Наҕараада дьоруойун булуохтаах

Сыл-хонук аастаҕын аайытын Улуу Кыайыы суолтата дириҥээн, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтарыгар сүгүрүйүү улаатан иһэр.

Сэтинньи 12 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ аатырбыт снайпер Иван Николаевич Кульбертинов сырдык аатын үйэтитиигэ тэриллибит оробуочай бөлөх уочараттаах сүбэ мунньаҕа буолан ааста. Мунньаҕы Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев салайан ыытта. Кини киирии тылыгар манныгы санатта:

— Аатырбыт снайпер Иван Кульбертинов аатын үйэтитиигэ үлэ былаан быһыытынан  барар. Өйдөбүнньүк  эскиһин бырайыага  оҥоһуллан, төһө үп-харчы көрүллүөхтээҕэ, сметата ааҕыллан-суоттанан турар. Биһиги биири өйдүөхпүтүн наада, сүрүн сыалбыт: Аҕа дойду Улуу сэриитигэр төрүт олохтоох омуктар бэрэстэбиитэллэрэ эмиэ дьоруойдуу сэриилэспиттэрин үйэтитии уонна ытыктабыл. Маны таһынан Саха снайпердарыгар анаммыт биир сүдү пааматынньык Кыайыы пааркатыгар туруоруллара былааннанар.

Арктика уонна хотугу норуоттар дьыалаларын миниистирэ Владимир Черноградскай алтынньы 15 күнүгэр Иван Кульбертинов аймахтара өрөспүүбүлүкэ баһылыга Айсен Николаев аатыгар киллэрбит суруктарын сүнньүнэн мунньах буолан ааспытын аҕынна. Мунньахха пааматынньыгы туруоруу оробуочай бөлөҕөр Иван Николаевич Кульбертинов  уолун Иван Ивановиһы уонна быраатын Валерий Тихоновиһы киллэрэргэ көрдөспүттэр. «Улуу снайпер Кульбертиновы үйэтитэр пааматынньыгы ДСК оройуонугар тутуллуохтаах саҥа оскуола иннигэр туруорарга диэн быһаарбыппыт. Бу саҥа оскуола аатырбыт снайпер аатынан уулуссаҕа тутулларынан кини аатын сүгүөҕэ. Бу боппуруостар куорат салалтатын таһымыгар эмиэ өйөбүлү ылбыттара.

Оттон «Мечел»  хампаанньа көрөр үбүн суотугар Кыайыы пааркатыгар Саха снайпердарыгар анаммыт, саха снайперын уобараһын арыйар  биир сүрүн өйдөбүнньүгү туруорарга диэн биир санааҕа кэлбиппит. Бу бырайыак  Архитектура управлениетынан бигэргэнэн  үлэ билигин  бара турар. Кыайыы паарката 2021 сылга арылларынан сибээстээн бу пааматынньык арыллыыта 2021 сыл Кыайыы күнүгэр былааннанан турар», — диэн миниистир сырдатта.

Эбэҥкилэр Ассоциацияларын салайааччытын солбуйааччыта Иван Атласов улуу снайпер төрөөбүт күнүнэн эҕэрдэлээтэ. Иван Кульбертинов 1917 сыллаахха сэтинньи 7 күнүгэр төрөөбүтэ  туһунан ураты суолталаах уонна кини көҥүлгэ, кыайыыга дьулууругар олук уурбут буолуон сөп. Кини улуу снайпер пааматынньыгын туруорууну түргэтэтэргэ уонна Дьокуускайга  Хотугу норуоттар дьиэлэрин аттыгар туруорар тоҕоостооҕун аҕынна. «Биир ньыгыл Россия» баартыйа уопсастыбаннай приемнайын салайааччыта, депутат Елена Голомарева көҕүлээһининэн  1 мөл. 400 тыһ. суумалаах үп хомуллубут.

Петр Гоголев Ил Түмэн бу боппуруос быһаарыллыытын бэйэтин хонтуруолугар ылбытын уонна пааматынньык Чернышевскай уулуссатыгар турарыгар туох да официальнай дьаһал суоҕун туһунан аҕынна.

Владимир  Черноградскай  аатырбыт снайпер пааматынньыгын соҕотохтуу туруорбакка, кини аатын сүгүөхтээх оскуола тиэргэнигэр туруоруу — эдэр көлүөнэ ыччаттарга иитэр-үөрэтэр да суолтатынан ордугун быһаарда.

Ил Түмэн депутата Елена Голомарева улуу снайпер аатын үйэтитии боппуруоһунан дьарыктаммыта үһүс сыла буолбутун аҕынна. “Урукку сылларга пааматынньыктар бюджет суотугар тутуллубаттар диэн быһаарыы баар этэ. Ол иһин оробуочай хамыыһыйа тэрийэн норуот хамсааһынын нөҥүө «Биир ньыгыл Россия» бырайыагын быһыытынан хамнатан 1 мөл. 400 тыһ. хомуйбуппут. Улуу снайпер Кульбертинов  аатын куорат саҥа уулуссатыгар иҥэриини оччотооҕу куорат салалтата, Айсен Сергеевич Николаев өйөөбүтэ. Иван Кульбертинов уолаттара аҕаларын аатын саҥа оскуола сүгэригэр баҕа санааларын биллэрбиттэрэ. Мин санаабар, ДСК оройуонугар улуу снайпер аатын сүгэр уулуссаҕа турар оскуола кини аатын сүгэрэ ордук. Манна миэстэтэ улахан, онон дьон-сэргэ да сылдьарыгар, сынньанарыгар тоҕоостоох гына бу пааматынньыгы туруоран, мас олордон, араас тэрээһиннэри ыытар киин буоларын курдук гына да оҥорор тоҕо сатаммат буолуой? Төрөөбүт сирин дьоно-сэргэтэ биһиги быһаарыыбытын кэтэһэллэр. Онон бу боппуруос быһаарыллыан наада”, — диэн этиннэ.

Өрөспүүбүлүкэ кылаабынай архитектора Ирина Алексеева бу боппуруоһунан Елена Голомаревалыын дьарыктаммыттара балайда буолбутун эттэ. Кини бу бырайыакка үлэлэһэр оробуочай бөлөх чилиэннэрэ, олор истэригэр улуу снайпер уолаттара  пааматынньыгы кини аатын сүгэр оскуола иннигэр туруорар ордук диэн биир түмүккэ кэлбиттэрин аҕынна. «Мин архитектор да быһыытынан бэйэм санаам – пааматынньыгы тула олох оргуйуохтаах. Кини аатын сүгэр оскуола үөрэнээччилэрэ Аҕа дойду Улуу сэриитин өйдүүр, кини дьоруойдарыгар сүгүрүйэр буоллахтарына иитэр-үөрэтэр суолтата өссө улаатан тахсар.  Оччотугар пааматынньык турар сирин, кырдьык, оскуола тиэргэниттэн арыый киэҥник хабан дьон-сэргэ сылдьар, түмүллэр, сынньанар, араас тэрээһиннэри ыытар сирин курдук оҥоруохха сөп», — диэтэ.

Спикер Петр Гоголев тү­мүктүүр этиитигэр Улуу Кыайыы 75 сылын көрсө улуу снайперы үйэтитии боппуруоһа уһаабакка-тэнийбэккэ быһаарыллара наадатын ыйда. “Бу бырайыагы олоххо киллэрэргэ икки боппуруос быһаарыллыан наада – үбүлээһинин быһаарыы  уонна пааматынньык турар сирин чуолкайдааһын. Бу үлэни ыытыы  ситэриилээх былаас боломуочуйатыгар киирэр. Арктика министерствота сүрүннүөн наада. Биһиги сорукпут – бу сыалга бюджеттан 2020 сылга үбүн-харчытын көрдөрүү. Норуот депутаттара Юрий Николаев, Елена Голомарева, Авксентий Николаев  уонна мин бу боппуруоһу өйүүбүт уонна туруорсабыт – улуу снайпер аата үйэтитиллиэхтээх”, — диэтэ.

Маны таһынан Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев биир улахан суолталаах боппуруоһу таарыйда:

— Биһигини биир боппуруос долгутар. Аҕа дойду Улуу сэриитин уһулуччулаах буойуттара үрдүк наҕараадаҕа – Сэбиэскэй Сойуус Геройугар түһэриллэн баран ылбакка хаалбыттара, сорохторго уордьанынан солбуйбуттара. Улуу Кыайыы 75 сылын көрсө бу боппуруоһу өрөспүүбүлүкэ таһымыгар таһааран, быһаарсан хаттаан сөргүтэр наада. Холобур, Иван Кульбертиновы иккитэ Сэбиэскэй Сойуус Геройугар түһэрбиттэрэ ааспатах. Бу буойуннар докумуоннарын хомуйан дойду  Президенин кытта тус көрсөн туруорсар баҕа санаалаахпыт. Онон бүгүн көрүллэр боппуруостар принципиальнайдар, сэрии кырдьыктара тиллэннэр история хаамыыта сиэрдээх буолуутугар олук уураллар. Умнууга хаалбыт геройдары наҕараада булуохтаах.

Наталья ПОПОВА