Ыччат — хамсатар күүс

Пуорум олох бары эйгэтигэр ыччат хамсааһынын өйүүр, итиэннэ өрөспүүбүлүкэ социальнай-экономическай сайдыытыгар ыччаты кытыннарар сыаллаах ыыты­лынна.

Үтүө  санаалаах ыччат  үгүһү  ситиһэр

Нарыйа Нестерова, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун ыччаты уонна дьиэ кэргэни кытта үлэҕэ салалтатын сүрүн исписэлииһэ: “Биһиги улууспутугар добровольческай хамсааһыҥҥа, волонтерскай үлэҕэ улахан болҕомто ууруллар. Ол курдук, 2014 сыллаахха улуустааҕы ыччат уонна дьиэ кэргэн салалтатын кылаабынай исписэлииһин Зоя Сергучева бырайыагынан “Отряд Главы” волонтерскай этэрээт тэриллэн, үлэтин көхтөөхтүк саҕалаабыта. Манна Владислав Хабаров, Айаан Верховцев күүскэ үлэлэспиттэрэ. Бу бырайыак “Росмолодежь” тэрийэр ыччат бастыҥ бырайыактарын куонкуруһугар кыттан, грант ылары ситиспиттэрэ. Күн бүгүнүгэр дылы улууспут 31 нэһилиэгин кыаммат дьонугар-сэргэтигэр, саастаах дьоммутугар араас хабааннаах үлэлэри: субуотунньуктары, акциялары уо.д.а. ыытабыт. Кыайыы 75 сылын көрсө өйдөбүнньүк пааматынньыктары сөргүтүүгэ, сөхсүтүүгэ, сквердэри чөлүгэр түһэриигэ, сэрии уонна тыыл бэтэрээннэригэр уо.д.а. кыаммат араҥаҕа көмөлөһөбүт. Онон бу пуорумҥа кыттыбыппыт туһалаах уонна бэйэбит ситимнээх үлэбитигэр саҥа сүүрээннэри киллэрэргэ көмө буолара саарбахтаммат.

Пуорум үлэтин олус сө­бүлээтим. Биһиги “добровольческай хамсааһын сайдыыта” диэн хайысхабытыгар 36 киһи кыттыыны ылла. Ол иһигэр араас үөрэх кыһатын устудьуоннара, улуустартан ыччаты кытта үлэҕэ исписэлиистэр, Саха сирин көхтөөх доброволецтара. Бастакы күҥҥэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин волонтердары кытта үлэҕэ киинин салайааччыта Айыллаан Винокуров волонтердар добровольческай хамсааһыннарын үлэтин-хамнаһын туһунан сырдатта, былааны кытта билиһиннэрдэ. Салгыы Кыайыы волонтердарын туһунан Алгыс Петров иһитиннэрии оҥордо, медик волонтердар туох үлэни ыыталларын эмиэ кэпсээтилэр. Горнай улууһун волонтердарын көхтөөх үлэлэрин туһунан Сардаана Туралысова кэпсээбитин сэргии иһиттим.

“ВЕКТОР” пуорум чэрчитинэн ыытыллыбыт «Росквиз» интеллектуальнай оонньууга биһиги хамаанда кыайыыны ылары ситистибит. Онон үөрүүбүт үгүс.

Икки күннээх үлэ түмүгүнэн маннык быһаарыылары ылынныбыт:

◆ Саха сирин доброволецтарыгар биир тэҥ таҥаһы, логотибы, эмблеманы, девиһи бренд быһыытынан ылынарга;

◆  улуустарга волонтердар кииннэрин, түмсүүлэрин тэрийии, ол иһигэр Кыайыы волонтердарын түмсүүлэрин эмиэ киллэрэргэ;

◆ онлайн форматынан волонтердары методическай өттүнэн хааччыйарга; араас үөрэхтэри, лекциялары, сүбэлэри онлайн ыытарга, ютуб ханаалын арыйан, волонтердар, доброволецтар үлэлэрин сырдатарга;

◆ Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр добровольческай хамсааһын  туһунан сокуон барылын оҥорорго.

Ыччат маннык тэрээ­һиннэргэ көхтөөхтүк кыттан улаханнык сайдар. Онон салгыы даҕаны манна хабааннаах тэрээһиннэр ыччаты түмэ, сайыннара турдуннар. Ыччаты үтүө санаалаах, дьоҥҥо көмөлөөх, эйэҕэс буоларга ыҥырыам этэ”.

Ыччат  парламена – инники  кэскилбит

Ил Түмэн иһинэн ыччат парламена 2008 сыллаахха тэриллибитэ. Быйылгы Ыччат парламенын VI ыҥырыылаах састаабыгар араас баартыйалар фракцияларыттан, куорат уонна өрөспүүбүлүкэ тэрилтэлэриттэн, ону таһынан муниципальнай оройуоннартан бэрэстэбиитэллэр киирбиттэрэ. Эдэр парламентарийдар ыччат политикатыгар хото кытталлар, саҥа сокуоннарга үлэлэһэллэр. Саҥа талыллыбыт бэрэссэдээтэл Алексей Иннокентьев хамаандатын табан салайар. Бу ыытыллыбыт «Вектор» пуорумҥа ыччат парламенын чилиэннэрэ Александр Аверенскай, Баир Дамдинжапов, Виталий Слепцов уонна Афанасий Колесов түөрт былаһаакканы салайан үлэлэттилэр.

Александр Аверенскай, Ыччат парламенын эппиэттээх сэкирэтээрэ «Эдэр парламентарийдар сайдар хайысхаларын» салайда: «Пуорум кыттааччыларга сокуону оҥоруу бары иэмин-дьаамын билэргэ туспа былаһаакка буолла. Маны таһынан, олус элбэх сыаналаах информацияны биэрдэ. Билиҥҥи ыччат дойдута үүнэригэр-сайдарыгар интэриэстээх. Маннык тэрээһиннэр биир санаалаах дьону түмэр, саҥа идеялары олоххо киллэрэргэ сүбэни холбуур аналлаахтар. Мин саныахпар, «Вектор» пуорум Саха сирэ сайдарыгар олук буолуо диэн эрэнэбин», – диэн эттэ.

ХИФУ историческай факультетын доцена Ольга Аммосова политическай имидж уонна политика технологияларын туһунан олус сэргэх дакылааты иһитиннэрдэ. Москва уобалаһын олох-дьаһах уонна хомунаалынай хаһаайыстыба министиэристибэтин бэрэстэбиитэлэ Иван Рыбаков сокуону оҥоруу араас схемаларын кэпсээтэ, быһата, кистэлэҥнэрин арыйда, ону сэргэ быыбар туһунан санаатын эттэ.

Ыҥырыылаах спикердэр уонна ыччаттар санааларын атастаһыылара, идеялара барыта оруннаах, политика араас муннугун таарыйар буолан биэрдэ. Мустубут ыччаттар олус көхтөөхтөрө, санааларын сатаан табан этэллэрэ уонна сайдар суолу көрдүүллэрэ сөхтөрдө.

Лилианна Егорова «Үөрэх тэрилтэлэригэр парламены төрүттээһин» диэн дакылаатын сэргээтим. Кини презентациятыгар бүтүн Арассыыйа үрдүнэн ыччат политиканы сэргээбэтин, ол иһин быыбарга сылдьар дьон ахсаана аҕыйаҕын эттэ. «Электоральная активность» диэн өйдөбүл сүнньэ дьон-сэргэ быыбарга сылдьарын актыыбынаһа буолар. Арасыыйа үрдүнэн быыбардыан сөптөөх ыччат ахсаана, быһа холоон,  26,1 мөлүйүөн киһи. Бу быыбардааччы уопсай ахсааныттан 23,7 % ылар. Ол иһин кинилэр куоластарын туһугар охсуһуу күүскэ барар. Ыччат уопсастыба мадьыалын утумнуур, кэскили түстүүр аналлаах. Онон ыччат санаатын салайар, учуоттуур улахан оруоллаах.

Лилианна этэринэн, ыччат политическай грамотноһын сайыннарыы, бу эйгэҕэ билиитин-көрүүтүн хаҥатыы үөрэх тэрилтэтиттэн саҕаланыахтаах: “Ол туһугар оскуолаҕа үөрэнээччилэр бэйэни салайыныы уорганнарыгар саҥа дуоһунаһы киллэрэр наада. Бу дуоһунаска анаммыт киһи үөрэнээччилэр политиканы билиилэрин-көрүүлэрин сайыннарар аналлаах. Холобур, ыччат парламенын аатыттан үөрэнээччилэргэ политика бары боппуруостарын сэһэргиир, ырытар, үөрэтэр кыаҕы биэрэр. Эбэтэр ханнык баҕарар үөрэх тэрилтэтигэр политика боппуруостарыгар эппиэтинэстээх парламеннаах буолуохтаах», — диэн этии киллэрдэ.

Пуорумҥа киирбит бары этиилэр, санаалар салгыы «Кэскиллээх сирдэри сайыннарыы: Арктика уонна Уһук Илин» судаарыстыбаннай бырагыраамаҕа көстүөхтэрэ диэн тэрийээччилэр эрэннэрдилэр.

Ирина Ханды

Уважаемые читатели!

1. Покупая электронную версию Издания, вы осознаете, что покупаете ее исключительно для личного (семейного) пользования. Перепродажа или любая другая передача купленного вами номера газеты третьим лицам запрещается и может преследоваться по закону.
2. Обязанности продавца, в качестве которого выступает Издание, считаются выполненными с момента отправки Покупателю ссылка на скачивание купленного и оплаченного им номера газеты.
3. Стоимость газеты в розницу 30 руб.

ВАЖНО! Иногда, по независящим от Издания причинам, спам-фильтры Покупателя перебрасывают письмо с заказанной вами ссылкой в папку «Спам». Поэтому если вы не получили от нас автоматически сгенерированного письма со ссылкой, для начала проверьте папку «Спам». Если его нет и там — обращайтесь в нашу редакцию.