Сөмөлүөтүнэн олохтоох тиэйиини субсидиялааһын тула

Ол курдук, пассажирдары сал­гын тырааныспарынан олохтоох (регионнааҕы) тиэйиини тэрийиигэ өйөбүлү оҥорор сыалтан Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурук субъектарыгар туспа бырагырааманы оҥорорго Саха сирин парламентарийдара этии киллэрдилэр.
Ил Түмэн предприниматель­ство­ҕа, туризмҥа уонна инфра­струк­тура сайдыытыгар сис кэми­тиэтин бэрэссэдээтэлэ Игорь Гри­горьев «Уһук Илин федеральнай уокурукка авиациянан тиэйиини субси­дия­лааһын” диэн этиитигэр ити туһунан иһи­тиннэрдэ.
Игорь Григорьев бэлиэтээбитинэн, Саха сирэ, бэйэтин иэнинэн Россия саамай бөдөҥ субъега, бүгүҥҥү күҥҥэ диэри ойдом олохсуйбут, тырааныспар сырыытыгар саамай эрэйдээх ре­гионунан буоларын быһыытынан, ити экономика сайдыытыгар, ордук регионнар икки ардыларынааҕы уонна тас эргиэн сибээстэригэр туһаайыллар салааларга, ону сэргэ өрөспүүбүлүкэ нэһилиэнньэтигэр тырааныспар тии­һимньилээх буолуутугар мөлтөхтүк сабыдыаллыыр.
«Саха сирин 10 тыһ. кв. км иэни­гэр 1,7 км уопсай туһаныллар тимир суол тиксэр (Уһук Илиҥҥэ – 13, Россия үрдүнэн – 50 км). 1 тыһ. кв. км иэҥҥэ уопсай туһаныллар кытаанах бүрүөһүннээх массыына суола – 2,4 км (федерация субъектарын ортотугар 78-с миэстэ), бу Россия орто көрдөрүүтүттэн 11 төгүл намыһах уонна Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурук орто көрдөрүүтүттэн — 2,3 төгүл», — диэтэ өрөспүүбүлүкэ народнай депутата.
Парламентарий бэлиэтээбитинэн, салгын тырааныспара гражданнар өрөспүүбүлүкэ иһигэр, атын региоҥҥа да көтөллөрүгэр альтернативата суох айанныыр кыахтарынан буоларын бэлиэтээтэ. Маныаха уматыгы тиэрдии уустугун кытта сибээстээх аэропортар үрдүк ставкалара, кыраһыын сыана­тыгар ноҕуруускалар авиабилиэт сыаната үрдүүрүгэр сабыдыаллыыллар.
Олохтоох ис авиалинияларга тиэ­­йиилэри субсидиялааһыҥҥа Саха сирин таһымыгар ылыллар дьаһаллар нэһилиэнньэ хамсааһыныгар дьа­йыылара кыра. Ол курдук, өрөс­пүүбүлүкэ иһинээҕи маршруттары ортотунан 964 км ыллахха, нэһилиэнньэ сөмөлүөтүнэн айаннааһына сылга 200 пассажир/килэмиэтиргэ тэҥ — Россия Федерациятын үрдүнэн орто көрдөрүүттэн 7 төгүл намыһах.
“РФ Бырабыыталыстыбатын 2013 с. ахсынньы 25 к. 1242 №-дээх уурааҕынан бигэргэммит субсидиялары биэрии Быраабылаларыгар Саха сирин 24 ыраах сытар нэһилиэнньэлээх пууна киллэриллибит. Маныаха нэһилиэнньэ аҕыйаҕынан, сирдэр икки ардылара ыраахтарынан, көтөр-түһэр балаһалар туруктара мөлтөҕүнэн, регионнар икки ардыларынааҕы быһа тиэйии 5 эрэ аэропортан оҥоһуллар. Онтон хаалбыт, сылы эргиччи авиациянан эрэ сибээстэһэр кыахтаах 19 нэһи­лиэнньэлээх пуун олохтоохторо авиа­­циянан тиэйии федеральнай быра­гырааматынан туһанар кыахтара, дьиҥэр, суох”, — диэн кэпсээтэ Игорь Григорьев.
Өрөспүүбүлүкэ парламена ити боппуруоһу Ил Түмэн Күннэрин ыытыы чэрчитинэн Федерация Сэбиэтин көрүүтүгэр таһаарбыта. Федерация Сэбиэтин «Саха Өрөспүүбүлүкэтин социальнай-экономическай сай­дыытыгар судаарыстыба өйөбүлүн туһунан” 2017 с. ахсынньы 26 к. 626 №-дээх уурааҕынан сылы эргиччи сиринэн сибээстэһэр кыахтара суох нэһилиэнньэлээх пууннартан бөдөҥ куораттарга диэри аара аэропорка тохтоон, салгын аалын уларытан пассажирдары тиэйэр салгын ты­раа­ныспарын тэрилтэлэригэр феде­ральнай бюджеттан субсидияны аныыр кыаҕы көрөрүгэр РФ Быра­­быы­т­а­­лыстыбата сорудахтаммыта.
РФ Бырабыыталыстыбатын 2018 с. олунньу 13 к. 150 №-дээх уураа­ҕынан, субсидиялары биэрии Бы­раа­былаларыгар уларытыылар кил­лэриллибиттэрэ, ол иһигэр РФ су­бъегын бюджетыттан хос үбүлэнэр субсидияланар маршруттар кэрис­кэлэригэр сөмөлүөттэр аара түһэн ааһар, салгын аалын биир тиибин атыҥҥа уларытар маршруттара ордук быраабынан туһаналларын туһунан этиллэр. Маныаха сөмөлүөт айаҥҥа турунар пууна уонна аара түһэр пууна РФ араас субъектарын сирдэригэр баар буолуохтаахтар.
Онон ыраах сытар нэһилиэнньэлээх пууннартан Россия киин куораттарыгар диэри аара Дьокуускайга түһэн ааһар маршруттары субсидиялааһын боп­пуруоһа быһаарылла илигин, нэһи­лиэнньэ уруккутун курдук федеральнай бырагырааманан туһанар кыаҕа суо­ҕун парламентарий быһаарда. Ол курдук, аара сөмөлүөт түһэр сиринэн Дьокуускай куорат буолар, оттон сөмөлүөт айанын саҕалаабыт сириттэн аара түһэн ааһар пуунугар диэри маршрута биир субъект иһигэр баар буоллаҕына, ол субсидияламмат.
Манан сибээстээн Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурук субъектарыгар салгын тырааныспарынан пасса­жир­дары олохтоох тиэйиини тэрийиини өйүүр сыалтан Ил Түмэн туспа быра­гырааманы оҥорорго этиилээх.