Норуот күүһүнэн 1000-х тутуу олоххо киирдэ!

Дойду социальнай уонна экэнэмиичэскэй туругун уустугурдар кириисис норуот түмсүүлээх санаатын уҕарыппат. СЈ Ил Дархана Егор Борисов Судаарыстыбаннай Мунньах (Ил Түмэн) депутаттарыгар анал этиитигэр төһө даҕаны бүддьүөт оҥоһуутугар уустук кэмнэр сатыылаабыттарын иһин, «Сахам сирэ 21-с үйэҕэ» үтүө дьыала хамсааһыны үбүлээһин кээмэйэ оннунан хаалыаҕа диэбитэ. Онон кыра нэһилиэктэргэ да,улахан куораттарга да буоллун, дьоҥҥо-сэргэҕэ туһалыыр объектары тутар кэскил баар. 2013-2016 сылларга бу хайысхаҕа өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 1 млрд. солк. көрүллүбүтэ. Санатар буоллахха, бу хамсааһын 1995 сыллаахха СЈ култууратын министиэристибэтин көҕүлээһининэн култуура объектарын тутууттан саҕаламмыт. 2000 сыллаахтан «200 үтүө дьыала» диэн аатынан официальнайдык ааттанан үлэлээбит.  Бу сыллар тухары өрөспүүбүлүкэбитигэр салалта уонна норуот күүһүнэн тыһыынча култуурунай, социальнай хабааннаах тутуулар олоххо киирдилэр.

Уөһээ Бүлүү Кэнтигэр – элбэх үлэни толорор киин

Уөһээ Бүлүү улууһун Кэнтик сэлиэнньэтигэр ахсынньы 10 күнүгэр бырааһынньык тэҥэ үтүө күн тосхойдо. Тутуу 2014 сылтан саҕаламмыт, үс түһүмэҕинэн тутуллан, 2016 сыл түмүктэнэригэр олоххо киирбит. Убүлээһинин кээмэйэ – 27 мөл. 500 тыһ. солк.

Элбэх функцияны толорор биир киини тутуу көдьүүстээҕэ тута биллибитэ. «Кэнтиккэ киирбит элбэх функциялаах киин, бастатан туран, тыа сирин кулуубунан буолар», — диэн киини үөрүүлээхтик арыйыы кэмигэр улуус баһылыга Владимир Поскачин бэлиэтээбитэ. Киэҥ-куоҥ, сырдык киин дьиэтигэр олохтоохтор күргүөмүнэн мустаннар араас тэрээһиннэргэ сылдьар кыахтаахтар. Манна быыстапкалары, дьоҕус спортивнай күрэхтэһиилэри, көрсүһүүлэри тэрийиэххэ сөп. Киин дьиэтэ толору хааччыллыылаах, сылаас, тымныы уулаах.

Владимир Поскачин этэринэн, быйыл «Сахам сирэ 21 үйэҕэ» хамсааһынынан, хайыы-үйэ, 6-с объект олоххо киирбит. Улууска соторутааҕыттан бэттэх эдэр специалистарга 4 кыбартыыралаах дьиэ уонна 75 миэстэлээх оскуола дьиэтэ үлэлии тураллар. 2017 сылга улуус атын нэһилиэктэригэр элбэх функцияны толорор кииннэр олоххо киирэллэрэ былааннанар диэн баһылык иһитиннэрдэ.

Кэнтик нэһилиэгин баһылыга Валерий Николаев ыраах, чугас олорор биир дойдулаахтарыгар көмөлөрүн иһин барҕа махталын биллэрдэ. Нэһилиэк сайдыытыгар үктэл буолар киин аһыллыбытынан Ил Түмэн депутаттара Иван Шамаев, Марфа Филиппова олохтоохторго эҕэрдэлэрин тиэртилэр.  «Сахам сирэ 21-с үйэҕэ» бүтүн өрөспүүбүлүкэтээҕи хамсааһын салайааччыта Иван Емельянов, СЈ култууратын миниистирэ Владимир Тихонов, Ньурба, Бүлүү, Амма улуустарын баһылыктара кэнтиктэр үөрүүлэрин тэҥҥэ үллэһиннилэр. Оройуон баһылыга Владимир Семенович Поскачин Кэнтик сайдыытыгар көмөтүн иһин, депутаттар быһаарыыларынан, Кэнтик нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕун аатын ылла. Кэнтик бастыҥ үлэһиттэрэ – Александра Ивановаҕа, Дмитрий Филипповка култуура туйгуннарын аата иҥэрилиннэ.

Баһылык Валерий Валерьевич тус санаата:

— Кэлиҥҥи кэккэ сылларга тыа сиригэр болҕомто улахан. Сылын ахсын тыа нэһилиэктэригэр тупсарыы үлэлэригэр диэн 1 мөл. солк. биэрэллэр. Быйыл Нэһилиэнньэлээх пууну тупсарыы сылынан ол суумаҕа эбии 500 тыһ. солк. биэрдилэр. Мин урукку үлэ халыыбыттан тэйэн, үлэҕэ саҥалыы сыһыаны ордоробун. Билигин бырабыыталыстыба түмүктээх үлэни көҕүлүүр соруктаах. Холобур, баһылыктар сийиэстэригэр үбүлээһин харчытын муниципальнай тэриллиилэргэ барыларыгар тэҥник түҥэтиэххэ диэн  этии киллэрбиттэрэ. Бу олох сыыһа дии саныыбын. Бүлүүһэҕэ ууран аҕалан биэрии үтэр күүһэ суох. ОДьКХ министиэристибэ араас куонкурустары биллэрэр, үлэни көҕүлүүр федеральнай, өрөспүүбүлүкэ бырагыраамалара элбэхтэр. Онон бэйэ-бэйэбитин кытта күрэстэһэн, бастыҥ буоларга дьулуһан, баһылыктар дьоммут-сэргэбит туһугар үлэлиирбит наада. Баһылык быһыытынан үлэбэр дьонум-сэргэм миигин инникитин өйүөхтэригэр эрэммитим. Ол курдук, нэһилиэк депутаттарыттан саҕалаан хас биирдии киһитигэр тиийэ ситимнээхтик үлэлиибит. Холобур, нэһилиэнньэлээх пууну тупсарыыга биэрэр мөлүйүөн солкуобайдарын эһиил ханнык үлэҕэ ыытарбытын билиҥҥиттэн бары кыттыһан былаанныы сылдьабыт. Депутаттар, нэһилиэк активистара этии киллэрэллэр. Ону бары ырыҥалаан көрөбүт. Сессияҕа киирэн туруорсабын.

Кэлэктиибинэн быһаарыыны ылыныы – бу саамай сөптөөх.  Мин тутуһар быраабылам – нууччалыы өс хоһоонунан эттэххэ, «паровоз иннигэр сүүрэ сатаабаппын». Баһылык буолан баран, оскуола, култуурунай киин, оҕо саадын уонна да атын тэрилтэлэр салайааччыларын мунньан, бииргэ үлэлэһэр туһунан быһаарбыппыт. Хамаанда буолбуппут. Хамаанданан үлэ түмүгэр Кэнтик киэҥ хардыынан сайдар, киэркэйэр. Инникитин да былааммыт элбэх!