Саха Сирэ умнубат

Ытыктабыллаах ааҕааччылар, Саха сирин олохтоохторо! Бүгүн долгуйан уонна киэн туттан биһиги саҥа «Якутия Помнит» («Саха сирэ умнубат») анал бырайыакпытын билиһиннэриэхпит. Бу бырайыак Саха сирин буойуннарын, тыыл үлэһиттэрин, сэрии огдооболорун, тулаайахтарын уонна оҕолорун туһунан өйдөбүлү кинилэр сыдьааннарын уонна биир дойдулаахтарын ахтыыларынан уонна кэпсээннэринэн, историяҕа харыстаан хаалларар сыалтан Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 75 сылыгар уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Ийэ дойдуга бэриниилээх буолуу сылыгар саҕаланар.

Манна sakhaparliament.ru сайтыгар норуот электроннай кинигэтин көрүҥүнэн сэриигэ кыттыбыт  саллааттар, тыыл үлэһиттэрин, сэрии огдооболорун, тулаайахтарын уонна оҕолорун, уо.д.а. биир дойдулаахтарбыт тус­тарынан сибидиэнньэлэр мунньуллуохтара.

Саха сирин хас биирдии олохтооҕун туһунан иһитиннэриигэ кини олоҕун суолун туһунан чахчылары мунньан аймахтара, ону сэргэ оскуолалар үөрэнээччилэрин уонна ыччаттар ортолоруттан волонтердар биэрбит сыыппараламмыт дааннайдара киирэллэр. Бу киэҥ хабааннаах бырайыак бүтүн өрөспүүбүлүкэни хабыаҕа диэн сабаҕалыыбыт, ол курдук хас биирдии дьиэ кэргэҥҥэ умнубат, киэн туттар уонна махтанар дьоммут бааллар.

Оттон ити хайдах буолуоҕай? Тустаах киһи туһунан кэпсээн кини хаартыскатын кытта алпаабыт бэрээдэгинэн өрөспүүбүлүкэ куораттарынан уонна улуустарынан тахсыаҕа. Ол аата бэйэ аймаҕын, чугас киһитин чуолкайдык араарыллыбыт системаҕа булар чэпчэки буолуоҕа. Биллэн турар, эһиги аймаххыт туһунан иһитиннэриини сайтка киирээччилэр бары ааҕыахтара. Бүтүн өрөспүүбүлүкэ, дойду уонна аан дойду кини туһунан – Саха сирин албан ааттаах уолун эбэтэр кыыһын туһунан биллин.

Онуоха тугу гынабыт? Анал бырайыак парламент хаһыатын ситимҥэ таһаарыытын сүрүн сирэйигэр, ону сэргэ кини мобильнай версиятыгар туспа модуль быһыытынан баар буолуоҕа. Билигин sakhaparliament.ru сайтын саҥа көрүҥэ, ону сэргэ бырайыак кыттыылааҕын туһунан дааннайдары биэрии механизма оҥоһулла сылдьаллар. Ол эрээри дааннайдары биэрии муҥутуур судургу буолуоҕа диэн эрэннэрэбит. Туох эмэ уустук үөскээтэҕинэ, биһиги волонтердарбыт – «Кыайыы хос сиэннэрэ« көмөҕө кэлиэхтэрэ.

Онон «Якутия Помнит» («Саха сирэ умнубат») анал бырайыак дааннайдара туолан истэҕин аайы, сэриигэ кыттыбыт Саха сирин буойуннарын, тыылга Кыайыыны уһансыбыт, сэрии сылларын ыар кэмнэрин тулуйбут тыыл үлэһиттэрин уонна сэрии огдооболорун, тулаайахтарын уонна оҕолорун туһунан толору хартыынаны биэриэҕэ, Саха сиригэр аан бастаан sakhaparliament.ru. ситимҥэ мунньуллан, аҕа көлүөнэ туһунан чахчылар дэҥҥэ көстөр уонна киэҥ хабааннаах электроннай хомуурунньуктарынан буолуоҕа. Мунньуллар чахчылар чопчу 5 салааҕа араарыллыахтара:

Саха сирин буойуннара

Бүгүн өрөспүүбүлүкэбитигэр ХХ үйэ саамай хаан тохтуулаах сэриитэ таарыйбатах биир да ыала суох. Саха сирэ фроҥҥа 62 тыһыынча киһини ыыппыта, кинилэртэн 40 тыһыынчата кэриҥэ кыргыһыы хонууларыттан эргиллибэтэхтэрэ. Аҕа дойду Улуу сэриитин бары кыргыһыыларыгар кыттыбыт уонна хорсуннарынан аатырбыт, Ийэ дойдуларын иннигэр иэстэрин чиэстээхтик толорбут биир дойдулаахтарбытыгар бу бырайыакпытын аныыбыт.

Тыыл үлэһиттэрэ

Саха сирэ бүтүннүүтэ сарын-санныттан өйөһөн фашизмы утары туруммута, уонунан тыһыынчанан дьон тыылга Кыайыыны уһансыбыттара. Норуоттар иллээх сомоҕо дьиэ кэргэннэригэр баар өрөспүүбүлүкэбит Улуу Кыайыыга бэйэтин дьоһун кылаатын киллэрбитэ уонна дойду оборонатын пуондатыгар 380 мөлүйүөн солкуобайы, 23 киилэ кыһыл көмүһү, 553 киилэ үрүҥ көмүһү ыыппыта. Ону таһынан, Саха сириттэн 40 тыһыынча тонна балык, 90 мөлүйүөн солкуобай суумалаах түүлээх фроҥҥа ыытыллыбыта…

Сэрии оҕолоро

Саха сирин 13,5 тыһыынч олохтоохторо саамай кыра саастарыттан, сэрии сылларыгар төрөөбүттэринэн 40-с сыллардааҕы бары эрэйи-муҥу, ыарахаттары көрсүбүттэрэ. Бүгүҥҥү күҥҥэ кинилэртэн саамай эдэрдэрэ 73 сааһын туолбут буолан тахсар. Сэрии огдооболорун уонна тулаайахтарын туһунан туспа салааларга көрүөххүт. «Сэрии оҕолоро» уопсастыбаннай хамсааһын көлүөнэлэр быстыспат сибээстэрин кэрэһитинэн буолар, биһиги, кыайыылаахтар көлүөнэлэрин сиэннэрэ, ытык историческай аналбытын салгыах тустаахпыт.

Үтүө айаны!

Бүгүн биһиги аан бастаан бэйэбит хаһыаппыт лиистэригэр «Якутия Помнит» («Саха сирэ умнубат») бырайыагы сүрэхтиибит, салгыы араас былаһааккаларга билиһиннэриллиэҕэ. Холобур, ити бырайыак туһунан номнуо Уус Алдан уонна Мэҥэ Хаҥалас улуустарыгар, ону сэргэ М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет былаһааккатыгар иһиттилэр.

Олунньу ыйга анал бырайыак быһаччы үлэлээн барыаҕа уонна дааннайдары ылыы саҕаланыаҕа диэн былааннанар. Күндү Саха сирин дьоно, эһиги манна саамай көхтөөх кыттыыны ылыаххыт уонна бэйэҕи чугас киһигит – Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕын, тыыл ветеранын эбэтэр «сэрии оҕолоро» көлүөнэ бэрэстэбиитэлин туһунан чахчыларгытын кытта үллэстиэххит диэн эрэнэбит. Бу цифровизация үйэтигэр үөскээбит биһиги уопсай гражданскай иэспит, онон маннык кыаҕынан уонна быраабынан хас биирдии киһи туһаныах тустаах.

Бырайыак хас биирдии хардыытын туһунан эһиэхэ иһитиннэрэ туруохпут.

Редакция