн ыарыһахтары көрөр-истэр, эмтиир аныгы анал медицинскэй, онтон да атын тэриллэринэн балайда  хааччыллан олорор. Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх бырааһа  Прасковья Алексеева салалтатынан 22 эмп үлэһитэ нэһилиэк дьонун-сэргэтин туругун көрөр-харайар.
Александр Николаевич Дүпсүн орто оскуолатын, В.В. Никифоров-Күлүмнүүр аатынан технопарка салалталарын кытта көрсүһүүтүгэр инновационнай ситим сайдыытын сүрүн тосхоллорун, баар кыһалҕалар тула кэпсэтии буолла. Уус-Алдан улууһун үөрэх управлениетын начальнигын солбуйааччы Данил Жирков, Дүпсүн нэһилиэгин баһылыга Ивамар Соловьев, В.В. Никифоров-Күлүмнүүр аатынан технопарка дириэктэрэ Гаврил Кудрин, Н.И. Жирков аатынан Дүпсүннээҕи орто оскуола дириэктэрэ Валерий Рожин бу үлэҕэ Ил Түмэн бастакы вице-спикерин кытта бэйэлэрин санааларын үллэһиннилэр.
Ил Түмэн бастакы вице-спикерэ Дүпсүн учаастактааҕы балыыһата төрүттэм­митэ 100 сылыгар аналаах тэрээһиҥҥэ кытынна. Тэрилтэ кэлэктиибин Уус-Алдан улууһун баһылыга Алексей Федотов, оройуоннааҕы киин балыыһа сүрүн бырааһа Анна Петрова уонна да атын ыҥырыылаах ыалдьыттар эҕэрдэлээтилэр.  Александр Жирков Дүпсүн нэһилиэгэр бастакы эмтиир-томтуур тэрилтэ арыллыытыгар кинилэр биир дойдулаахтара, ол саҕана уобаластааҕы земскэй управа бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит Василий Васильевич Никифоров-Күлүмнүүр улахан өҥөлөөҕүн бэлиэтээтэ. «Кини быһаччы ыйыытынан, Саха сирин улуустарыгар, нэһилиэктэригэр уонча саҥа балыыһа уонна оскуола арыллыбыта. Инньэ гынан, Дүпсүн нэһилиэгэр фельдшерскай пуун тэриллиитэ — эмиэ кини аатын кытта ситимнээх», — диэтэ Александр Николаевич.
Александр Николаевич оҕо саадын үлэһиттэригэр Ил Түмэн сис кэмитиэтин бочуоттаах грамотатын, Ил Түмэн бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччытын махтал суругун туттартаата.
Дүпсүн нэһилиэгин олохтоохторо, коллегалара, улууска, өрөспүүбүлүкэҕэ доруобуйа харыстабылын тиһигин үлэһиттэрэ 30 сыл устата Дүпсүн учаастактааҕы балыыһатын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбит Прасковья Николаевна Алексееваҕа Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх бырааһын үрдүк аата иҥэриллибитинэн истиҥник эҕэрдэлээтилэр.

 Ил Түмэн пресс-сулууспата