Бюджет көннөрүүлэри ирдиир

Пленарнай мунньах бастакы күнүгэр дьокутааттар тиһэҕэр тиэрдибэтэх «2019 сылга уонна 2020-2021 былааннаах с.с. Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай бюджетын туһунан» СӨ сокуонугар уларытыылары киллэрии туһунан» сокуон барылын дьүүллэһии иккис күҥҥэ салҕанан барда.

Бюджекка уларытыыны киллэрии, быраабыла курдук, тус сыаллаах үп-харчы эбии киириитин, сабаҕаланар сүрүн көрдөрүүлэри уонна бастакы уочараттаах социальнай ороскуоттары чуолкайдааһыннары кытта сибээстээх буолар. Ол курдук, сокуон бу барылын ылыллыыта, өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай бюджетын сүрүн параметрдара хамсатыылаах өттүгэр уларыйыыларыгар олук ууруохтаах.

Сокуон барыла бу сылга судаарыстыбаннай бюджет дохуотун уопсай кээмэйэ 2 795 778 тыһ. солк. улаатарын көрөр. Дохуоттаах чааһа, сабаҕалааһын көрдөрүүлэринэн, 203 849 065 тыһ. солк. тэҥнэһиэҕэ. 2020 сылга дохуот уопсай кээмэйэ 575 758 тыһ. солк. улаатан, 173 317 831 тыһ. солк., 2021 сылга 156 536 тыһ. солк. улаатан 178 117 177 тыһ. солк. тэҥнэһиэҕэ.

Бу сылга ороскуот уопсай кээмэйэ 11 648 778 тыһ. солкуобайынан улаатыахтаах. Ол иһигэр 1 979 734 тыһ. солк. тус сыаллаах төннөрүллүбэт харчы суотугар. Бу харчыттан 1 776 296 тыһ. солкуобайа бэдэрээлинэй үбүлээһин  суотугар буолар.

Бюджет ороскуоттаах чааһа 213 837 229 тыһ. солк. тэҥнэһиэҕэ. 2020 сылга 575 758 тыһ. солк. 2021 сылга  156 536 тыһ. солк. улаатыаҕа. Бюджет дэпэссиитэ бу сылга 9 988 164 тыһ. солк. тэҥнэһиэҕэ. 2020 уонна 2021 с.с. дэпэссиит кээмэйэ уларыйыа суоҕа.

Бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлэ Владимир Солодов этэринэн, өрөспүүбүлүкэ ааспыт сылга бэдэрээлинэй киин тус сыаллаах үбүлээһинин чэрчитинэн 1,7 млрд. солк. ылбыт. Бу Дальнай Востоктааҕы бэдэрээлинэй уокурукка саамай намыһах үбүлэнии. Бу сылга итинник үбүлээһин улаатан, 6,5 млрд солк. тэҥнэспит.  Бу харчыга кардиология киинин, оҕо доруобуйатын  чэбдигирдиигэ сылы эргиччи үлэлиир лааҕыр, оскуола тутуулара ыытыллыахтара.

— Үбү-харчыны орос­куоттааһыҥҥа уонна сөптөөх түмүктэри ситиһиигэ биһиэхэ улахан арыттаһыылар баалларын үөһэ, өссө ол итэҕэстэрбит сыл  аайы хатылана турар уопсай «дьарҕа ыарыыга кубулуйдулар», — диир  бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлэ. — Бүгүн судаарыстыбаннай бырагыраамалар бүттүүн систиэмэлэрин хос ырытан көрүү наадата үөскээтэ.  Бу манна мунньахха Аартыка боппуруоһа туруорулунна. Өрөспүүбүлүкэ Хотугу сиргэ уонна Аартыкатааҕы зонаҕа быһаччы сыһыаннаах сокуоннардаах, оттон ол сокуоннар үбүлэнэр мэхэньиисимнэрэ ырытан оҥоһуллубатахтар. Ол түмүгэр, олоххо кыайан үлэлээбэт сокуоннар кумааҕыга суруллубуттарынан эрэ сылдьаллар.

Олорор дьиэлэри тутууга албыннаппыт кыттыгастаахтар. Бу Арассыыйа бүттүүнүн үрдүнэн баар проблема. Ол аата судаарыстыба бэйэтэ быһаарыахтаах диэххэ эмиэ сөп. Ол эрэн, холобур, өрөспүүбүлүкэ олохтооҕун кыһалҕата – бу барыбытын таарыйар боппуруос.  Албыннаппыт дьиэҕэ кыттыгастаахтары өйүүр дьаһаллар ырытан оҥоһулланнар, көмөлөөх илиини уунуу бүтүн систиэмэтэ олохтонуохтаах. Оччотугар эрэ түмүктэр баар буолуохтара. 2020 сылтан үлэлиэхтээх судаарыстыбаннай бырагыраамалар саҥа тутулларын дьүүллэһиигэ көхтөөхтүк кыттаргытыгар ыҥырабын.

Кэпсэтиигэ Виктор Губарев, Алексей Еремеев, Андрей Находкин, Гаврил Парахин, М.Христофорова  кытыннылар. Дьокутааттар өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай иэһэ кыччааһын диэки (1млрд 181 мөл. солкуобайынан) иэҕиллибитин бэлиэтээтилэр.

Бюджет сокуонугар уларытыылары киллэрэр туһунан барыл бүтэһиктээх ааҕыыга ылылынна. Бюджекка уларытыылары, көннөрүүлэри киллэрии бэс ыйынааҕы пленарнай мунньахха былааннанар.

Салгыы кыра кыраадыстаах итирдэр утахтары  розничнай атыыга таһаарары бобор, булт туһунан уонна булт ресурсаларын харыстааһын, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр элбэх оҕолоох ыал анал туругун туһунан сокуоннар барыллара  дьокутааттар ортолоругар көхтөөх кэпсэтиини таһаара сырыттылар. Пленарнай мунньах үлэтин түмүктээтэ.