Дьон-сэргэ эрэлин толорон

Ил Дархан биир сыллаах үлэтин түмүгүнэн санаалар

Былырыын балаҕан ыйын 9 күнүгэр өрөспүүбүлүкэбит кэскилин түстүүр күммүт тосхойбута. Дьон-сэргэ быыбардыыр учаастактарга тиийэн Өрөспүүбүлүкэ баһылыгын талбыттара. Ону кытта Ил Түмэн депутаттарын уонна Дьокуускай куорат мэрин быыбара буолбута. Айсен Николаев дьонун-сэргэтин итэҕэлин ылан, Ил Дархан дуоһунаһыгар официальнайдык киирбитэ. Онтон ыла биир сыл ааста. Кини үлэтин туһунан депутаттар санааларын эттилэр.

Ньурба улууһун депутаттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Сергей Евсеев:

— Өрөспүүбүлүкэ Аҕа баһылыгынан үлэтин Айсен Николаев олус үрдүк таһымнаахтык саҕалаабыта. Норуот үгэһигэр ытыктабыллаах сыһыанын, инникини анаарар дьоҕурун, бары үлэҕэ ыпсарыылаах сыһыанын биһиги көрдүбүт. Кини билиитин таһыма далааһыннаах. Кини анаарар дьоҕурдааҕа үлэтигэр олус туһалыыр. Ол курдук, өрөспүүбүлүкэ бюджетын туолуутугар уустук кэмнэр бүрүүкээбит кэмнэригэр кини Ил дархан дуоһунаһыгар киирбитэ. Дьоҕурдаах финансист буолан, сөптөөх быһаарыыны тобулан, үп өттүнэн энчирээбэтибит. Ол курдук алмаас хампаанньатын кытта дивиденд бэлиитикэни уларытан, өрөспүүбүлүкэ хааһынатыгар эбии үп киирэрин ситиспитэ. Маны таһынан кини федеральнай былааһы кытары сөптөөх сыһыан олохтообута кэрэхсэбиллээх. Ол курдук булгуччулаах медицинскэй страховкалааһын салаатынан эбии үп көрөрү ситиспитэ.  Айсен Николаев өрөспүүбүлүкэтин ханык баҕарар муннугар олорор дьон кыһалҕатыттан туора турбатын көрдөрдө. Биир сыл устатын тухары кыһалҕалаах улуустарга миэстэтигэр тиийэн, үлэни-хамнаһы кытары билистэ, кыһалҕаларын быһаарда. Аны быйыл Саха сирин историятыгар улахан суолталаах түгэн буолла. Аллараа Бэстээххэ диэри тимир суол кэллэ. Таһаҕас таһылларын таһынан, дьон тимир суолунан атын регионнарга айанныыр кыахтанна. Бу үлэ эмиэ өрөспүүбүлүкэ салалтатын көмөтүнэн түргэнник киирдэ дии саныыбын.

“Эдьигээн эбэҥки национальнай оройуона” муниципальнай улууһун депутаттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Вадим Тарасенко:

— Айсен Николаев Ил дархан дуоһунаһыгар киирбитин кэннэ, аппаратын сарбыйбыта. Ол гынан баран, кини Арктика сайдыытын боппуруостарынан саҥа министиэристибэ тэрийбитэ. Ол биһиэхэ, хоту улуустарыгар болҕомто улаханын туоһулаабыта. Ону кытта быйыл РФ Президенин саҥа ыйаа­ҕынан дойду Арктикатын зонатыгар Абый, Дьааҥы, Үөһээ Халыма, Эдьигээн, Муома, Өлөөн, Орто Халыма, Эбээн Бытантай улуустара киирдилэр. Бу иннинэ федеральнай таһымҥа Саха сирин биэс оройуона — Аллайыаха, Анаабыр, Булудҥ, Аллараа Халыма уонна Усуйаана киирэллэрэ. Онон Саха сирин 13 хотугу улуустара федеральнай таһымҥа Арктика зонатыгар киирдилэр. Бу олус сөп быһаарыы. Мантан антах биһиги оройуоннарбытыгар болҕомто улаатыа, сайдыы суолугар тосхоллонуохпут диэн эрэл баар. Айсен Николаев тохсунньу ыйыгар биһиги оройуоммутугар кэлэ сылдьыбыта. Оройуоммут олоҕун-дьаһаҕын кытта билсибитэ. Хаһыс да сылын туруорсубут экокултуурунай киин тутуутугар сөбүлэҥ биэрбитэ. Эдьигээн бөһүөлэгэ култуурунай киинэ суох 5 сылын олордо. Балаҕан ыйыгар киин дьиэтин бастакы атаҕын түһэрдилэр. 2021 сылга киин дьиэтэ үлэҕэ киириэхтээх. Маны таһынан Ил Дархан хотугу оройуон олохтоохторугар сир, баай-дуол уонна тырааныспарт нолуогун тохтотто, ол биһиэхэ сыһыаннаан олус туһалаах быһыынан буолар. Айсен Николаев 2019 сылы Сомоҕолоһуу сылынан биллэрбитэ. Онон бары түмсэн, өрөспүүбүлүкэбит кэскилин туһугар үлэлиэхпит.

Сунтаар улууһун депутаттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Ульяна Попова:

— Былырыын Ирэлээххэ, Бүлүү өрүстэргэ тахсыбыт экология эмсэҕэлээһин кэннэ “АЛРОСА”  хампаанньаны кытта үлэни ыытан анал экологическай бырагыраа­ма ылылынна, ол чэрчитинэн скважиналарга үлэлэр саҕаланан эрэллэр. Аан дойду балысханнык сайда турар кэмигэр ыраах сытар нэһилилэнньэлээх пууннар хаалан хаалыа суохтаахпыт. Ол инниттэн билигин өрөспүүбүлүкэбитигэр Интернет ситимин киллэрии үлэтэ барар. Сунтаарбытыгар оптоволокно тиһигинэн 4G сибээс киирдэ. Билигин барыта электроннай ньыманан информацияны атастаһыы кэмэ. Онон үлэбит тэтимирдэ.

Федеральнай суолталаах Бүлүү суола оҥоһулларыттан үөрэбит. Бүлүү бөлөх улуустарыттан биһиги Сунтаарбыт уһук сытар буолан, үрэхтэргэ, Марха өрүс нөҥүө муоста тутулларыттан уонна былааҥҥа киирбитэ эмиэ олус үөрдэр. Өрөспүүбүлүкэ бюджетын боппуруостарыгар «АЛРОСА” хампаанньаны  кытта уустук кэпсэтии ыытан, бүддьүөт дохуоттаах чааһа туоларын ситиспитэ. Национальнай бырайыак чэрчитинэн кэскиллээх социальнай тутууларга киин бюджеттан эмиэ үгүс үп көрүллэр. Ол барыта, өрөспүүбүлүкэ сөптөөх үлэтин түмүгэр буолар дии саныыбын. Элбэх оҕолоох ыалга субсидияны биэрэр бырагырааманы үбүлээһин кээмэйэ улаатта. Онон элбэх ыал туһаныа диэн эрэл баар.

Эдэр специалистарга бол­ҕом­то улахан. Быйыл “Миниистир” дьылабыай оонньуу олус сонуннук ыытылынна. Айсен Никоалев улуус баһылыктарын кытта үлэтин көдьүүстээхтик саҕалаата. Улуус баһылыктара өрөспүүбүлүкэ салалтатын кытары өрөспүүбүлүкэ сайдар стартегиятын оҥорууга бииргэ үлэлэстилэр, бырайыак оҥорон көмүскээтилэр. Бэрт хамсааһын дии саныыбын. Айсен Николаев нэһилилэнньэни кытары быһа эфирга тахсан, дьон кыһалҕатын истэрэ эмиэ үлэтэ туһалаах буоларыгар көмөлөһөрө саарбаҕа суох.

“Өлөөн эбэҥки национальнай оройуон” муниципальнай оройуон депутаттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Альгис Сергеев:

— Айсен Сергеевич Ил Дархан дуоһунаһыгар киирэн баран үлэлээбит кэмигэр бэлиэ тугэннэри ылан көрөр буоллахха, хоту улуустарыгар улахан болҕомто уурулунна. Ол курдук Өрөспүүбүлүкэ салалтата биэс хоту оройуоннарыгар федеральнай суолталаах Арктическай зонага эбии аҕыс оройуону киллэрэргэ үлэлэспитин тумугэр, Арассыыйа Президенэ Ыйаах таһаарбытын биһиги бары бэлиэтээбиппит. Ол аҕыс оройуон иһигэр биһиги оройуоммут эмиэ киирбитэ. “Олохтоох кадрдары промышленностка” бырайыак үчүгэйдик үлэлээн, өрөспүүбүлүкэ элбэх олохтоохторо бөдөҥ бырамыыссыланнай хампаанньаларга үлэҕэ киирдилэр. Өлөөн ыччатыгар бу бырайыак эмиэ олус туһалаах буолла. Үгүс киһи үлэлэннэ.

Бу саас Саха сирин бырабыыталыстыбата “Ростелекому” кытары “Удачнай-Харыйалаах-Өлөөн” хайысхатынан оптоволокно сибээс лииньийэтин тардыыга бииргэ үлэлэһэр туһунан сөбүлэҥи баттаста. Онон Өлөөн улууһа түргэн тэтимнээх интэриниэккэ 2020 сыл бүтүөр дылы холбонуохтаах. ВОЛС кэллэҕинэ улуус ВРПта биэс бырыһыан улаатара чуолкай.

Сардаана КУЗЬМИНА

Читайте свежий номер газеты по указанной ссылке.

Уважаемые читатели!

1. Покупая электронную версию Издания, вы осознаете, что покупаете ее исключительно для личного (семейного) пользования. Перепродажа или любая другая передача купленного вами номера газеты третьим лицам запрещается и может преследоваться по закону.
2. Обязанности продавца, в качестве которого выступает Издание, считаются выполненными с момента отправки Покупателю ссылка на скачивание купленного и оплаченного им номера газеты.
3. Стоимость газеты в розницу 30 руб.

ВАЖНО! Иногда, по независящим от Издания причинам, спам-фильтры Покупателя перебрасывают письмо с заказанной вами ссылкой в папку «Спам». Поэтому если вы не получили от нас автоматически сгенерированного письма со ссылкой, для начала проверьте папку «Спам». Если его нет и там — обращайтесь в нашу редакцию.