Ыстарааптар хаайыынан солбуллаллар, куруорка эбии харчы төлөнөр

Куруорка   сынньана барааччылар

Арассыыйа түөрт регионугар куруорт төлөбүрүн киллэрдилэр. Кээмэйин регионнар бэйэлэрэ быһаллар. Ол кээмэйэ биир сууккаҕа 100 солк. үрдүк буолуо суохтаах. Харчынан түһээн эксперимент быһыы­тынан ыам ыйын 1 күнүттэн Алтаай уонна Ставропольскай кыраайдарга киирбит. Оттон Краснодарскай кыраайга быйыл футболга аан дойду чемпионата ыытылларын иһин, от ыйын 16 күнүттэн киириэҕэ. Аны Крымҥа сынньана барааччылар 2019 сыл ыам ыйыттан бу сокуоҥҥа хапсаллар.

Ол курдук, сокуонунан куруорт төлөбүрүн кээмэйэ сыыйа-баайа улаатыаҕа. Холобур, быйыл сайын туристан сууккаҕа 50 солк. ылыахтара. Харчы регион бүддьүөтүгэр киириэҕэ.

Кимнээх куруорт төлө­бүрүттэн босхолоноллоруй? Бэйэлэрин куруортарыгар сынньанар олохтоохтор, сокуоннай саастарын туола илик оҕолор, пенсионердар, Арассыыйа уонна Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойдара, Аҕа дойду сэриитин кыттыылаахтара, инбэлииттэр, кыамматтар, устудьуоннар уонна да атын кэккэ категорияҕа киирсээччилэр. Маны таһынан, куруорка буолбакка, аймахтарыгар эбэтэр доҕотторугар олохсуйбут дьон куруорт төлөбүрүттэн босхолонор.

Федерация Сэбиэтин чилиэнэ Сергей Цеков этэринэн, туризм салаата сайдыбыт дойдуларыгар куруорт төлөбүрүн киллэрбиттэрэ ырааппыт эбит. “Мин санаабар, куруорт төлөбүрүн киллэрии – сөптөөх дьаһал. Үп куруорт инфраструктуратын сайыннарыыга ыытыллыаҕа. Биллэн турар, бастаан өйдөммөт түгэннэр баар буолуохтара. Үбү хомуйуу мэхэниисимин үчүгэйдик толкуйдуохха наада. Сыыйа-баайа сокуон олоххо киирэн, оннун булан, барыбытыгар туһаны эрэ аҕалыаҕа”, — диэн сенатор бэлиэтиир.

Хамнас   алын  кээмэйэ   улаатта

Хамнас алын кээмэйэ 11 163 солк. диэри үрдээтэ. Ол аата, РФ Бырабыыталыстыбата олохтообут тиийинэн олоруу алын кээмэйин кытары тэҥнэстэ. Сокуон быйыл кулун тутар ыйыгар ылыныллыбыта. Санатар буоллахха, 2018 сыл тохсунньу ыйынааҕы көрдөрүүнэн, хамнас алын кээмэйэ 9489 солк. тэҥнэһэр этэ, оттон сыл анараа өттүгэр 7800 солк. этэ.

Маны таһынан, хамнас алын кээмэйиттэн кыра хамнаһы төлүүр үлэ биэрээччилэргэ эппиэтинэс олохтоотулар. Ол курдук, тустаах кодексынан (КоАП) 30 тыһыынча солкуобайтан 50 тыһыынча солкуобайга диэри ыстарааптаналлар.

Чунуобунньуктар доброволецтарга көмөлөһүөхтэрэ

Арассыыйаҕа баҕа өттүнэн тугунан эмэ дьарыктанар дьон туһунан уопсай иһитиннэрии ситимэ оҥоһуллуоҕа. Бу баҕа өттүнэн үлэ туһунан саҥа сокуон биир сүрүн пуунунан буолар.

Ол курдук, баҕа өттүнэн үлэлээһин өйдөбүлэ, сыала-соруга чопчуланар, бу үлэнэн дьарыктанар дьон бырааптара, статустара быһаарыллар, былаас уорганнарын боломуочуйалара бигэргэнэллэр. Маны таһынан итэҕэл тэрилтэлэригэр доброволецтар ханнык үлэни оҥоруохтарын сөбө чуолкайданар. Иһитиннэрии уопсай ситимигэр баҕа өттүнэн үлэлиир хампаанньа кыттааччыларын туһунан сибидиэнньэ киириэҕэ.

“Баҕа өттүнэн үлэҕэ бүрү­күрээттиир сыыһа. Ол иһин сокуонунан доброволецтарга буолбакка, кинилэр үлэлииллэригэр усулуобуйа оҥорор судаарыстыбаннай тэрилтэлэргэ ирдэбил олохтонор”, — диэн Госдума гражданскай уопсастыбаны сайыннарыыга кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Сергей Гаврилов быһаарда.

Федерация Сэбиэтигэр маннык хабааннаах сокуону оҥорор туһунан этиини үс сыл анараа өттүгэр киллэрбиттэр. Этиини өр дьүүллэспиттэр, тоҕо диэтэххэ, волонтердар сокуон кинилэри хааччахтыа, судаарыстыбаннай салалта өттүттэн кыһарыйыы баар буолуоҕа диэн куттаммыттар. Ол да буоллар, түмүгэр волонтердар тэрилтэлэрэ бары бу докумуону өйөөбүттэр.

“Дойду салалтатын тутуһар санаата – волонтердары үөһэттэн хонтуруоллуур, салайар наадата суох, былаас өттүттэн салайыы бүрүкүрээтийэҕэ аҕалыаҕа”, — диэн Федерация Сэбиэтин спикерэ Валентина Матвиенко быһаарбыт. Кини бэлиэтээбитинэн, доброволецтар сокуонунан син биир өйөбүллээх буолуохтара. Өйөбүл туһунан этии эдэр волонтердарга эрэ буолбакка, пенсияҕа тахсан баран, дойдуларыгар туһаны аҕалар баҕаттан бэйэ баҕатынан үлэлиир дьоҥҥо эмиэ сыһыаннаах.

Баан   каартатыттан харчы   уорбуттарГА

Электроннай ньыманан харчы уоруу буруйу оҥорууга тэҥнэһэн, ыстараабынан эрэ буолбакка, холуобунай болдьоҕунан буруйданыаҕа. Ыстараап 500 тыһыынча солкуобайга тэҥнэһиэҕэ. Санатар буоллахха, сокуон киириэн иннинэ бу кээмэй 120 тыһыынча солкуобай этэ. Маны таһынан буруйдааһын миэрэтигэр биэс сыл устатыгар күһэлэҥ үлэ киириэҕэ. Оттон саамай кытаанах миэрэнэн алта сылга диэри хаайыллыы буолуоҕа. Онон баан каартатыттан харчыны уорууну дьиэҕэ киирэн уорууну уонна улахан сыаналааҕы уорууну кытта тэҥниэхтэрэ.

Маны таһы­нан, атын киһи баан картатынан туһанан туран тугу эмэ уордаҕына, үс сылга диэри хаайыллыан сөп. Бу иннинэ маннык буруйу оҥорууга, наай гыннар, түөрт ыйга эрэ дылы кө­ҥүл­лэрэ быһыллара.

Күһэлэҥ   үлэттэн куотунар   дьон хаайыыга  киириэхтэрэ

Өскөтүн гражданин суут анаабыт үлэтиттэн куотунар буоллаҕына, ити миэрэни хаайыы болдьоҕунан солбуйуохтарын сөп буолла.

Буруйданааччы үлэ бэрээдэгин уонна усулуобуйатын соруйан кэһэр буоллаҕына, күһэлэҥ үлэни хаайыыга олордуунан солбуйуохтарын сөп.

Ол курдук, хаайыыга киирэр туһунан суут быһаарыытын илиилэригэр тута да иликтэринэ, хаайыыга олоруохтарын сөп. Сокуон суукка маныаха сөптөөх быһаарыы таһаарарыгар бары боломуочуйаны биэрэр. Оттон күһэлэҥ үлэни хаайыы болдьоҕунан солбуйар туһунан боппуруоһу көрүөхтэрин иннинэ, буруйданааччы 30 сууккаттан уһуна суох көҥүлэ быһыллар.

Арассыыйаҕа күһэлэҥ үлэнэн буруйдааһын миэрэтэ 2017 сылтан киирбитэ. РФ Холуобунай кодексынан күһэлэҥ үлэлэр икки ыйтан биэс сылга диэри болдьоххо ананаллар. Олус улахан буруйу оҥорботох дьоҥҥо бу курдук миэрэни аныыллар. Күһэлэҥ үлэлэр сокуоннай саастарын туола илик оҕолорго, инбэлииттэргэ, оҕо күүтэр дьахталларга, үс саастарын туола илик оҕолордоох ийэлэргэ, 55 саастарын ааспыт дьахталларга, 60 саастарын ааспыт эр дьоҥҥо, байыаннайдарга анамматтар.

Судаарыстыбаннай атыылаһыыга

Судаарыстыбаннай хантараак кыттааччыларын бэригинэн атыылаһыы кытаанахтык буруйданыа – олоххо киирбит сокуонунан, судаарыстыбаннай атыылаһыы эйгэтигэр бэйэ туһугар туһаммыт киһи үс сылга хаайыллыа, оттон бөлөхтөһөн туран оҥорбут буоллахтарына – 7 сылга диэри хааллаллар уонна 200 тыһыынча солкуобайынан ыстарааптаналлар.

Өскөтүн буруйу оҥоруу ула­­хан хоромньуну таһаарбыт буоллаҕына, түрмэҕэ хааллыы болдьоҕо 12 сылга диэри улаатар. Бу иннинэ судаарыстыбаннай атыылаһыы эйгэтигэр бэйэ туһугар туһаныыны холуобунай буруйу оҥорууга тэҥнээбэттэрэ. Муҥутаан буруйдааһын 50 тыһыынча солкуобай ыстараап буолара.

Валютаны  кытта   үлэҕэ

Өскөтүн РФ валютаҕа сокуонун ирдэбилигэр сөп түбэспэт буоллаҕына, бааннар валютаны кытта эпэрээссийэни оҥорууттан аккаастаналлара элбиэҕэ. Итиэннэ клиент тустаах докумуоннары көрдөрбөтөх эбэтэр докумуоннара ирдэбилгэ эппиэттээбэт буоллахтарына, баан аккаастыыра сөп.

Бу иннинэ киһи өскөтүн сокуону кэһэн туран ылбыт дохуотун легализациялаары гынарыгар баан уорбалаабыт буоллаҕына, ирдэнэр докумуоннардаах киһиэхэ аккаастыыра.

Маны таһынан РФ валютаҕа сокуонун кэһии иһин эппиэтинэс кытааппыт. Сүрүннээн, валютаны кытары сокуоннайа суох үлэни оҥорбут дуоһунастаах киһи 30 тыһыынча солкуобайга диэри ыстарааптанар.

Авиахампаанньалар дьон   доруобуйатыгар кыһаллыахтара

Ыам ыйын 26 күнүгэр авиахампаанньаларга пассажирдарын доруобуйатын иһин эппиэттиир сокуон үлэҕэ киириэҕэ. Ол курдук, Салгын кодексыгар аан дойдуга тутуһуллар нуормаларга сөп түбэһэр кэккэ уларыйыылар киириэхтэрэ. Пассажиры, багаһы, таһаҕаһы, почтаны таһыыга ирдэнэр докумуоннар электроннай ньыманан толоруллар кыахтаныахтара. Маны таһынан салгыҥҥа айаннааһын уһунун быһаарыы уларыйбыт. Манна сөмөлүөккэ киирии уонна тахсыы киирбит. Ол дьон доруобуйатын иһин авиахампаанньа эппиэттиирин ситиһэр сыалтан оҥоһуллубут.