Сомоҕолоһуу уонна Саҥа дьыл үөрүүтэ

1. Ил Дархан 2019 сылы Сомоҕолоһуу сылынан биллэрдэ, эн санааҕар бу сылга хайдах дьаһаныахтаахпытый?
2. Саҥа дьылы үгэс курдук хайдах бэлиэтиигин?

Ил Түмэн тыа сиригэр уонна аграрнай политикаҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин:

— Ил Дархан Айсен Николаев Ил Түмэҥҥэ уонна бар дьоҥҥо Анал этиитигэр 2019 сылы Консолидация сылынан биллэрбитэ. Мин сахалыы толкуйдуурбунан, сомоҕолоһуу уонна күүһү түмүү сылынан биллэрилиннэ. Ол саамай сөп дии саныыбын, бары биһирээбит буолуохтаахтар. Тоҕо диэтэххэ, “норуот күүһэ – көмүөл күүһэ” диэн кураанахтан үөскээбит өйдөбүл буолбатах . Биир киһи күүһэ, баҕата диэн кыра. Сомоҕолоһуу дьиэ кэргэнтэн саҕаланыахтаах, дьиэ кэргэнтэн сомоҕолоһон түөлбэҕэ, онтон бүтүн өрөспүүбүлүкэҕэ маннык санаа иҥиэхтээх. Ол эбэтэр күүспүтүн холбоон, биир санаанан биир сыалга-сорукка тиийиэхтээхпит, бары көмөлөөн олоххо киллэриэхтээхпит. Күүспүтүн холбоон үлэлээтэхпитинэ эрэ үлэбит кыайыылаах-хотуулаах буолуоҕа. Айсен Николаев туруорбут соруга кумааҕыга эрэ суруллан хаалбакка, үүнэр сылга улахан үлэ тахсыаҕар эрэнэбин. Барыта кыраттан саҕаланар эбээт. Нэһилиэгин сирин-уотун ыраастаан да киһи бу улахан сыалга-сорукка кыттыһар буоллаҕа. Ситэриилээх былаас, депутаттар буолан бары биир санаанан үлэлиэхпит.

— Оттон Саҥа дьыл туһунан ыйытыыҥ миэхэ оҕо сааспын санатан ылла. Ахсынньы 31 күнүгэр ийэм барахсан бэрэскитэ буһан сырдырҕыыр тыаһыгар уһуктарым, бу күн туох эрэ дьиктини, кэрэни күүтэн ис-испиттэн үөрэрим. Бу маннык үөрүүнү мин оҕолорбор саҕарым. Ол курдук, тохсунньу 1 күнэ үүнэр түүнүгэр харыйа анныгар оҕолорбутугар Тымныы оҕонньортон бэлэх уурарбыт. Оҕолор сарсыарда туран бэлэхтэрин көрөн үөрэллэриттэн ордук туох кэлиэй? Улаатан баран ол кэмнэрин олус истиҥник ахталлар. Билигин сиэммитигэр оннук бэлэх ууран үөрдэбит.

 Ил Түмэн олохтоох салайыныы боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Василий Местников:

— Баһылыкпыт Айсен Николаев анал этиитигэр кэлэр сылга улахан соруктары туруорда. Биир сыл иһигэр маннык улахан үлэни биирдиилээн киһи сатаан олоххо киллэрбэт. Бары сомоҕолоһон, биир эйэлээхтик, биир санаалаахтык бу үлэҕэ кыттыһарбытын сабаҕалыыр. Нэһилиэнньэ өйүгэр-санаатыгар саҥалыы тыын киирэн, хас биирдии киһи бу улахан үлэҕэ кыттыһыахтаах. Бэйэни салайыныы уоргана сокуонунан бигэргэнэн, нэһилиэнньэ хаһаайын буоларыгар, бэйэтин салайынарыгар киэх бэриллибитэ. Маныаха норуот былааһа диэн өйдөбүл үөскээбитэ. Ол аата хас биирдии киһиттэн, кини кыраны да киллэрэр кылаатыттан улахан үтүө хамсааһын тахсыан сөбө өйдөнөр. Айсен Николаев бу өйдөбүлү олоххо киллэрэн, улахан хамсааһыны таһаараары Сомоҕолоһуу сылын биллэрдэ дии саныыбын. Онон туораттан туох буоларын кэтии олорбокко, туруоруллубут соруктар олоххо киирэллэригэр бары кыттыһыахтаахпыт.

— Саҥа дьыл дьиэ кэргэни түмэр, үчүгэйи эрэ ыралыыр саамай алып­таах  бырааһынньыгынан буолар. Саҥа дьылы киһи саамай чугас дьонун кытары ылыахтаах, ол сиэринэн биһиги дьиэ кэргэнинэн бэлиэтиибит. Истиҥ тыллаах эҕэрдэлэри, оҕолор дьоллоох күлүүлэрин истэртэн атын туох үчүгэй баар буолуоҕай?

Эдэр депутаттар сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ Александр Сусоев:

— Биллэн турар, сыл биллэрилиннэ диэн баран норуот бүттүүн ылла даҕаны өйдөһөн, өйөһөн, сомо­ҕолоһон, холбоһон барар кыаҕа суох. Ол өйдөнөр. Мин санаабар, бу сыл  уопсастыба сомоҕолоһон, биир санаанан үлэлиирэ тоҕоостооҕун, туһалааҕын дьоҥҥо өйдөтөр миссиялаах дии саныыбын. Көҕүлээһин Ил Дархантан бэйэтиттэн тахсыбыт буолан, кини хамаандата хамсаныытыттан, дьоҥҥо, дьыалаҕа быһаччы сыһыаныттан элбэх тутулуктаах буолуоҕа дии саныыбын. Онтон норуот ону көрөн-истэн бэйэтигэр ылыныаҕа, иҥэриниэҕэ.

 — Саҥа сылы көрсүү — дьиэ кэр­гэн бырааһынньыга. Бу күн быраа­һынньыктааҕы түбүгү эрэйэр. Ол да буоллар бырааһынньыктааҕы түбүк ханнык баҕарар түбүктэртэн киһини үөрдэр түгэнинэн буолар.  Бырааһынньыкка бэлэмнэнии — миэхэ саамай сөбүлүүр кэмим. Арай биирдэ Саҥа дьыл кураанын тыаһын алаһа дьиэ сылаас эйгэтигэр буолбакка, куоракка сылдьан көрсүбүппүт. Онно бырааһынньык муҥутуур үөрүүтүн билбэккэбит хомойбуппут. Ол иһин билигин Саҥа дьылы дьиэбитигэр, тапталлаах дьоннорбутун кытары көрсөр былааннаахпыт.