776
03 ноября 2017 в 09:37
Эдэр исписэлиистэри бэлэмнээһин таһыма намыһах
Бүтүн Россиятааҕы Норуот фронун (ОНФ) экспердэрэ ыйытык оҥорбуттарынан, медицинскэй үөрэх тэрилтэлэрин бүтэрээт да, тута үлэлии кэлбит эдэр исписэлиистэр бэлэмнэрин таһымын быраастар 77%-ра намыһаҕынан ааҕаллар. ОНФ быйыл алтынньыга РФ 84 субъегыттан 3 тыһыынчаттан тахса медиги хабан ыыппыт мониторинын түмүктэрэ итинниктэр. Медицинскэй үөрэхтээһин быстыбат ситимин (НМО) тэрийиигэ сүрүн кыһалҕалартан биирдэстэринэн респонденнар конференцияларга кыттар бириэмэлэрэ суоҕун (82%) уонна үбүлээһин тиийбэтин (64%), ону сэргэ үлэлэригэр ноҕуруускаланалларыттан сылтаан идэлэрин үрдэтэр кыахтара суоҕун ааттаатылар.
Үрдүк квалификациялаах кадрдары бэлэмнээһиҥҥэ сүрүн моһолунан медиктэр ординатордарга кумааҕыны кытта үлэ кээмэйэ улаханын – 72%, практикаланар кыах суоҕун – 70%, преподавателлэр бириэмэлэрэ тиийбэтин – 62 %, ординатордар ахсааннара сөптөөхтүк аттарыллыбатаҕын – 31% бэлиэтээтилэр. Ону таһынан, кинилэр санааларынан, преподавателлэргэ уонна устудьуоннарга идэҕэ көҕүлээһин суох, преподавателлэр ноҕуруускалара улахан, үөрэх тэрилтэлэрин материальнай-техническэй өттүнэн хааччыйыы мөлтөх, ону сэргэ коррупция көстүүлэрэ бааллар.
Быраастар бэйэлэрэ ааҕалларынан, үөрэнээччилэри практическай үлэҕэ тардыы (76%), исписэлиистэр бэйэлэрэ наадалаах билиини, үөрүйэхтэри ылыыга кыһаллаллара – 56%, вузтар материальнай-техническэй базаларын тупсарыы – 47% уонна преподавателлэр квалификацияларын үрдэтии – 35% исписэлиистэри бэлэмнээһин хаачыстыбатын тупсарыыга көмөлөһүөҕэ. Ыйытык көрдөрбүтүнэн, үгүс эмчиттэргэ интернатураны суох оҥоруу сытыы теманан буолар. Ыйытыллыбыт дьон 60% стажер-быраас дуоһунаһын киллэрии ону солбуйуон сөп дииллэр, респонденнар 53% 5-6 куурустарга үөрэх бырагырааматын практическай билиини ылыыга туһаайан уларытар наадатын бэлиэтээтилэр.
Ыйытыллыбыттар үгүстэрэ (83%) ааҕалларынан, медицинскэй үөрэхтээһин быстыбат ситимин кыһалҕаларын быһаарыыга анаан үлэттэн тохтоон үөрэниигэ бириэмэ бэриллиэхтээх, дьон 76% медицинскэй үлэһиттэр онно кыттыыларыгар үбүнэн хааччыйыы наадалаах, 58% – бэйэлэрин кыахтарынан үөрэниилэригэр электроннай матырыйаалларга тииһиниэх тустаахтар, 30% – үөрэх уонна матырыйааллар хаачыстыбаларыгар хонтуруолу күүһүрдүөххэ диэн этэллэр. Маныаха ыйытыллыбыт дьон аҥаарыттан ордуга (51%) медицинскэй үөрэхтээһин быстыбат ситимигэр кытталларын, оттон 4% ол туһунан истибэтэхтэрин даҕаны туһунан билиннилэр.
Залим Балкизов
«Ыытыллыбыт ыйытык туһааннаах үөрэх проблемаларыгар медиктэр уопсастыбалара интэриэстээҕин көрдөрдө, – диэн кэпсээтэ ОНФ эксперэ Залим Балкизов. – Үөрэҕи бүтэрээччилэр билиилэрин хаачыстыбатынан астыммат буолуу күүтүллүбүтэ. Ити проблеманы быһаарар судургута суох. Ол эрээри бастакы хардыылар оҥоһулуннулар – бастааҥҥы уонна бастааҥҥы анал аккредитация чэрчитинэн медицинскэй исписэлиистэр идэҕэ бэлэмнэрин тутулуга суох сыаналыахха сөп. Медицинскэй исписэлиистэр баар кыһалҕалары ыйалларын таһынан, үөрэҕи бүтэрээччилэри сыаналааһыҥҥа уонна идэлэринэн үлэҕэ көҥүллээһиҥҥэ кыттар кыаҕы аан бастаан ыллылар. Номнуо бастааҥҥы аккредитация олоххо киирбит икки сылыгар биһиги үөрэх бырагыраамаларыгар уонна медицинскэй вузтарга практическай үөрүйэхтэри баһылааһыҥҥа сыһыан өттүгэр улахан уларыйыылар тахсыбыттарын көрөбүт».
Медицинскэй үөрэхтээһин быстыбат ситимин көдьүүстээх оҥорууга быраастартан элбэх этии киирбит. Ол курдук, маннык барыйааннар бааллар: медицинскэй үлэһиттэри үөрэххэ көҥүллүүллэригэр кылаабынай быраастары эбээһинэстииргэ, ноҕуруускаларын аччатарга, ыраахтан үөрэтэр цикллар ахсааннарын улаатыннарарга, анал мобильнай сыһыарыыны оҥорорго, НМО тиһигэр үлэни быһаарыыга инструктаһы ыытарга, таһаарыллар матырыйааллар хаачыстыбаларын тупсарарга, үлэ миэстэтигэр үөрэтиини тэрийэргэ уонна бары Интернеккэ тииһинэллэрин хааччыйарга, уо.д.а. үгүс.
2016 с. тохсунньутуттан медицинскэй уонна фармацевтическай үөрэхтээһин быстыбат ситимэ олоххо киириитэ саҕаламмыта. Доруобуйа харыстабылын тиһигин бары кыттыылаахтара итиннэ табыгастаахтык көһөллөрүн туһугар 2016 сылтан 2021 с. диэри быыһык көһөр кэм киллэриллибитэ. Медицинскэй уонна фармацевтическай үөрэхтээһин быстыбат ситимигэр көһүү тирэҕинэн исписэлиис 5 сыл устатыгар үөрэхтээһин кредиттэрин/балларын мунньунуутун быһыытынан үөрэххэ актыыбынаһа буолар. Үгэс курдук үөрэх тэрилтэтигэр 144 чаас устатыгар квалификацияны үрдэтииттэн уратыта диэн, медицинскэй уонна фармацевтическай үөрэхтээһин быстыбат ситимэ стажировкалары, конференцияларга, семинардарга кыттыыны, ону сэргэ модуллары туһанан электроннай үөрэҕи учуоттуур.
ОНФ пресс-сулууспатын матырыйаалынан.
